O dan ofynion Adran 39 Deddf Addysg 2005 ac Adran 40 Deddf Addysg 2005, lle rhoddwyd ysgol a gynhelir neu uned cyfeirio disgyblion yn y categori angen gwelliant sylweddol neu mewn mesurau arbennig, mae’n ofynnol i gorff llywodraethol ysgol, gan weithio gyda’r awdurdod lleol, lunio cynllun gweithredu ôl-arolygiad (CGOA). Mewn unedau cyfeirio disgyblion (UCDau), mae’r pwyllgor rheoli’n ymgymryd â’r cyfrifoldeb hwn. Yn y sector nas cynhelir, er nad yw hyn yn ofyniad cyfreithiol, os caiff lleoliad ei roi mewn categori gwelliant â ffocws, mae Estyn yn gofyn bod yr unigolyn cofrestredig neu’r unigolyn sy’n gyfrifol yn llunio cynllun gweithredu ôl-arolygiad.

Rydym wedi canfod bod cynlluniau gweithredu ôl-arolygiad yn fwyaf llwyddiannus lle mae’r ysgol / UCD / lleoliad yn gweithio’n agos gyda’r awdurdod lleol i greu cynllun sengl unedig sy’n debygol o ysgogi’r gwelliannau angenrheidiol. Mae cynllun sengl yn egluro rolau a chyfrifoldebau pawb wrth ysgogi’r gwelliannau mewn modd amserol. Mae Llywodraeth Cymru yn diweddaru eu canllawiau ar ‘ysgolion sy’n peri pryder’ yn 2024, i’r perwyl hwn.

Fel rhan o Reoliadau Addysg (Cynlluniau Datblygu Ysgolion) (Cymru) 2014, mae gofyniad i gyrff llywodraethol ailedrych ar gynllun datblygu ysgol yn dilyn arolygiad. Gallai’r cynllun gweithredu ôl-arolygiad (CGOA) fod o fewn cynllun datblygu’r ysgol neu uned cyfeirio disgyblion, a dylai ffurfio rhan annatod o flaenoriaethau gwella uniongyrchol yr ysgol neu uned cyfeirio disgyblion. Fodd bynnag, mae’n annhebygol y bydd CGOA ar ei ben ei hun yn bodloni gofynion llawn y rheoliadau.

Mae’r ddogfen hon yn rhoi arweiniad ar weithgarwch dilynol ar gyfer pob arolygiad craidd a gynhelir o Fedi 2019.

Mae’r arweiniad yn nodi’r camau y bydd timau arolygu yn eu cymryd i’w helpu i nodi pa lefel gweithgarwch dilynol sy’n fwyaf priodol. Bydd yn ddefnyddiol i ysgolion ddeall y gweithdrefnau hyn a’r ffactorau fydd yn cael eu hystyried gan dimau arolygu wrth benderfynu ar y lefel gweithgarwch dilynol mwyaf priodol.

Fodd bynnag, mae’r arweiniad hwn yn hyblyg oherwydd mae angen iddo allu ymateb i’r amrywiaeth eang o sefyllfaoedd sy’n codi mewn ysgolion wrth iddynt wella yn dilyn arolygiadau craidd. Mae Estyn yn cadw’r hawl i addasu’r arweiniad i fodloni anghenion ysgolion penodol.