Arfer effeithiol Archives - Page 4 of 67 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
Tri bobl o amgylch gliniadur mewn llyfrgell fodern.

Gwybodaeth am y bartneriaeth 

Sefydlwyd Partneriaeth Dysgu Oedolion Gwent Fwyaf, a arweinir gan Goleg Gwent, ym 1990. Mae pum prif bartner cyflwyno, ac awdurdod lleol yw pob un ohonynt. Y rhain yw: Aneurin Leisure (Blaenau Gwent), Caerffili, Sir Fynwy, Casnewydd, a Thorfaen. Mae cynnig y bartneriaeth yn cynnwys darpariaeth freiniol drwy’r coleg, darpariaeth a ariennir yn uniongyrchol gan grant, ac ystod o gyrsiau a chlybiau ar sail adennill costau’n llawn. Mae’r ddarpariaeth freiniol yn cynnwys cyrsiau mewn medrau hanfodol, Saesneg i siaradwyr ieithoedd eraill, medrau byw’n annibynnol, a thechnoleg gwybodaeth a chyfathrebu (TGCh). Mae’r ddarpariaeth a ariennir gan grant yn cynnwys cyrsiau medrau hanfodol a chyflogadwyedd, rhaglenni ymgysylltu heb eu hachredu, ac ystod o gyrsiau ar ddiddordebau personol. 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae ymwybyddiaeth iechyd meddwl yn chwarae rhan bwysig yng nghynnig datblygiad proffesiynol parhaus (DPP) Partneriaeth Gwent, ac wrth sicrhau bod dysgwyr yn cael mynediad at ddewis da o gyrsiau iechyd a lles. Cyflwynwyd set unigryw o heriau ar gyfer addysg oedolion gan y pandemig COVID, a chafodd staff eu hadleoli ledled y bartneriaeth gan ddarparu prydau ysgol a gweithio mewn canolfannau profi COVID. Fodd bynnag, roedd dysgwyr angen lefelau uwch o gymorth digidol a chymorth lles i’w galluogi i barhau â’u dysgu. Felly, bu’n rhaid i’r bartneriaeth archwilio sut y gallai gefnogi ei dysgwyr pan roedd llawer o staff awdurdodau lleol yn cael eu hadleoli. 

Cytunodd y partneriaid fod angen ymagwedd gydlynus at iechyd meddwl a lles, a datblygwyd strategaeth les ar gyfer dysgwyr a staff, gyda’r nod clir o “gyfrannu at les a ffyrdd o fyw cadarnhaol ymhlith ein cymunedau dysgu oedolion”. Roedd cyllid cymorth i oedolion, a gyflwynwyd gyntaf yn 2021/22, yn allweddol i alluogi’r bartneriaeth i gynllunio ystod gynhwysfawr o DPP a digwyddiadau ar gyfer tiwtoriaid, yn ogystal â gweithgareddau a oedd yn canolbwyntio ar ddysgwyr. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd 

Roedd Croeso i Les yn fodiwl ar-lein a ddatblygwyd ar gyfer dysgwyr gan sefydliad hyfforddiant allanol. Cynigiwyd y cynnwys mewn fformatau gwahanol i fodloni anghenion pob dysgwr, a recordiwyd sesiynau er mwyn i ddysgwyr newydd allu cael mynediad at y modiwl ar unrhyw adeg. 

Cynhaliwyd ffeiriau iechyd a lles dysgwyr ym mhob awdurdod lleol ac fe’u mynychwyd gan gynrychiolwyr o fyrddau iechyd, canolfannau hamdden, academïau ieuenctid, canolfannau chwaraeon, sefydliadau cyflogaeth a hyfforddiant, Heddlu Gwent, a MIND. Roedd y digwyddiad hefyd yn cynnwys sesiynau drymio Indiaidd, karate, canu, iaith arwyddion, bwyta’n iach, garddio, adrodd straeon, a gwiriadau iechyd. Oherwydd llwyddiant y digwyddiad hwn, mae bellach yn cael ei gynnal yn flynyddol. 

Er mwyn cefnogi iechyd meddwl dysgwyr ymhellach, llwyddodd 17 o diwtoriaid ar draws y bartneriaeth i ennill cymhwyster Cymorth Cyntaf Iechyd Meddwl Achrededig L2, ac aeth saith o’r rhain ymlaen i Ddyfarniad L3 mewn Goruchwylio/Arwain Cymorth Cyntaf ar gyfer Iechyd Meddwl. Roedd y cyrsiau hyn yn galluogi staff i gael dealltwriaeth well o gyflyrau iechyd meddwl ac i gyfeirio dysgwyr at sefydliadau priodol. Yn ogystal, bu chwe thiwtor yn mynychu cwrs Cyflwyniad i Gefnogi Dysgwyr ag Anhwylder Straen Wedi Trawma, sef cwrs wedi’i anelu at diwtoriaid sy’n gweithio gyda ffoaduriaid. 

Er mwyn darparu cymorth medrau digidol i ddysgwyr a thiwtoriaid, sefydlwyd rolau mentoriaid digidol yn 2020/2021. Roedd y mentoriaid hyn yn darparu hyfforddiant o fewn y fwrdeistref, gan dargedu tiwtoriaid ym mhob maes pwnc i’w helpu i ddefnyddio offer a thechnolegau digidol yn eu haddysgu, ac i annog eu dysgwyr i ddatblygu eu medrau digidol. Roedd y mentoriaid digidol hefyd yn darparu cymorth i ddysgwyr ar les digidol, diogelwch ar-lein, diogeledd a chyfrifoldeb.  

Mae Heddlu Gwent wedi ymweld â dosbarthiadau medrau digidol y bartneriaeth i roi sgyrsiau ar ddiogelwch ar-lein. Ceir llawer o enghreifftiau o gydweithio â phartneriaethau allanol, megis Mannau Tyfu ar gyfer cyrsiau garddio a choginio gyda ffocws ar ddefnyddio offer garddio yn gywir ac yn ddiogel, diogelwch yn y gegin, a hylendid bwyd. 

Cynhaliwyd cynhadledd i diwtoriaid yng ngwanwyn 2023 a ganolbwyntiodd ar iechyd meddwl a lles. Roedd dau brif siaradwr a roddodd gyflwyniadau ar reoli straen a llythrennedd ariannol. Roedd y gynhadledd hefyd yn cynnwys gweithdai ar lesiant, ymwybyddiaeth ofalgar bob dydd, cartrefi di-wastraff, a therapïau amgen. Mynychwyd y digwyddiad gan 71 o diwtoriaid a rheolwyr. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr? 

O ganlyniad i’r cwrs Croeso i Les, dywedodd 98% o’r dysgwyr fod eu gwybodaeth wedi cynyddu ac roedd 98% yn gwybod ble i fynd am gymorth ar faterion iechyd meddwl. 

Roedd canlyniadau holiadur dysgwyr 2022/2023 yn dangos bod 93% yn cytuno bod eu cwrs yn cyfrannu at eu lles personol eu hunain, a 93% yn cytuno bod y cwrs wedi cael effaith gadarnhaol ar eu hiechyd meddwl cyffredinol. 

Yn ystod arsylwadau, gofynnwyd hefyd i ddysgwyr pa fedrau ychwanegol oeddent wedi’u hennill yn ystod eu cwrs. Dywedodd pob grŵp eu bod wedi ennill medrau ychwanegol a oedd yn cyfrannu at eu lles, a’r rhai a grybwyllwyd amlaf oedd hyder, medrau cyfathrebu, a medrau digidol. Roedd sylwadau gan ddysgwyr yn cynnwys: 

“Rydym wedi dysgu cymaint ac yn defnyddio ein medrau TG drwy’r amser.” 

“Mae’r tiwtor yn ein cefnogi i symud ymlaen ac mae’n esbonio pethau mewn mwy nag un ffordd. Mae’r wybodaeth a’r medrau rydym yn eu dysgu yn rhoi mwy o hyder a dewisiadau i ni.” 

“Mae cefnogaeth ein tiwtor, ac i’n gilydd, yn gwneud y cwrs mor bleserus fel ein bod yn cael ein hysgogi i barhau.” 

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda? 

Mae’r holl DPP a gynigir drwy’r cyllid cymorth i oedolion wedi’i lanlwytho i Hwb a’i gyfieithu i’r Gymraeg. Yn ogystal, pryd bynnag y daw’r cyfle, rhennir arfer dda y tu hwnt i’r bartneriaeth, er enghraifft, gydag adrannau eraill yng Ngholeg Gwent, a darparwyr dysgu oedolion yn y gymuned ac addysg bellach eraill, trwy hyfforddiant rhanbarthol neu genedlaethol, a chyfarfodydd fel gweithdai JISC a chyfarfodydd rhwydwaith. 

  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
Dau fyfyriwr mewn gwisg ysgol yn ymwneud â datrys hafaliadau mathemategol a ysgrifennwyd ar fwrdd gwyn.

Gwybodaeth am yr Ysgol 

Ysgol gyfun cyfrwng Cymraeg i ddisgyblion 11–18 oed yw Ysgol y Creuddyn, ac fe’i cynhelir gan awdurdod lleol Conwy. Mae 669 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 89 yn y chweched dosbarth. Mae rhyw 17% o ddisgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim. 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol 

 Dros gyfnod o ddegawd mae adran fathemateg yr ysgol wedi cyhoeddi cyfres o adnoddau rhad ac am ddim ar eu gwefan. Cefnogir yr arlwy gan sianel YouTube sy’n egluro’r cysyniadau tu ôl i’r adnoddau. Mae’r deunyddiau wedi’u selio ar ddehongliad yr adran o feistrolaeth, ble mae’r disgyblion yn datblygu dealltwriaeth ddofn, tymor hir, diogel a hyblyg o fathemateg a rhifedd. 

Yn y cyfnod yn arwain at gyflwyno’r Cwricwlwm i Gymru’n swyddogol, cyd-weithiodd yr adran fathemateg gyda’r clwstwr cynradd lleol i ddatblygu cyfres o adnoddau ar gyfer camau cynnydd 2 a 3. Roedd y rhain yn cynnwys adnoddau ar ymchwilio’n ddyfnach i werth lle, defnyddio trinolion i weithio gyda rhifau negatif, ac egluro’r cysyniadau o gymudedd, cysylltiadedd a dosbarthedd. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd 

Ar gyrraedd yr ysgol ym Mlwyddyn 7, mae pob disgybl yn cwblhau cyfres o asesiadau ar-fynediad sy’n rhoi sgôr allan o 90. Mae cydberthyniad cryf rhwng canlyniadau’r asesiadau hyn â’r radd TGAU Mathemateg derfynol, felly mae’r adran fathemateg yn defnyddio’r canlyniadau i dargedu carfannau penodol er mwyn cynnig cymorth a her priodol. Er enghraifft, mae’r disgyblion sy’n sgorio rhwng 20 a 40 yn yr asesiadau cychwynnol yn derbyn cymorth un-i-un gan fyfyrwyr mathemateg y chweched dosbarth yn ystod cyfnodau cofrestru boreol. Mae data ehangach hefyd ar gael ar gyfer disgyblion sy’n cychwyn yn yr ysgol, gan bod taflen wybodaeth yn cael ei darparu gan yr ysgolion cynradd sy’n bwydo’r ysgol, ac mae cyfle i athrawon cynradd ymweld â’r ysgol yn fuan ym Mlwyddyn 7 i drafod sut mae eu cyn-ddisgyblion wedi setlo’n yr ysgol. 

Mae’r ysgol hefyd yn rhedeg cyfres o sesiynau cefnogaeth rhifedd i bawb ym Mlynyddoedd 7 i 10, gyda’r pecynnau “Campau Cofrestru”, “Rhufeiniaid Rhifedd”, “Meistroli’r Medrau” a’r “Anhysbys” ar waith mewn sesiynau cofrestru boreol wythnosol. Ym Mlwyddyn 11, mae grŵp targed yn derbyn sesiynau ar dechnegau cyfrifo, ac mae sesiynau adolygu ar ôl ysgol yn cynnig cyfleoedd i baratoi at arholiadau allanol. 

Y tu allan i wersi swyddogol, mae cyfle i holl ddisgyblion yr ysgol gymryd rhan mewn twrnament dartiau blynyddol, gyda’r rownd derfynol yn cymryd lle yn yr Eisteddfod ddiwedd blwyddyn. Mae clwb mathemateg wythnosol yn cynnig lloches dawel i chwarae gemau bwrdd megis Cluedo a Monopoly, neu’n cynnig cyfle i gystadlu’n rhyngwladol mewn gweithgareddau codio. Mae hyn yn datblygu medrau rhifedd pen disgyblion ac yn cyfrannu at ddatblygu eu hyder. 

Mae’r cynllun gwaith mathemateg wedi’i ddylunio’n ofalus i adeiladu ar ben testunau blaenorol (nid eu hail-adrodd), cynnig cyfleoedd cyson i adalw gwaith blaenorol (er mwyn datblygu rhuglder), ac yn cynnwys ymarferion wedi’u hamrywio’n ofalus i ddatblygu dealltwriaeth gysyniadol. Cedwir y cynllun gwaith a’r adnoddau addysgu yn sefydlog dros amser er mwyn i athrawon yr adran drafod y ffyrdd gorau o addysgu testun penodol, yn hytrach nac ‘ail-greu’r olwyn’ pob blwyddyn yn datblygu adnoddau newydd. 

Ar draws y cwricwlwm, mae’r cydlynydd rhifedd wedi cyd-weithio gyda rheolwyr canol i fapio’r ddarpariaeth yn erbyn y fframweithiau rhifedd cyfredol ym Mlynyddoedd 7 i 9. Darperir cyfleoedd cyson i graffu ar lyfrau er mwyn arfarnu’r ddarpariaeth rhifedd. Mae cyfres o becynnau ‘tasgau ychwanegol’ wedi’u hawduro i gynnig cyfleoedd i ymgorffori medrau rhifedd ar draws y cwricwlwm, gan gynnwys cyfleoedd i ymgorffori’r 5 hyfedredd mathemategol newydd. 

Mae strategaeth rhifedd yr ysgol yn cynnwys cyfleoedd i ymgysylltu gyda disgyblion, rhieni a staff. Cynhelir cyfres o weithdai “rhifedd i rieni”, er mwyn hyrwyddo pwysigrwydd agwedd bositif tuag at rifedd, ag i egluro sut i ddarganfod a defnyddio adnoddau cefnogol yr ysgol, gan gynnwys gwefan cwestiynau diagnostig. Mae’r adran fathemateg hefyd yn dathlu Diwrnod Pi bob blwyddyn (Mawrth 14eg), gan gynnal gweithgareddau megis cystadleuaeth pobi cacen ar thema pi, cyfle i lunio nenlinell pi (“pi-scraper”), a chyfle i adrodd pi i gymaint o lefydd degol ac sy’n bosib eu cofio. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr? 

Mewn llawer o achosion, mae’r garfan ym Mlwyddyn 7 sy’n derbyn cymorth ychwanegol gan y chweched dosbarth yn arddangos gwell cynnydd yn eu sgorau profion rhifedd cenedlaethol na gweddill carfan Blwyddyn 7. Dengys holiaduron cyson i Flwyddyn 9 bod llawer o ddisgyblion yn mwynhau eu gwersi mathemateg, a bod y rhan fwyaf o’r disgyblion eisiau gwneud yn dda ym mathemateg. O ganlyniad i’r gwaith cynllunio bwriadus mae llawer o ddisgyblion yn cymhwyso eu medrau rhifedd yn annibynnol i ddatrys problemau mewn cyd-destunau amrywiol ar draws y cwricwlwm. 

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda? 

Cynigir hyfforddiant pwrpasol gan arweinwyr yn y maes i staff yr ysgol, athrawon yr ysgolion cynradd a rhieni ar sut mae cefnogi’r disgyblion orau. Trwy hyn mae arweinwyr wedi datblygu ymagwedd bositif ymysg staff er mwyn codi ymwybyddiaeth pawb o bwysigrwydd rhifedd. Mae’r ysgol yn arloesi drwy rannu ei hadnoddau rhifedd ar ei gwefan bwrpasol ac mae’r adnoddau hyn yn cael eu defnyddio mewn ardaloedd eraill ar draws Cymru. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Meithrinfa Ddydd Meadowbank yn feithrinfa ddydd breifat, a sefydlwyd ym mis Medi 2016. Mewn cyfnod amser byr, mae’r feithrinfa wedi cael enw rhagorol. Caiff ei rheoli gan gyn athrawes a gweinyddes feithrin sydd â thros 15 mlynedd o brofiad addysgu mewn addysg y Blynyddoedd Cynnar, a’i staffio gan ymarferwyr hynod gymwys, ymroddgar, a phrofiadol. 

Mae’r lleoliad wedi’i gofrestru ar gyfer 92 o leoedd amser llawn i blant o’r adeg y cânt eu geni hyd nes byddant yn 5 oed, ac mae ar agor o ddydd Llun i ddydd Gwener, rhwng 7.00am a 6.00pm. Adeg yr arolygiad, roedd 31 o blant cyn-ysgol, yr oedd 19 ohonynt yn derbyn cyllid ar gyfer addysg gynnar.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r lleoliad wedi cael ei ariannu ar gyfer addysg feithrin er 2020. Fel lleoliad newydd wedi’i gofrestru, fe wnaeth elwa ar fynychu dysgu proffesiynol y GCA ar gyfer arweinwyr newydd lleoliadau. Caiff y cwrs hwn ei arwain gan arweinwyr meithrin profiadol yn y rhanbarth, a helpodd i ddatblygu galluoedd mewn arwain newid mewn arfer ac addysgeg yn Meadowbank. Ym mis Ionawr 2021, roedd yn lleoliad peilot ar gyfer ‘Cwricwlwm ar gyfer Lleoliadau Meithrin Nas Cynhelir’. Rhoddodd hyn gyfle i dreialu rhywbeth hollol wahanol i’r hyn a wnaed o’r blaen. Trwy roi cynnig arno yn ymarferol, parhaodd prosesau i esblygu, a chanolbwyntiodd y lleoliad yn gynyddol ar ddefnyddio arsylwadau i lywio’r cynllunio. Mae hyn wedi arwain at ddatblygu proses arsylwi a chynllunio, sy’n cynnwys anghenion a diddordebau unigol pob plentyn.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Cyn cyhoeddi’r cwricwlwm newydd, defnyddiodd y lleoliad gwricwlwm y Cyfnod Sylfaen a thasgau cynlluniedig â ffocws. Fel lleoliad peilot, fe wnaeth elwa ar allu defnyddio ‘Cwricwlwm ar gyfer Lleoliadau Meithrin Nas Cynhelir’ tra roedd yn ei fersiwn ddrafft. Rhoddodd hyn gyfle i’r tîm ddysgu gyda’i gilydd a rhoi cynnig ar ddulliau newydd. Gwelodd fod addysgeg y cwricwlwm newydd yn gwneud synnwyr. Mae’r plentyn yn ganolog iddo, mae’n alinio’n dda â datblygiad plant, ac roedd yn hawdd i’w roi ar waith yn y lleoliad. Roedd yn ddefnyddiol ac yn hygyrch i bob un o’r ymarferwyr, a chroesawodd ymarferwyr y cwricwlwm newydd yn gyflym ac yn gyfan gwbl. O ganlyniad, caiff pawb eu cynnwys yn llawn yn y broses gynllunio, ac mae pob un ohonynt yn deall yn well pam maent yn cynllunio’r amgylchedd a’r profiadau fel y maent. 

Mynychodd arweinwyr ac ymarferwyr ddysgu proffesiynol y GCA, gan eu cyflwyno i’r cwricwlwm newydd. Trwy gyfarfodydd staff, fe wnaethant rannu a thrafod addysgeg a phum llwybr datblygiadol y cwricwlwm yn fanwl. Arweiniodd hyn at newid y dogfennau cynllunio i’w wneud yn fwy hylaw, i ddefnyddio arsylwadau’n fwy pwrpasol a sicrhau bod anghenion a diddordebau plant yn cael eu bodloni. Roedd hyn yn cynnwys datblygu proses i reoli arsylwi a sicrhau bod pob plentyn yn cael ei arsylwi’n rheolaidd. Yn y gorffennol, roedd hyn wedi bod yn ad-hoc a ddim mor deg neu gynhwysol â’r broses bresennol. Mae’r broses bresennol yn cynnwys arsylwi pob un o’r plant yn achlysurol, a chanolbwyntio ar ychydig o blant bob wythnos, hefyd. Bydd y tîm yn trafod eu harsylwadau o’r plentyn dan sylw gyda’i gilydd ac yn defnyddio’r dadansoddiad hwn i lywio cynllunio’r amgylchedd a’r profiadau dysgu. Trwy wneud hyn, maent yn adnabod pob plentyn yn dda ac mae’r cynllunio’n darparu ar gyfer ei unigoliaeth. 

Mae cymryd rhan mewn trafodaethau proffesiynol wythnosol a dadansoddi arsylwadau wedi helpu staff i ennill dealltwriaeth ddyfnach o’r hyn sydd o ddiddordeb i’r plant, beth sy’n ennyn eu diddordeb a sut maent yn chwarae, yn dysgu ac yn datblygu. Mae’r broses hon yn eu helpu i ddeall sut maent yn dod yn eu blaen, a beth y gellir ei wneud i’w cynorthwyo. Wrth i’r broses gael ei hymgorffori, gall ymarferwyr ailedrych ar arsylwadau, asesiadau a chynllunio unigol blaenorol y plant, sy’n eu helpu i weld sut maent yn dod yn eu blaen dros eu cyfnod yn y lleoliad, a rhannu eu dysgu â rhieni a gofalwyr. Mae’r broses hon yn cefnogi datblygiad proffesiynol parhaus y staff, gan eu bod yn ennill dealltwriaeth well o ddatblygiad y plentyn, a sut mae plant yn chwarae ac yn dysgu. Mae arweinwyr yn rhoi cymorth i staff newydd ysgrifennu arsylwadau a datblygu eu medr yn arsylwi chwarae’r plant. Wrth i’r broses gael ei hymgorffori, a daw ymarferwyr yn arsyllwyr cynyddol brofiadol a medrus, maent yn cynllunio profiadau mwy difyr ac mae lefelau ymglymiad plant yn eu chwarae yn cynyddu. 

Trwy’r cymorth a ddarperir gan y GCA a’r dysgu proffesiynol y maent wedi’i fynychu, mae arweinwyr o’r farn fod ymarferwyr yn fwy gwybodus, ac yn deall pwysigrwydd chwarae, profiadau dilys, yr amgylchedd, a rôl yr oedolyn sy’n galluogi i gefnogi chwarae a dysgu plant. Fel tîm, maent wedi dod yn fwy myfyriol ac abl i hunanwerthuso’u harfer, eu haddysgeg a’u hanghenion datblygiad proffesiynol eu hunain. 

Mae arweinwyr yn defnyddio’r broses oruchwylio ac arfarnu i nodi cryfderau ymarferwyr o fewn y lleoliad a gosod targedau unigol. Mae’r rhain wedi’u cysylltu’n agos â’r cylch cynllunio o ran rôl yr oedolyn, yr amgylchedd a datblygiad proffesiynol parhaus. O ganlyniad, mae ymarferwyr yn gweithio gyda’i gilydd yn dda i gefnogi ei gilydd. Darperir cyfarfodydd staff a chyfleoedd dysgu proffesiynol parhaus i sicrhau bod gan y tîm ddealltwriaeth ac ethos ar y cyd.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau plant?

Mae ymarferwyr wedi magu hyder ac mae ganddynt fwy o ymreolaeth i gynllunio profiadau dysgu. O ganlyniad, maent yn mwynhau ac yn deall eu rôl yn fwy. Yn y gorffennol, roedd gwahanol brosesau cynllunio yn y tair ystafell (babanod, plant bach a phlant cyn-ysgol). Mae’r broses yr un fath ar draws y feithrinfa erbyn hyn, sydd wedi cynorthwyo ymarferwyr i weithio gyda’i gilydd, ac mae ganddynt ddealltwriaeth ar y cyd o addysgeg ar draws y lleoliad. 

Ar ôl rhoi’r cwricwlwm newydd ar waith a mynychu cyfleoedd dysgu proffesiynol, mae’r tîm yn deall pam mae profiadau dysgu dilys yn bwysig. Maent yn defnyddio’u harsylwadau o chwarae plant i ddatblygu’r amgylchedd ac yn cynllunio’n ymatebol i ddarparu profiadau dysgu cyfoethog. Mae ymarferwyr wedi sylwi ar sut mae lefelau ymglymiad plant a’u llawenydd yn eu chwarae wedi cynyddu oherwydd y newidiadau y maent wedi’u gwneud. Mae’r cylch hwn o arsylwi, dadansoddi, cynllunio ac arsylwi eto yn cynorthwyo’r ymarferwyr i fyfyrio ar eu harfer ac yn cefnogi eu datblygiad proffesiynol ymhellach. 

Erbyn hyn, gall ymarferwyr arsylwi chwarae’r plant i ganfod beth sy’n eu cymell a beth sydd o ddiddordeb iddynt. Ar ôl mynychu dysgu proffesiynol ar chwarae sgematig, mae ymarferwyr yn deall mai patrymau ymddygiad ailadroddus plant yw eu sgemâu. Mae hyn yn cynorthwyo ymarferwyr i ddadansoddi eu harsylwadau’n fwy effeithiol a chynllunio profiadau dysgu ysgogol. 

Ysgrifennir asesiadau cychwynnol a pharhaus gan ddefnyddio ein harsylwadau o’r plant. Mae’r tîm yn trafod asesiadau blaenorol a phresennol plant, i ddadansoddi pa gynnydd y maent wedi’i wneud. Mae’r drafodaeth hon yn eu cynorthwyo i ddeall a nodi dysgu a dilyniant unigol plant, ond hefyd i werthuso’r hyn sy’n gweithio’n dda yn y lleoliad a nodi beth arall y gellid ei wneud i gefnogi dysgu plant yn fwy effeithiol. Mae hyn wedyn yn arwain at fwy o newidiadau i ddarpariaeth a nodi anghenion datblygiad proffesiynol. 

Trwy ddatblygu arsylwadau ac asesiadau a chynllunio, mae ymarferwyr yn gwybod pa mor dda y mae pob plentyn yn dysgu ac yn gwneud cynnydd, ac yn gwybod y caiff anghenion unigol pob plentyn eu diwallu. Mae hyn yn amlwg yn eu mwynhad o fod yn y lleoliad a’u hymgysylltiad â chwarae a dysgu.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae ymarferwyr yn mynychu cyfarfodydd rhwydwaith bob tymor, lle maent wedi rhannu eu hymagwedd at arsylwi, asesu a chynllunio. Maent wedi cynnal ymweliadau â lleoliadau ac wedi cymryd rhan mewn creu pecyn cymorth ar chwarae sgematig sydd ar gael ar HWB.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Plasmarl wedi’i lleoli tua dwy filltir i’r dwyrain o ganol dinas Abertawe. Mae 230 o ddisgyblion ar y gofrestr, yn cynnwys 47 o ddisgyblion meithrin. Mae 25% o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol (SIY). Mae tua 42% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, ac mae gan 25% anghenion dysgu ychwanegol (ADY).

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Ar ôl cyflwyno Cwricwlwm i Gymru, cytunodd yr ysgol fod angen adolygu prosesau asesu presennol. Y weledigaeth oedd datblygu ymagwedd ysgol gyfan yn canolbwyntio ar gynnydd disgyblion unigol. 

I roi arweiniad newydd ar ddiwygio’r cwricwlwm ar asesu ar waith, datblygwyd ‘pecyn cymorth asesu’ i helpu disgyblion i asesu eu gwaith mewn amrywiaeth o ffyrdd, yn cynnwys asesu mewn dysgu, asesu ar gyfer dysgu, ac asesu dysgu. Mae hyn yn galluogi disgyblion i ddeall eu taith ddysgu, sut i wella’u gwaith ymhellach a deall eu camau nesaf.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Creodd uwch arweinwyr becyn cymorth asesu’r ysgol, gan ddefnyddio’u canfyddiadau o ymchwil ac ymholi, i wella asesu mewn dysgu, ac asesu ar gyfer dysgu ar draws yr ysgol. Mae’r pecyn cymorth yn cynorthwyo staff i ddeall yr ymagwedd ysgol gyfan at addysgeg. 

Yn ystod cyfleoedd dysgu proffesiynol, nododd staff y strategaethau asesu ar gyfer dysgu / asesu mewn dysgu sy’n diwallu anghenion pob disgybl orau. Cytunodd staff ar iaith gyffredin ar gyfer asesu i sicrhau cysondeb ar draws yr ysgol pan mae disgyblion yn myfyrio ar eu dysgu. Datblygodd staff eu dealltwriaeth o sut i gynorthwyo disgyblion i greu meini prawf llwyddiant pwrpasol ac ystyried y prosesau sydd eu hangen i gyflawni eu hamcan dysgu. 

Mae disgyblion yn cyfrannu at eu dysgu ac yn awgrymu syniadau ar gyfer dysgu yn y dyfodol bob wythnos. Mae hyn yn cynyddu ymgysylltiad a chymhelliant disgyblion yn sylweddol, a’u deilliannau yn y pen draw. Mae disgyblion yn datblygu’n dda fel dysgwyr annibynnol; maent yn esbonio’r cyfraniadau y maent wedi’u gwneud ac yn creu cysylltiadau â’u dysgu, gan ddisgrifio’r medrau y maent yn eu datblygu yn hyderus. 

Mae athrawon yn sicrhau bod disgyblion yn datblygu amrywiaeth addas o ymagweddau at eu dysgu, yn cynnwys cymryd rôl weithredol mewn asesu eu gwaith eu hunain a gwaith eu cyfoedion, gan ddefnyddio meini prawf llwyddiant wedi’u cyd-greu. Maent yn defnyddio adborth yn effeithiol i nodi eu camau nesaf eu hunain mewn dysgu. O ganlyniad, mae disgyblion wedi’u cymell i wella’u gwaith ac yn deall beth maent yn ei ddysgu, a sut. 

Mae disgyblion hŷn yn cyfarfod ag athrawon bob tymor i drafod beth maent yn ei wneud yn dda, beth yw eu camau nesaf mewn dysgu a sut beth fydd dysgu iddynt wrth symud ymlaen. Mae disgyblion yn datblygu dealltwriaeth gadarn o’u cryfderau a’u meysydd i’w gwella.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

  • Mae’r pecyn cymorth asesu yn darparu model asesu gwerthfawr ar gyfer pob un o’r staff ac yn cynorthwyo disgyblion yn effeithiol i ddeall eu dysgu a’r cynnydd a wnânt. 
  • Mae strategaethau asesu effeithiol wedi arwain at lefelau uchel o gynnydd ac ymgysylltiad disgyblion â dysgu. 
  • Mae disgyblion yn meddu ar fedrau asesu datblygedig sy’n eu galluogi i asesu eu gwaith eu hunain a gwaith disgyblion eraill yn bwrpasol. 
  • Mae disgyblion yn datblygu ystod eang o strategaethau i asesu a symud eu dysgu ymlaen. 
  • Mae disgyblion yn gwerthfawrogi’r cyfraniadau a wnânt i’w dysgu ac yn siarad yn hyderus ac yn frwdfrydig am eu dysgu. 
  • Mae disgyblion yn datblygu’n dda fel dysgwyr annibynnol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei harfer effeithiol ag ysgolion lleol ac ar draws yr awdurdod lleol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Bu ymgorffori ethos cryf ar gyfer gwaith trawsgyfarwyddiaethol wrth wraidd gwaith yr awdurdod lleol i sbarduno gwelliant ar draws gwasanaethau addysg a sicrhau deilliannau cadarnhaol i’w ddysgwyr. 

Darparodd Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol lwyfan defnyddiol i’r awdurdod lleol roi ffocws cryf ar yr angen i sicrhau bod pob cyfarwyddiaeth yn yr awdurdod lleol yn cydweithio’n effeithiol â’i gilydd i gyflawni ei amcanion llesiant a chyfrannu at y saith nod llesiant cenedlaethol. O ganlyniad, gweithiodd arweinwyr yn dda i ddatblygu ymagwedd gydweithredol at gyflawni ei flaenoriaethau gwella ar draws cyfarwyddiaethau, yn hytrach na thrwy seilos gwasanaeth. 

I hwyluso gwaith trawsgyfarwyddiaethol llwyddiannus, canolbwyntiodd yr awdurdod lleol ar: 

  • Godi proffil gwasanaethau addysg a blaenoriaethau ar draws yr awdurdod lleol i flaenoriaethu’r defnydd effeithiol o adnoddau. 
  • Sicrhau bod staff yn gweithio’n gydweithredol i gefnogi cymunedau’r awdurdod lleol. 
  • Cryfhau ei weledigaeth gorfforaethol a mynegiad blaenoriaethau gwella addysg trwy bob agwedd ar waith. 
  • Rhoi lle blaenllaw a chanolog i lesiant yn yr hyn y mae’n ei wneud, gan ganolbwyntio ar grwpiau bregus. 
  • Datblygu ei arlwy dysgu proffesiynol i ddatblygu setiau medrau staff, fel eu bod yn barod i fynd i’r afael â heriau nawr ac yn y dyfodol. 
  • Gwella her ‘cyfeillion beirniadol’ ar draws pob cyfarwyddiaeth i hyrwyddo dysgu ar y cyd a sbarduno trafodaethau yn ymwneud â gwella.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Daeth gwaith trawsgyfarwyddiaethol yn un o gryfderau allweddol yr ALl o ran sbarduno gwelliant ar draws gwasanaethau addysg drwy: 

  • Ddatblygu system cynllunio gwelliannau integredig a oedd yn galluogi’r ALl i ddatblygu blaenoriaethau gwella cytûn sy’n adlewyrchu anghenion a blaenoriaethau ei gymunedau a’i ddinasyddion a datblygu diwylliant o gydweithio ar draws cyfarwyddiaethau’r ALl. 
  • Mae mynegi gweledigaeth gytûn ar gyfer yr ALl, sef ‘Cymunedau Cryf â Dyfodol Disglair’, yn rhwymo ei ymdrechion cyfunol i gyflawni nod cyffredin. Mae’r weledigaeth hon yn llifo i amcanion cytûn a blaenoriaethau gwella’r ALl, sy’n cael eu hadlewyrchu mewn un Cynllun Cyflawni Blynyddol (CCB), lle mae’r pwyslais ar waith trawsgyfarwyddiaethol. Caiff y CCB ei lunio ar y cyd yn flynyddol gan uwch arweinwyr (ar draws yr ALl), Aelodau Etholedig ac ag ymgysylltiad helaeth gan staff, dinasyddion, partneriaid ac ysgolion. 
  • Ymgorffori cyfleoedd ar gyfer her gyfunol fel rhan o broses hunanasesu flynyddol yr ALl. Mae cyfarwyddwyr cymheiriaid ac aelodau etholedig (Cabinet a Chraffu) yn mynychu sesiynau herio gan gymheiriaid i weithredu fel ‘cyfaill beirniadol’ i herio canfyddiadau a barnau hunanasesu pob cyfarwyddiaeth i sicrhau gonestrwydd, tegwch a chysondeb. 
  • Datblygu dulliau effeithiol i ddyrannu adnoddau sy’n gysylltiedig â blaenoriaethau’r CCB trwy’r broses flynyddol o osod cyllideb, gyda chyfraniad cyfunol aelodau etholedig, swyddogion o bob rhan o’r Cyngor a phenaethiaid. O ganlyniad, bu ffocws cryf ar addysg fel blaenoriaeth allweddol, sy’n amlwg wrth i 39% o gyllideb y Cyngor gael ei ddyrannu i ysgolion (~£115m). 
  • Meithrin gweithio ar y cyd ar draws yr ALl trwy gyfarfodydd rheolaidd ac effeithiol yr Uwch Dîm Arweinyddiaeth a Briffiau Prif Swyddogion y Bwrdd Mewnwelediad. Mae’r rhain yn darparu dulliau i swyddogion o bob un o’r cyfarwyddiaethau ddod at ei gilydd i wneud penderfyniadau ar y cyd, datblygu safbwyntiau newydd ac mae’n cynnig cyfleoedd i ennyn cefnogaeth ar draws yr ALl i ddatrys problemau a datblygu gwasanaethau sy’n arwain at fanteision cadarnhaol i’n dysgwyr, staff a chymunedau. 
  • Mae ymgorffori ‘cymuned ddysgu gref’ gyda diwylliant o gydweithio mewn dysgu wedi’i ysgogi gan Lyfr Diwylliant yr ALl. Mae’r ALl wedi defnyddio ei blatfform dysgu iDev a’i Gaffi Dysgu (rhwydwaith datblygiad proffesiynol mewnol) yn effeithiol i hyrwyddo ac ymgysylltu â dysgu a datblygu. Bu’r Caffi Dysgu yn ddull allweddol i ymgysylltu â staff a gwella datblygiad proffesiynol i gydweithwyr ddysgu oddi wrth ei gilydd, rhannu arfer dda a mynegi syniadau i fynd i’r afael â heriau allweddol y mae’r ALl yn eu hwynebu. 
  • Blaenoriaethu lles fel maes ffocws craidd i alluogi cydweithio effeithiol yn ein cymunedau. Mae’r gyfarwyddiaeth Dysgu a Sgiliau wedi arwain y ffordd o ran datblygu Ymagwedd Ysgol Gyfan at les, fel bod hyn wedi’i ymgorffori ar draws ysgolion a gwasanaethau canolog yr ALl. 
  • Creu cyfleoedd pwrpasol i gyfranogi a chydweithio ar draws cyfarwyddiaethau, gyda swyddogion arweiniol y tu mewn a’r tu allan i wasanaethau addysg, i fanteisio ar fedrau, arbenigedd a safbwyntiau ar draws y Cyngor i gefnogi’r gwaith o gyflwyno mentrau allweddol, fel Ysgolion Bro, y Rhaglen Gwella Gwyliau’r Haf (SHEP)/Bwyd a Hwyl, mentrau tlodi/costau byw fel Pantrïoedd Talu fel ry’ch chi’n Teimlo/Big Bocs Bwyd, Ymdrechu/Atal NEET, datblygu’r Pecyn Cymorth Cynhwysiant Trawsryweddol a chyflwyno’r Rhaglen Cymunedau Dysgu Cynaliadwy. 
  • Canolbwyntio ar ddatblygu ysgolion bro a defnyddio dull yn seiliedig ar glwstwr i gydweithredu â chydweithwyr o feysydd iechyd, gwasanaethau cymdeithasol, gwasanaethau corfforaethol a gwasanaethau cymdogaeth i leihau effaith tlodi ar blant a phobl ifanc, fel sydd i’w weld yn y gwaith a wneir yng Nghymuned Ddysgu Pencoedtre. 
  • Daeth rhaglen drawsnewid gyffredinol yr ALl â medrau/arbenigedd swyddogion o bob cyfarwyddiaeth at ei gilydd i ail-lunio modelau darparu gwasanaeth. Mae The Big Fresh Catering Company yn fodel arlwyo arloesol a chynaliadwy a ddeilliodd o’r rhaglen drawsnewid hon, gyda mewnbwn a chyfraniadau gan bob rhan o’r cyngor, a dyma oedd y prif alluogydd yn y broses garlam o gyflwyno’r ddarpariaeth Prydau Ysgol am Ddim i holl blant Ysgolion Cynradd ar draws holl ysgolion cynradd y fro. Mae hefyd wedi defnyddio ei wargedion i ailfuddsoddi mewn ysgolion, sydd wedi cael effaith amlwg. 
  • Gwneud y defnydd gorau posibl o gyllid grant i gefnogi dysgwyr difreintiedig. Er enghraifft, dirprwyo grantiau i gefnogi gwaith Rheolwyr Ysgolion Bro a Swyddogion Ymgysylltu â Theuluoedd yng Nghymuned Ddysgu Pencoedtre, dosbarthu cyfran elw The Big Fresh Catering Company i ysgolion a chydweithio â’r Tîm Byw’n Iach i ddarparu gweithgareddau chwaraeon/corfforol wedi’u targedu yng nghymunedau mwyaf difreintiedig a lleiaf egnïol yr ALl.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

  • Mae mabwysiadu Cynllun Cyflawni Blynyddol cyfrannol wedi sicrhau cydgyfrifoldeb am flaenoriaethau addysg yr ALl ac wedi hyrwyddo diwylliant o gydweithio i fynd i’r afael â heriau hollbwysig yr ALl. Mae hyn yn golygu bod uwch arweinwyr o bob cyfarwyddiaeth yn deall pwysigrwydd blaenoriaethu addysg. 
  • Mae dull herio cymheiriaid blynyddol wedi cael effaith gadarnhaol ar berthnasoedd trawsgyfarwyddiaethol a chyfleoedd i feithrin mwy o gydweithio i integreiddio gwasanaethau’n effeithiol. Mae hyn hefyd wedi helpu i wella ansawdd cynllunio gwelliant ac wedi datblygu cydberchnogaeth o gamau gweithredu i wella bywydau pobl ifanc yn y Fro. 
  • Mae ymagwedd gydweithredol yr ALl at ddysgu proffesiynol wedi gwella setiau medrau unigol, ysgogi arloesedd a meithrin diwylliant o welliant parhaus. 
  • Mae ymgysylltiad rhagorol gan ysgolion yn yr Ymagwedd Ysgol Gyfan at Iechyd Meddwl a Lles yn dangos bod bron pob ohonynt yn cyfrannu at gynllunio gwelliant i lywio cynlluniau datblygu ysgolion. 
  • Mae blaenoriaethau clir a chytûn ar gyfer dysgwyr difreintiedig a dysgwyr bregus, ynghyd â chyllid cyfatebol wedi’i ddyrannu ar gyfer blaenoriaethau gwella addysg. Bu hyn yn amlwg trwy fuddsoddi mewn sawl darpariaeth ADY newydd i fodloni’r cynnydd yn y galw. 
  • Mae The Big Fresh Catering Company yn arbed cyllid blynyddol o tua £400,000 y flwyddyn i’r cyngor ac mae wedi cael effaith gadarnhaol ar iechyd a lles dysgwyr. Caiff yr holl wargedion eu hailfuddsoddi mewn ysgolion, sydd yn fwyaf diweddar wedi creu £200,000 ychwanegol, gan helpu i leihau diffygion mewn cyllidebau ar draws ysgolion a/neu eu helpu i brynu offer ysgol. 
  • Mae gwaith wedi’i dargedu yng Nghymuned Ddysgu Pencoedtre yn defnyddio Swyddogion Ymgysylltu â Theuluoedd wedi cael effaith gadarnhaol ar bresenoldeb mewn ysgolion cynradd yn y clwstwr (Cadoxton, Colcot, Holton, Jenner ac Oakfield). 
  • Mae’r ffocws ar ymgysylltu â theuluoedd i gynorthwyo i ddatblygu medrau llythrennedd wedi cael effaith gadarnhaol ar addysgu a dysgu ar draws yr ysgolion hyn ac wedi cyfrannu at wella ansawdd ysgrifennu disgyblion cynradd. 
  • Mae effaith ymdrechion ar y cyd trwy’r Cynllun Strategol Cymraeg mewn Addysg ac, yn ehangach, yn Strategaeth Hybu’r Gymraeg y Cyngor, wedi cyfrannu’n gadarnhaol at gadw dysgwyr Blwyddyn 1 mewn addysg cyfrwng Cymraeg a lefelau pontio uchel rhwng grwpiau blwyddyn mewn ysgolion cyfrwng Cymraeg. Ar gyfer 2023/24, trosglwyddodd 95% o ddysgwyr o ysgol gynradd cyfrwng Cymraeg i ysgol uwchradd cyfrwng Cymraeg ar ddiwedd Blwyddyn 6. 
  • Darparodd gwaith targedig gan y Tîm Byw’n Iach yn 2023/24 yng nghymunedau mwyaf difreintiedig a lleiaf egnïol yr ALl 134 o sesiynau chwaraeon/ymarfer corff am ddim, a effeithiodd ar 699 o blant. Roedd 87% o’r cyfranogwyr yn teimlo mwy o gymhelliant ac yn fwy hyderus i gymryd rhan mewn gweithgareddau a nododd 60% yr hoffent ymuno â chlybiau lleol a pharhau â’u gweithgareddau. 
  • Mae ffigurau NEET yr ALl yn gymharol isel o hyd o gymharu ag ALlau eraill yng Nghymru. Yn ystod 2022/23 (carfan ymadawyr 2022), daeth 2.46% o ddysgwyr Blwyddyn 13, 0.24% (Blwyddyn 12) ac 1.49% o ddysgwyr Blwyddyn 11 yn NEET, yr oedd y ddau ohonynt yn well na ffigurau Cymru gyfan. Roedd hyn yn golygu bod yr ALl yn y 9fed safle yng Nghymru (Blwyddyn 13), y 4ydd safle yng Nghymru (Blwyddyn 12) a’r 5ed safle yng Nghymru (Blwyddyn 11) yn y drefn honno

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ALl wedi defnyddio ystod o ddulliau a rhwydweithiau yn effeithiol i rannu ei arfer dda ar draws ei dimau, cyfarwyddiaethau ac, yn ehangach, gydag ALlau eraill a phartneriaid allanol. Mae wedi gwneud hyn drwy: 

  • rannu negeseuon cyfarwyddiaethau’n rheolaidd ar draws y Cyngor drwy grynodebau wythnosol y Prif Weithredwr, gan roi sylw i arfer nodedig ar draws gwasanaethau addysg a chyfarwyddiaethau eraill. Caiff y negeseuon allweddol hyn eu rhannu’n aml mewn cyfarfodydd penaethiaid ysgolion, hefyd; 
  • defnyddio’r Bwrdd Mewnwelediad, Briffiau’r Prif Swyddogion, diwrnodau’r Gyfarwyddiaeth Dysgu a Sgiliau, a’r Caffi Dysgu i gefnogi dysgu ar y cyd ac arfer dda rhwng cyfarwyddiaethau i feithrin arloesedd a gwelliant parhaus; 
  • datblygu a rhannu astudiaethau achos i amlygu meysydd lle mae arfer effeithiol ac arloesol ar waith; a 
  • rhannu arbenigedd a gwybodaeth a digwyddiadau/rhwydweithiau lleol, rhanbarthol a chenedlaethol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Little Lambs Emmanuel yn lleoliad preifat yn Ysgol Gynradd Emmanuel yn nhref glan y môr Y Rhyl. Ei nod yw darparu amgylchedd cartrefol, cariadus ac anogol lle caiff pob plentyn ei annog i ddatblygu i’w lawn botensial. 

Mae’r lleoliad wedi’i gofrestru gydag Arolygiaeth Gofal Cymru (AGC) i ofalu am 61 o blant rhwng 2 oed ac 11 oed. Mae’n cynnig sesiynau cylch chwarae, gofal cofleidiol a chlwb ar ôl yr ysgol yn ystod y tymor yn unig. 

  • Mae’n cynnig Dechrau’n Deg, Addysg Gynnar, y Cynnig Gofal Plant a sesiynau preifat y telir amdanynt.  
  • Mae 2% o’r plant yn derbyn gofal neu wedi derbyn gofal yn y gorffennol 
  • Mae 1% o’r plant yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol 
  • Mae 106 o blant ar y gofrestr (48 yn y clwb ar ôl yr ysgol, a 58 yn y cylch chwarae) 
  • Mae 10 o blant yn cael Addysg Gynnar ar hyn o bryd 
  • Mae 30 o blant yn cael darpariaeth Dechrau’n Deg ar hyn o bryd 
  • Mae 10 o blant yn mynychu’r ysgol yn rhan-amser ac yn mynychu gofal cofleidiol yn y lleoliad
  • 10 aelod o staff ar y gofrestr 

Cymerodd Little Lambs yr awenau yn y cylch chwarae a’r clwb ar ôl yr ysgol ym mis Ionawr 2021 yn ystod pandemig COVID-19. Mae’r lleoliad ar agor am bum niwrnod yr wythnos, o 8am-6pm, dydd Llun i ddydd Gwener, yn ystod y tymor yn unig. 

Mae 10 aelod o staff, yn cynnwys perchennog y feithrinfa. Mae gan bob un o’r staff brofiad addas o weithio gyda phlant ifanc.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Cred arweinwyr fod cael gweledigaeth glir ar gyfer y lleoliad ac ymagwedd ragweithiol at feithrin natur gadarnhaol, yn gallu dylanwadu’n sylweddol ar y deilliannau y maent yn eu cyflawni. Wedi iddynt gymryd yr awenau yn y lleoliad, sylweddolon nhw’n gyflym eu bod yn gweithredu o fewn cymuned wedi’i heffeithio gan heriau economaidd-gymdeithasol amrywiol, a nodon nhw ffactorau allanol amrywiol sy’n effeithio ar y ddynameg rhwng rhieni a’r lleoliad. 

Wrth gydnabod yr heriau cynhenid sy’n codi mewn bywyd, mae arweinwyr yn deall y niwed posibl y gall hyn ei achosi i iechyd meddwl a lles staff, rhieni a phlant, fel ei gilydd. Trwy fynd i’r afael yn rhagweithiol â’r materion hyn, maent yn creu amgylchedd sy’n ffafriol i hapusrwydd ac ymgysylltu. Mae hyn, yn ei dro, yn magu hyder a chreadigrwydd ymhlith staff, rhieni a phlant, ac yn cyfrannu at brofiad mwy bywiog a boddhaus i bawb sy’n gysylltiedig. 

Mae ymarferwyr yn mynd ati i ymgysylltu â phartneriaethau â staff yr ysgol a Gweithwyr Cyswllt Teuluoedd, gan gydnabod eu rolau gwerthfawr yn y rhwydwaith cefnogi cymuned. Trwy’r partneriaethau hyn, maent yn sicrhau bod teuluoedd sy’n wynebu heriau yn gallu manteisio ar ystod gynhwysfawr o wasanaethau cymorth sydd wedi’u teilwra i’w hanghenion unigryw. Mae’r ymagwedd gydweithredol hon nid yn unig yn cryfhau’r gallu i fynd i’r afael â’r materion amlweddog sy’n wynebu teuluoedd, ond hefyd yn datblygu ymdeimlad o undod a chyfrifoldeb ar y cyd mewn dyrchafu’r gymuned gyfan. 

Yn Sir Ddinbych, mae tîm o Weithwyr Cyswllt Teuluoedd sy’n cael eu cyflogi gan yr awdurdod lleol. Mae’r Gweithwyr Cyswllt Teuluoedd hyn yn gweithio’n agos gyda theuluoedd, ysgolion a lleoliadau i wneud yn siŵr fod pob un o’r plant yn cael profiad cadarnhaol o addysg, ac yn anelu at feithrin cyfleoedd i helpu cynorthwyo plant i gyrraedd eu llawn botensial.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch y nodwyd fel arfer sy’n arwain y sector

Mae datblygu partneriaethau cadarn â rhanddeiliaid allweddol yn ganolog i’r ymagwedd. Mae’r berthynas agos â Gweithwyr Cyswllt Teuluoedd yn gweithredu fel conglfaen, gan hwyluso cyfnewid gwybodaeth ac adnoddau yn ddi-dor i fynd i’r afael ag anghenion unigryw pob teulu. Hefyd, mae cydweithio yn ymestyn amgylchedd yr ysgol, lle gwneir ymdrechion ar y cyd i feithrin amgylchedd dysgu cefnogol sy’n ffafriol i lwyddiant academaidd plant o gefndiroedd sydd dan anfantais yn economaidd. 

Enghreifftiau o ymagweddau cydweithredol: 

  • Aeth arweinwyr at y gweithwyr proffesiynol y maent yn eu gweld bob dydd a gofyn am gael cyfarfod cydweithredol er mwyn trafod pob un o’r plant yn y lleoliad, a sicrhau bod gwybodaeth yn cael ei throsglwyddo i ganiatáu ar gyfer unrhyw ymyriadau cynnar. Cytunon nhw i gynnal cyfarfodydd bob tymor i drafod plant, cynnydd ac anghenion cymorth gyda gweithwyr proffesiynol o Dechrau’n Deg, Addysg Gynnar a Gweithwyr Cyswllt Teuluoedd. Yn ystod y cyfarfodydd hyn, maent yn trafod cynnydd a datblygiad plant unigol, yn ogystal â’r ffyrdd gorau o gynorthwyo teuluoedd ar sail anghenion unigol. 
  • Cwpwrdd Gofalu a Rhannu: Mae’r ‘Cwpwrdd Gofalu a Rhannu’ yn gwpwrdd agored sydd ar gael ar y maes chwarae i rieni a theuluoedd gael mynediad ato. Cyflwynwyd hwn i gynorthwyo teuluoedd sydd efallai’n cael trafferth neu fod angen cyflenwadau brys arnynt. Darperir y cyflenwadau yn rhad ac am ddim i rieni ac mae’r cwpwrdd ar gael am ddim yn ystod amseroedd gollwng a chasglu. Gall rhieni gymryd cynifer o gyflenwadau â’r hyn sydd ei angen arnynt. Mae cyflenwadau’n cynnwys elfennau fel weipiau gwlyb, eli haul, siampŵ, gel cawod, hetiau a menyg, ac mae llyfrgell gymunedol yn y lleoliad lle gall plant fenthyca neu gadw llyfrau i’w defnyddio gartref. 
  • Perthnasoedd cryf â Dechrau’n Deg, Addysg Gynnar a Gweithwyr Cyswllt Teuluoedd: Pan fydd pryderon yn codi ynghylch lles plant, mae’r lleoliad yn dibynnu ar ei gydweithio â Gweithwyr Cyswllt Teuluoedd i helpu hwyluso ymyriadau cynnar. Maent yn darparu cymorth â phethau fel helpu rhieni i lenwi ffurflenni, cyfeirio at wasanaethau eraill, a chymorth ag ymddygiad. 
  • Defnyddio arian, grantiau a chyllid yn briodol: Ar ddiwedd pob tymor (mis Gorffennaf), mae’r lleoliad yn prynu detholiad o adnoddau i’w hanfon gartref gyda phob plentyn, sydd yn ei dro yn eu galluogi i gael cyflenwadau ar gyfer gwyliau’r haf. Mae ymarferwyr yn galw hwn yn ‘Becyn Gofal yr Haf’. Mae’n cynnwys gel cawod, siampŵ, weipiau gwlyb, eli haul a nwyddau mislif. Mae’r pecyn gofal hwn yn galluogi teuluoedd i gael digon o gyflenwadau iddynt allu eu defnyddio trwy’r haf pan fydd y lleoliad ar gau. Mae’r lleoliad yn prynu’r holl gyflenwadau hyn trwy gyllid yr arweinwyr eu hunain, ac yn caniatáu ar gyfer hyn yn ei gyllideb. 
  • Heriau gwaith cartref: Mae’r lleoliad yn darparu heriau gwaith cartref bach wedi’u harwain gan deuluoedd yn ystod gwyliau’r ysgol a gwyliau hanner tymor pan fydd yr ysgol ar gau. Mae’n gwahodd rhieni i anfon ffotograffau o blant yn cwblhau’r her ac mae ymarferwyr yn argraffu’r rhain ar gyfer y llyfr her gwaith cartref. Mae pob plentyn yn derbyn tystysgrif am gymryd rhan. Mae arweinwyr yn credu bod y cyfleoedd hyn yn darparu’r camau cynnar i rieni ar gyfer meithrin partneriaethau cryf â gweithwyr proffesiynol a phobl yn y sector gofal plant ac addysg, sy’n pontio’r bwlch ac yn cefnogi presenoldeb a chyrhaeddiad. Dyma enghreifftiau o heriau gwaith cartref: Gwnewch rywbeth caredig i rywun, gwyliwch ffilm, chwaraewch gêm fel teulu, ewch ar daith gerdded natur, pa dirnod allwch chi ddod o hyd iddo yn ein hardal leol, ac anfonwch ffotograffau o gastell.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae gweithio mewn partneriaethau wedi cael effaith ddwys ar y ddarpariaeth a’r safonau ar gyfer y plant. Trwy feithrin perthnasoedd cydweithredol cryf, mae arweinwyr wedi sefydlu cyfathrebu hynod effeithiol sy’n hwyluso deialog agored rhwng rhieni a staff. Mae hyn wedi arwain at ymagwedd fwy rhagweithiol at fynd i’r afael â materion a phryderon, gan sicrhau eu bod yn cael eu nodi’n brydlon a’u datrys yn effeithiol. O ganlyniad, mae rhieni’n teimlo’u bod wedi’u grymuso i ymgysylltu â staff, gan feithrin ymdeimlad o ymddiriedaeth a thryloywder o fewn y lleoliad.  

Mae ymdrechion cydweithredol wedi cyfrannu at welliannau nodedig mewn cyfraddau presenoldeb ymhlith plant. Trwy fentrau ar y cyd â sefydliadau partner ac ysgolion, mae arweinwyr wedi rhoi strategaethau ar waith i fynd i’r afael â rhwystrau rhag presenoldeb, gan arwain at ostyngiad sylweddol mewn absenoldebau. Mae hyn nid yn unig yn gwella’r profiadau dysgu ar gyfer plant, mae hefyd yn pwysleisio ymrwymiad i ddarparu cymorth cyson a dibynadwy. 

Trwy weithio’n agos â phartneriaid i gynllunio a gweithredu ymyriadau targedig, mae arweinwyr wedi creu llwybrau teilwredig ar gyfer datblygiad a llwyddiant academaidd plant. Mae’r ymagwedd gyfannol hon at gymorth yn sicrhau bod plant yn derbyn yr adnoddau a’r cymorth angenrheidiol i gyrraedd eu llawn botensial. 

Mae Little Lambs yn ymdrechu i rymuso teuluoedd i oresgyn rhwystrau a ffynnu, er gwaethaf yr heriau y maent yn eu hwynebu.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r lleoliad yn mynd ati i rannu arferion gorau trwy sianelau amrywiol i uchafu eu heffaith a’u cyrhaeddiad. 

Trwy ddefnyddio platfformau ar y cyfryngau cymdeithasol, fel Instagram a Facebook, yn ogystal ag ap dynodedig ar gyfer rhieni, mae’r lleoliad yn arddangos ei gyflawniadau a’i fentrau llwyddiannus i gynulleidfa eang. Mae hyn nid yn unig yn hyrwyddo tryloywder ond hefyd yn annog ymgysylltiad ac adborth gan rieni a rhanddeiliaid. 

Mae Little Lambs wedi ymrwymo i feithrin diwylliant o welliant parhaus. Mae’n cyflawni hyn trwy flaenoriaethu cyfarfodydd staff rheolaidd ac uchafu defnyddioldeb diwrnodau hyfforddi staff i wella a mireinio arferion. Trwy’r sesiynau strwythuredig hyn, mae’n darparu cyfleoedd i aelodau’r tîm gydweithio, rhannu mewnwelediadau, a chymryd rhan mewn gweithgareddau datblygiad proffesiynol. Trwy fuddsoddi yn nhwf a datblygiad medrau staff, mae arweinwyr yn sicrhau bod arferion yn parhau i fod yn gyfredol, yn effeithiol ac yn cyd-fynd ag anghenion esblygol plant a theuluoedd. 

Mae ymarferwyr yn rhannu eu harfer, eu syniadau, eu mewnwelediadau a’u profiadau ymhlith cydweithwyr ar draws gwahanol sectorau, gan gynnwys Addysg Gynnar, Dechrau’n Deg, ac awdurdodau lleol. Trwy hwyluso’r cyfnewidiadau hyn, maent yn defnyddio arbenigedd ar y cyd y tîm i wella arferion a sicrhau bod gwasanaethau o ansawdd uchel yn cael eu cyflwyno i blant a theuluoedd.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Meithrinfa Little Ferns Glynrhedynog yn rhan o The Fern Partnership a sefydlwyd yn 2014. Mae wedi bod yn darparu gofal plant o ansawdd uchel mewn sawl lleoliad gofal plant Little Ferns o gwmpas Rhondda Cynon Taf, sy’n cynnwys meithrinfeydd dydd, cynlluniau gwyliau, gofal cofleidiol a mentrau Llywodraeth Cymru, yn cynnwys Dechrau’n Deg a gofal plant 30 awr.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r lleoliad yn rhoi medrau priodol i ddarpar arweinwyr i’w galluogi i gyflawni rolau arwain yn llwyddiannus, sy’n cynnal gweithlu sy’n llawn cymhelliant ac yn hynod fedrus. Mae datblygu arweinwyr ar bob lefel yn sicrhau gwelliant cynaledig y sefydliad.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae gan y lleoliad weithdrefnau trylwyr ar waith i reoli perfformiad pob un o’r ymarferwyr a’r arweinwyr. Mae arweinwyr yn sicrhau bod pob un o’r staff yn cael cyfleoedd addas ar gyfer datblygiad proffesiynol a hyfforddiant effeithiol. Mae’r lleoliad yn annog staff i deimlo’u bod wedi’u grymuso i gymryd cyfrifoldeb am eu harfer eu hunain, er enghraifft wrth arwain gwahanol fentrau. 

Mae arweinwyr yn rhoi blaenoriaeth uchel i ddatblygu’r tîm cyfan. Mae hyn yn meithrin diwylliant o berchnogaeth ar y cyd sy’n ysbrydoli ymarferwyr ac yn eu cymell yn eithriadol o dda. O ganlyniad, mae staff yn fodlon yn eu rolau a cheir ychydig iawn o drosiant staff. Mae arweinwyr yn adolygu perfformiad ymarferwyr a’u cynnydd yn y swydd yn effeithiol ac yn rheolaidd. Mae hyn yn galluogi staff i flaenoriaethu meysydd i’w gwella a chadw cofnod o gynnydd mewn cynlluniau datblygiad personol a chynlluniau gyrfa. Mae arweinwyr yn credu bod hyn wedi arwain at waith tîm a boddhad swydd hynod effeithiol, tra’n mynd i’r afael ag anghenion datblygu’r lleoliad yn llwyddiannus. 

Mae’r lleoliad yn darparu mynediad at gymorth priodol ar gyfer ymarferwyr sy’n wynebu gwahanol heriau, ac mae arweinwyr bob amser ar gael i drafod pethau gyda nhw. Mae cyfarfodydd rheolaidd yn galluogi arweinwyr i gynorthwyo ymarferwyr ag ystod o agweddau fel rheoli dyledion a phatrymau gweithio hyblyg. Mae gan lawer o’r staff blant eu hunain ac maent yn gweithio gyda nhw i gefnogi eu hanghenion gofal plant, gan gynnwys cyfraddau gostyngol yn y meithrinfeydd. Mae arweinwyr yn addasu eu patrymau gwaith ac yn rhoi amser i ffwrdd yn lle, yn ogystal â gwyliau blynyddol wedi’u talu. Maent yn gweithio’n galed i gefnogi lles staff ac yn dangos gwerthfawrogiad o’u gwaith caled. Er enghraifft, mae’r lleoliad yn dathlu cyflogai’r mis, y gall rhieni ac ymarferwyr bleidleisio drosto. Mae ymarferwyr sy’n derbyn y wobr hefyd yn derbyn cymhelliad bach. Trwy gydol y flwyddyn, mae arweinwyr yn darparu arolygon lles sy’n annog ymarferwyr i rannu eu barn am wahanol elfennau o’r ddarpariaeth. Ymatebodd arweinwyr i farn ymarferwyr trwy ddarparu ystafell staff ag ystod o gyfleusterau ac amrywiaeth o wahanol ffrwythau. Maent hefyd yn darparu cwpwrdd bwyd, y gall staff gael mynediad ato yn ddienw os oes angen. 

Mae arweinwyr yn annog ymarferwyr i gymryd rhan mewn digwyddiadau lles rheolaidd. Er enghraifft, mae aelod o staff yn coginio ar gyfer y tîm gan ddefnyddio cyfleusterau’r gegin a bwyd o’r gyllideb lles. Dyfarnwyd y safon aur i’r lleoliad ar gyfer Cymru Iach ar Waith o ganlyniad i’r gwaith i gefnogi lles corfforol ac emosiynol ymarferwyr. 

Mae’r lleoliad wedi sefydlu blwch lles o fewn ystafell yr ymarferwyr, ac ystafell ymolchi sy’n cynnwys nwyddau mislif. Ar ôl arolygiadau, mae arweinwyr yn gwobrwyo ymarferwyr â chymhellion i ddangos gwerthfawrogiad o’u holl waith caled. Maent yn cynnal llawer o weithgareddau i sicrhau bod ymarferwyr yn wybodus am bwysigrwydd lles. Adeg y Nadolig, mae arweinwyr yn gwobrwyo staff â thalebau archfarchnad i gynnal morâl ar adeg sydd wedi dod yn gynyddol heriol oherwydd yr argyfwng costau byw.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r arfer wedi cael effaith sylweddol ar yr holl ddarpariaeth yn y feithrinfa. Mae pob un o’r ymarferwyr yn weithwyr proffesiynol medrus ac yn teimlo’u bod yn cael eu gwerthfawrogi’n fawr. O ganlyniad, mae ychydig iawn o drosiant staff yn y lleoliad. Maent yn awyddus i ddatblygu eu medrau ac eisiau cyflawni’r deilliannau gorau posibl ar gyfer y plant. Mae arweinwyr yn cynorthwyo ymarferwyr i elwa ar wahanol gyfleoedd dysgu proffesiynol, sy’n cael effaith gadarnhaol ar eu medrau a’u darpariaeth ar gyfer plant.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r lleoliad yn croesawu ymarferwyr o feithrinfeydd eraill o fewn yr awdurdod lleol i rannu arfer mewn grymuso lles ymarferwyr.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Haberdashers i Fechgyn, Trefynwy, yn ysgol ddydd a phreswyl annibynnol sydd wedi’i lleoli yn Nyffryn Gwy, sydd â hanes cyfoethog yn ymestyn dros 400 mlynedd. Mae 472 o ddisgyblion ar y gofrestr ar hyn o bryd, sy’n cynnwys 126 o ddisgyblion preswyl a 171 yn ei Chweched Dosbarth cydaddysgol. Mae nifer o ysgoloriaethau a bwrsarïau ar gael i ddisgyblion sy’n ymuno ym Mlynyddoedd 7, 9 a 12, ac mae ceisiadau’n agored i bob ymgeisydd, p’un a ydynt yn ddisgyblion preswyl neu’n ddisgyblion dydd.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae llyfrgell Ysgol Haberdashers i Fechgyn, Trefynwy, yn cynnwys gofod adnoddau mawr, dynodedig, cyfeillgar, cynhwysol a phoblogaidd, gyda llyfrgellwyr hyfforddedig yn aelodau staff yno. Mae’r llyfrgell yn cyfuno ymchwil a syniadau’r ddarpariaeth ddiweddaraf o ran adnoddau â gwerthoedd hanesyddol yr ysgol, i greu ardal adnoddau academaidd a hafan les groesawgar ac amlswyddogaethol. Mae nodau’r llyfrgell yn cynnwys hyrwyddo, annog ac ysbrydoli darllen, llythrennedd, astudio, ymchwil, ymlacio a lles ar gyfer cymuned yr ysgol, tra’n cefnogi anghenion academaidd a bugeiliol ehangach, gweithgareddau a mentrau cymuned yr ysgol, hefyd.

Mae’r llyfrgell yn cynnig gofod croesawgar a chyfforddus gydag ardaloedd dynodedig ar gyfer astudio, addysgu, ymlacio, lles, ymchwil yn seiliedig ar TG ac ardaloedd trafod ar gyfer disgyblion a chymuned yr ysgol. Mae gofod a dodrefn wedi cael eu dylunio’n ystyriol i fod mor hyblyg ag y bo modd, ac yn ddefnyddiadwy ar gyfer digwyddiadau mwy, yn ôl yr angen. Mae polisi ‘agored i bawb’, ynghyd â pherthnasoedd da ag adrannau academaidd yn sicrhau bod adnoddau ffuglen a ffeithiol yn gweddu i’r cwricwlwm, ac yn cael eu hyrwyddo ymhlith cymuned yr ysgol. Mae defnydd o’r llyfrgell ar gyfer gweithgareddau, gwersi a digwyddiadau gan adrannau a chymuned ehangach yr ysgol yn sicrhau bod hyd yn oed ‘y rhai nad ydynt yn ddarllenwyr’ yn dangos diddordeb yn y llyfrgell yn rheolaidd, ac yn elwa ar ei chyflenwad a’i hadnoddau, gan ei galluogi i gefnogi a chyrraedd cymuned yr ysgol gyfan.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Rhestrir ychydig o’r mentrau a ddarperir gan y llyfrgell isod:

Heriau Darllen, Ysbrydoli a Gwersi Llyfrgell Dynodedig: 

Mae’r llyfrgell yn hyrwyddo llythrennedd, darllen er pleser, ymchwil, lles a chymorth academaidd trwy gynlluniau darllen, yn cynnwys:

  • Book Breakout – (SpineCrackers gynt) Mae’n her sy’n annog darllen heb gyfyngu ar ddewis disgybl. Mae canolbwyntio ar themâu yn hytrach na theitlau gosod yn helpu cynnal diddordeb ac ymgysylltiad, tra’n gwella lles, hunanwelliant, cyflawniad personol, meddwl beirniadol, empathi, gwydnwch, ac ati, hefyd.

  • Her Mathemateg a Darllen – (enghraifft o heriau darllen penodol a gynhelir gydag adrannau academaidd) Mae disgyblion yn dewis, yn darllen ac yn adolygu llyfrau gyda thema yn gysylltiedig â mathemateg. Wedyn, caiff adolygiadau eu harddangos yn yr adran a’r llyfrgell i bob disgybl ryngweithio â nhw.

  • Her Gwirioni ar Ddarllen – Mae disgyblion newydd Blwyddyn 7 yn derbyn sesiwn ragarweiniol yn y llyfrgell ym Mlwyddyn 6 lle cânt eu herio i fenthyca llyfr i’w ddarllen a’i adolygu mewn lle ‘gwyllt’ – gan annog darllen a llythrennedd tra’n ymlacio er lles. 
  • Cynhelir Gwersi Llyfrgell Dynodedig – gwersi ‘darllen er pleser’ amserlenedig wythnosol ar gyfer disgyblion Saesneg ym Mlynyddoedd 7 – 9, yn y llyfrgell. Mae’r llyfrgell hefyd yn addysgu medrau ymchwil trwy raglen amserlenedig Blwyddyn 7, yn ogystal â gwersi ymchwil pwrpasol poblogaidd ar gyfer dosbarthiadau pwnc a Chweched Dosbarth ar gais, ac fel rhan o gymhwyster prosiect estynedig (EPQ).
  • Mae Arddangosfeydd Ysbrydoledig ar ddigwyddiadau amserol neu themâu llenyddol (e.e. COP28 ac Wythnos Genedlaethol Adrodd Stori) yn annog cariad at ddarllen, dysgu a gwybodaeth. Caiff cylchlythyrau rheolaidd y llyfrgell – fersiynau print a fersiynau rhyngweithiol ar-lein, eu mwynhau hefyd.

  • Mae Deunyddiau darllen amrywiol – fel ‘Quick Picks’, ‘deunyddiau sy’n addas ar gyfer dyslecsia’ a nofelau graffig, gwahanol adnoddau iaith, ac ati, yn cynnwys e-fersiynau, ar gael i uchafu cynhwysiant.

(more…)

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol / y darparwr

Mae Coleg Gŵyr Abertawe yn gweithio mewn partneriaeth â saith is-gontractwr i gyflwyno rhaglenni prentisiaeth ar lefelau 2 i 5 ledled Cymru. Mae’r coleg yn cyflwyno tua 85% o’i ddarpariaeth prentisiaethau yn uniongyrchol, a chyflwynir y 15% sy’n weddill trwy ei rwydwaith is-gontractwyr. Mae darpariaeth prentisiaethau wedi tyfu’n sylweddol er 2016, o ryw 250 o ddysgwyr i ryw 3,000 yn 2022-2023. Mae’r coleg, sy’n cyflwyno 82 o wahanol lwybrau / lefelau prentisiaethau i dros 1,200 o gyflogwyr, hefyd yn gweithio mewn partneriaeth â Phrifysgol Abertawe a Phrifysgol Caerdydd i gyd-gyflwyno prentisiaethau gradd.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Yn 2017, creodd Coleg Gŵyr Abertawe strategaeth i ymestyn cydweithredu â chyflogwyr. I fod ar y blaen o ran anghenion medrau sy’n esblygu’n barhaus a sicrhau bod gofynion cyflogwyr yn cael eu deall, creodd y coleg 8 bwrdd cyflogwyr – gan arwain at gyd-greu darpariaeth.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Canolbwyntiodd y bwrdd cyflogwyr cyntaf ar arbenigeddau digidol. Gan fod cwmnïau’n cynyddu eu buddsoddiad mewn technolegau, roedd bwlch cynyddol yn dod i’r amlwg o ran medrau digidol. Ymunodd cynrychiolwyr o gwmnïau lleol a chenedlaethol mawreddog â’r bwrdd. Nod y bwrdd oedd adolygu arlwy darpariaeth bresennol y coleg, trafod beth arall oedd ei angen, a rhagweld gofynion medrau yn y dyfodol. “Mae Coleg Gŵyr Abertawe yn gweithio gydag arbenigwyr yn y diwydiant TG ac sydd ar flaen y gad o ran arloesi technoleg newydd i ddatblygu a chyflwyno prentisiaethau sy’n gweithio ar gyfer heddiw, a pharatoi gweithlu yfory ar gyfer y dyfodol.” Aelod Bwrdd a Phrif Weithredwr egin fusnes a busnes sydd wrthi’n tyfu. 

Yn ddiweddarach, datblygwyd byrddau cyflogwyr newydd mewn sectorau allweddol eraill fel y diwydiannau creadigol. “Mae’r bwrdd, sy’n cynnwys dros 30 o gyflogwyr ar draws De Cymru, yn ceisio mynd ati i gyfuno profiad ym maes diwydiant gyda chwricwlwm blaengar sydd wir yn gallu helpu ffurfio doniau creadigol y dyfodol.” Cadeirydd Bwrdd a sylfaenydd asiantaeth dylunio digidol. 

Yn 2021, lansiodd y coleg Ysgol Fusnes Plas Sgeti. Arweiniodd hyn at greu ei fwrdd ymgynghorol, sy’n cynnwys ffigurau diwydiant allweddol o sefydliadau lleol, rhanbarthol a rhyngwladol. Un o nodau allweddol y bwrdd hwn yw datblygu darpariaeth wedi’i chymeradwyo gan gyflogwyr i gefnogi datblygiad economaidd. Mae’n bwysig fod gan y bwrdd hwn gynrychiolaeth unigol ar draws pob sector allweddol rhanbarthol a chenedlaethol.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Arweiniodd y bwrdd digidol yn gyflym at greu 6 fframwaith prentisiaethau newydd, yn cynnwys seiberddiogelwch a dadansoddi data, nad oeddent i gyd ar gael yn y rhanbarth o’r blaen. “Mae’r rhaglenni hyn wedi cael eu datblygu mewn cydweithrediad â bwrdd ymgynghorol cyflogwr y coleg i sicrhau eu bod yn gyfredol a pherthnasol, yn darparu cyfleoedd sylweddol i ddysgwyr o ran cyflogaeth a dilyniant.” Cadeirydd y Bwrdd. Ers dechrau’r bwrdd, mae’r coleg wedi cefnogi 592 o brentisiaid digidol a 273 o gyflogwyr. 

Arweiniodd y bwrdd diwydiannau creadigol at bartneriaeth â chwmni animeiddio o Gymru sydd wedi ennill sawl gwobr, gan arwain at greu academi animeiddio arbenigol. Gall unigolion ddilyn prentisiaeth uwch Lefel 4/5 yng nghyfryngau’r sgrin a’r cyfryngau creadigol, ac wedyn mynd ar leoliadau gwaith yn un o stiwdios mwyaf blaenllaw Cymru. Y fenter hon yw prentisiaeth gyntaf y byd sy’n canolbwyntio ar Blender (offeryn meddalwedd graffeg cyfrifiadur ffynhonnell agored 3D).

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae Coleg Gŵyr Abertawe wedi ennill 8 gwobr prentisiaeth y DU yn y 5 mlynedd ddiwethaf, sydd wedi galluogi rhannu arfer orau â darparwyr ac ymarferwyr dysgu yn y gwaith eraill ledled y DU. Yn lleol, oherwydd llwyddiant eu bwrdd cyflogwyr digidol, ar gais y Bartneriaeth Dysgu a Sgiliau Rhanbarthol (RSLP), unwyd y bwrdd â chlwstwr technoleg RLSP, gan alluogi dealltwriaeth well o ofynion diwydiant ar draws rhanbarth y de orllewin.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol / y darparwr

Mae Coleg Gŵyr Abertawe yn gweithio mewn partneriaeth â saith is-gontractwr i gyflwyno rhaglenni prentisiaeth ar lefelau 2 i 5 ledled Cymru. Mae’r coleg yn cyflwyno tua 85% o’i ddarpariaeth prentisiaethau yn uniongyrchol, ac is-gontractwyr yn cyflwyno 15%. Mae darpariaeth prentisiaethau wedi tyfu’n sylweddol er 2016, o ryw 250 o ddysgwyr i ryw 3,000 yn 2022-2023. Mae’r darparwr yn cynnig ystod eang o brentisiaethau ar draws sectorau, llwybrau a lefelau, gan weithio gyda thros 1,200 o gyflogwyr.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae adroddiadau’r llywodraeth yn amlygu gwahaniaethau cyflogaeth yn gyson ar gyfer unigolion ag anableddau. Yn 2022, roedd 49% o unigolion ag anabledd yn cael eu cyflogi, o gymharu ag 82% o unigolion nad oeddent yn anabl (Llywodraeth Cymru, 2023). Mae hyn hyd yn oed yn fwy amlwg ar gyfer pobl ag anawsterau dysgu. Mae adroddiadau hefyd yn adlewyrchu bod pandemig COVID-19 wedi cael effaith anghymesur ar gyfraddau cyflogaeth unigolion anabl (Llywodraeth Cymru, 2021). Pwysleisiodd hyn fod angen gwneud prentisiaethau’n fwy hygyrch.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Bu Coleg Gŵyr Abertawe yn adolygu a gwella’i ymagwedd at nodi a chefnogi prentisiaid ag anableddau a’r rhai ag anghenion dysgu ychwanegol (ADY) posibl, gan hyrwyddo’r cymorth helaeth sydd ar gael i ddysgwyr ag anableddau, namau synhwyraidd, ADY, a chyflyrau iechyd sy’n cyfyngu ar waith / bywyd. Mae llawer o unigolion wedi wynebu heriau dysgu a gwaith heb ddiagnosis ffurfiol na chymorth hyd nes eu bod yn dechrau ar eu prentisiaethau. 

Yn 2018, cyflwynodd y coleg ei fenter ‘Prentisiaethau i Bawb’. Ar draws partneriaid cyflwyno mewnol ac allanol, datblygodd ymagwedd gynhwysol ‘tîm o amgylch y prentis’, yn cynnwys: 

  • Ailstrwythuro’i adran niwroamrywiaeth i integreiddio arbenigwyr dynodedig o fewn y tîm dysgu yn y gwaith; gyda chyfarfodydd cynhadledd achosion gweithredol a rheoleiddiol rheolaidd rhwng timau dysgu yn y gwaith ac ADY 
  • Defnyddio arbenigwyr mewnol ac allanol ar gyfer asesiadau diagnostig 
  • Datblygu adnoddau i ymestyn diagnosteg a chymorth arbenigol 
  • Diwygio prosesau derbyn ar gyfer prentisiaethau, i nodi anabledd / ADY posibl yn gynharach 
  • Gweithredu llwybr dilyniant prentisiaeth ar gyfer myfyrwyr medrau byw yn annibynnol (MBA) trwy’r rhaglen interniaeth Chwilio am Brosiect; mae hyn yn darparu profiad gwaith gwerthfawr mewn sectorau o ddiddordeb i gefnogi dilyniant i gyflogaeth tymor hir am dâl trwy brentisiaeth a gefnogir 
  • Gweithredu rhaglen codi ymwybyddiaeth a DPP ar gyfer staff sy’n cyflwyno prentisiaethau a rheolwyr 
  • Cysylltu â chyflogwyr i godi ymwybyddiaeth am ADY ac ymestyn cymorth ac addasiadau i’r gweithle 
  • Defnyddio cyllid iechyd meddwl a lles Llywodraeth Cymru ar gyfer hyfforddiant cymorth cyntaf iechyd meddwl a datblygu pecyn cymorth ar-lein ar gyfer prentisiaid, staff cyflwyno a chyflogwyr 

Gwelir proses y Coleg ar gyfer cefnogi ADY / Niwroamrywiaeth isod.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r fenter hon wedi cael effaith sylweddol yn y blynyddoedd diwethaf (2020-2021 i 2022-2023). Mae’r newid diwylliannol dilynol yn gwella cydraddoldeb yn sylweddol: 

  • Cynyddodd cyfradd recriwtio prentisiaid o 1.6% o ddechrau prentisiaethau yn 2015 i 10% yn 2022/2023 
  • Dechreuodd 375 o ddysgwyr ag ADY neu anableddau ar daith prentisiaeth 
  • Trwy weinyddu 62 o asesiadau diagnostig allanol, cafwyd dealltwriaeth gynhwysfawr o anghenion dysgwyr, gan alluogi darparu strategaethau cymorth pwrpasol ar gyfer dysgu, gwaith a bywyd 
  • Cynhaliwyd 44 o asesiadau diagnostig mewnol, gan alluogi nodi’n gynnar i lywio trefniadau mynediad 
  • Dathlu cyflawniad; mae 165 o brentisiaid ag ADY neu anabledd wedi cwblhau eu fframwaith prentisiaeth yn llwyddiannus 
  • Ar hyn o bryd, mae 295 o unigolion ag ADY neu anabledd ar brentisiaethau lefel 2 i lefel 5 ar y trywydd iawn i lwyddo 
  • Medrau, gwybodaeth a hyder cynyddol ar gyfer staff cyflwyno i nodi a thrafod ADY posibl gyda dysgwyr a’u cyflogwyr i fanteisio ar gymorth 
  • Tueddiadau gwella parhaus flwyddyn ar ôl blwyddyn ar gyfer prentisiaid ag ADY neu anableddau: er enghraifft, mae cyrhaeddiad wedi cynyddu o 49% i 70%; mae cyfraddau cadw wedi cynyddu o 68% i 84%; a chyfraddau bron yr un faint â chyfraddau prentisiaid heb anghenion dysgu ychwanegol, neu’n rhagori arnynt

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r coleg wedi cyflwyno rhaglenni dysgu proffesiynol ar gyfer yr holl bartneriaid cyflwyno mewnol ac allanol (wedi’u his-gontractio) ac wedi creu adnoddau a hyfforddiant ar gyfer cyflogwyr perthnasol. Maent wedi rhoi cyflwyniadau i fyrddau cyflogwyr ac wedi rhannu astudiaethau achos trwy Ffederasiwn Hyfforddiant Cenedlaethol Cymru a Colegau Cymru ar gyfer y rhwydwaith darparwyr dysgu yn y gwaith. Yn olaf, mae’r coleg wedi ennill gwobrau’r DU ar gyfer yr arfer hon, wedi creu astudiaethau achos ac erthyglau newyddion i rannu arfer dda.