Arfer effeithiol Archives - Page 24 of 67 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Penglais yn ysgol cyfrwng Saesneg yn Aberystwyth, sy’n gwasanaethu ardal eang yng ngogledd a chanol Ceredigion. Mae tua 1100 o fyfyrwyr yn yr ysgol, y mae 12.8% ohonynt yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, a 34.8% ar y gofrestr ADY. Mae dwy uned arbennig ar y safle: y Ganolfan Cymorth Dysgu ar gyfer myfyrwyr â lefelau uchel o anghenion a’r Ganolfan Adnoddau Clywed. Mae tua 10% o ddisgyblion yn siarad Cymraeg fel iaith gyntaf, a siaredir 34 o ieithoedd eraill yn yr ysgol.  

Yn ystod y pum mlynedd ddiwethaf, mae’r ysgol wedi bod ar daith i wella. Ategwyd hyn gan weledigaeth newydd yr ysgol, sy’n dechrau gyda’r nod i fod ‘yn ysgol hapus, uchelgeisiol sy’n cyflawni’n dda lle mae pawb yn cael eu parchu a’u gwerthfawrogi’. Mae’r weledigaeth gynhwysol ac uchelgeisiol hon yn ymgorffori’r angen i weithio fel cymuned gyfan ac i bawb fod y gorau y gallant, fel y gall disgyblion fod yn ddinasyddion llwyddiannus yn eu cymunedau, yng Nghymru a’r byd. Mae dysgu proffesiynol wedi bod yn agwedd hanfodol ar y daith gyda ffocws cryf ar addysgu a dysgu. Mae hyn wedi arwain at ddiwylliant agored iawn lle caiff arfer dda ei rhannu’n barhaus. Mae’r gwaith a wnaed yn y ddwy flynedd gyntaf o ran datblygu staff ac addysgeg wedi rhoi’r ysgol mewn sefyllfa dda i ganolbwyntio ar ddatblygu’r Cwricwlwm i Gymru. Mae ymchwil wedi bod yn agwedd bwysig iawn ar y gwaith hwn, gyda’r holl ddatblygiadau wedi’u seilio ar ymchwil ac ymholi proffesiynol. Mae gwaith mwy diweddar ar ddatblygu model arweinyddiaeth, lle rhoddir cyfrifoldeb i adrannau neu gyfadrannau unigol am yrru eu gwelliant eu hunain, wedi datblygu diwylliant o hunanwella ymhellach lle mae ymddiriedaeth ac atebolrwydd yn mynd law yn llaw.  
 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r Cwricwlwm i Gymru wedi darparu cyfle i ddatblygu cwricwlwm sy’n adeiladu’n glir ar weledigaeth a gwerthoedd yr ysgol, ac yn rhoi cyfleoedd i’r holl fyfyrwyr ddatblygu eu gwybodaeth, eu medrau a’u dealltwriaeth tuag at y pedwar diben. Mae’r ysgol wedi canolbwyntio’n gryf ar wella safonau addysgu a dysgu dros y tair blynedd ddiwethaf trwy newid diwylliant, gan werthfawrogi pwysigrwydd dysgu gydol oes, arweinyddiaeth a llwyddiant ar gyfer staff a myfyrwyr. Mae hyn wedi creu diwylliant agored gyda ffocws ar ddysgu proffesiynol lle mae staff yn teimlo’n ddiogel i ddatblygu eu harferion a threialu a gwerthuso gwahanol ddulliau. Mae dysgu proffesiynol wedi cael ei gefnogi trwy ddarparu amser i athrawon ymgymryd ag ymchwil addysgegol, cynorthwyo staff i gymhwyso a gwerthuso addysgeg newydd, a rhannu arfer mewn briffiau a chyfarfodydd cyfadrannau. Mae hyfforddi wedi bod yn rhan o fireinio technegau cyfarwyddol, gwella cymorth personoledig ar gyfer myfyrwyr ag ADY, ac ymgorffori strategaethau sy’n datblygu darllen, ysgrifennu a llafaredd ar draws pynciau. Mae’r ffactorau hyn wedi darparu platfform pwysig i ddatblygu ‘Cwricwlwm Penglais’ arno.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Dechreuodd taith ‘Cwricwlwm Penglais’ â’r cwestiwn ‘Pam?’. Rhoddwyd amser i gyfadrannau archwilio dogfennau’r Cwricwlwm i Gymru, gwerthuso darpariaeth bresennol y cwricwlwm a mireinio dulliau adrannol i adlewyrchu’r pedwar diben yn eu pynciau. Ffurfiwyd Grŵp Ymchwil y Cwricwlwm ac Asesu i ymchwilio i theori ac arfer cwricwlaidd ac edrych ar fodelau posibl ar gyfer y cwricwlwm ac asesu; darparodd hyn yr arbenigedd ar gyfer y gwaith cwricwlwm ar lefel uchel i ddod. Bu’r grŵp yn gweithio’n helaeth gyda rhanddeiliaid i werthuso’r ddarpariaeth bresennol a sefydlu pum piler ar gyfer Cwricwlwm newydd Penglais, sef: Gwybodaeth, Diwylliant Creadigol, Cyfathrebu, Lles a Chynwysoldeb. 

Aethpwyd i’r afael â chwestiwn ‘Beth?’ y cwricwlwm gyda ffocws ar nodi cysyniadau’r trothwy, gwybodaeth am y trothwy, medrau trothwy a phrofiadau trothwy yr oedd pynciau eisiau eu cyflwyno yng nghyfnod allweddol 3. Amlinellodd y ‘trothwyau’ hyn y dysgu allweddol y dylai disgyblion ei gaffael cyn astudio cyrsiau TGAU. Gwnaed cyfeiriad manwl at y datganiadau o’r hyn sy’n bwysig a chamau cynnydd, ac anogwyd arweinwyr i ddefnyddio’r adnoddau sydd ar gael gan gymdeithasau proffesiynol eu pynciau i nodi gwybodaeth newydd. Archwiliwyd dealltwriaeth o bwysigrwydd dyfnder y dysgu a chyflawni ‘meistrolaeth’ mewn cyfarfodydd datblygiad proffesiynol; roedd hyn yn bwysig i osgoi gorlwytho cynnwys, a ffocws ar ddysgu dwfn sy’n meithrin sgema bwerus a hirbarhaus (gwybodaeth a fydd yn aros). Cyflwynwyd gwaith ar bwysigrwydd a gwerth cysylltiadau rhyngddisgyblaethol o fewn meysydd dysgu a phrofiad; rhannodd cydweithwyr mewn gwahanol bynciau o fewn meysydd dysgu a phrofiad eu cysyniadau, gwybodaeth a medrau trothwy, a nodi ble y gellid creu cysylltiadau pwrpasol a dilys. Gellid cefnogi’r cysylltiadau hyn trwy adfer a chysylltu ar draws pynciau, gan ddatblygu ymholi ar y cyd neu ddatblygu creadigrwydd a datrys problemau ar ôl meistroli. Fe wnaeth cyfadrannau ddatblygu a threialu’r defnydd o gysylltiadau rhyngddisgyblaethol fel ymholi ar y cyd (y Dyniaethau), cysylltiadau ar draws pynciau (Ieithoedd a’r Gwyddorau Cymdeithasol) a chreadigrwydd a datrys problemau (Gwyddoniaeth a Thechnoleg a Mathemateg).

Roedd cwestiwn ‘Sut?’ y cwricwlwm newydd yn cynnwys ymchwil i naratifau’r cwricwlwm a ffyrdd o sicrhau trefn i’r cwricwlwm. Ar yr adeg hon, fe wnaethom hefyd adolygu pwysigrwydd creu gofod a chydblethu i uchafu cof a dysgu. Datblygodd yr holl bynciau naratif cwricwlwm a mapio cwricwlwm cyfnod allweddol 3 trwy ddefnyddio cysyniadau, gwybodaeth, medrau a phrofiadau trothwy, tra’n cyfeirio hefyd at y datganiadau o’r hyn sy’n bwysig a chamau cynnydd. Cafodd cysylltiadau rhyngddisgyblaethol a nodwyd yn y cam blaenorol eu hychwanegu at y map hefyd. Mae mapiau wedi cael eu rhannu i alluogi dealltwriaeth well o’r cwricwlwm ym mhob maes dysgu a phrofiad a datblygu cysylltiadau rhyngddisgyblaethol pwrpasol ymhellach. Er mwyn datblygu continwwm dysgu, bydd cysylltiadau â chwricwlwm cyfnod allweddol 2 mewn medrau a geirfa pwnc yn cael eu datblygu ar y cyd â chyfleoedd i staff addysgu uwchradd gael profiad o wersi Blwyddyn 6 mewn ysgolion cynradd. Cyflwynwyd addysgeg i gefnogi’r cwricwlwm newydd fel datblygu ‘ymhelaethu’ (‘cyflymu’ a ‘rhwymo’), a bydd hyn yn rhan o’r rhaglen datblygiad proffesiynol wrth i’r cwricwlwm newydd ddatblygu. 
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Trwy gydol datblygiad yr ysgol o’r cwricwlwm, mae gwella addysgu wedi parhau i fod yn ffocws canolog. Mae arweinwyr yr ysgol yn deall y byddai datblygiadau cwricwlaidd yn debygol o gael effaith fach iawn heb addysgu o ansawdd uchel. Dros y blynyddoedd diwethaf, bu gwelliannau sylweddol yn ansawdd yr addysgu.

Mae cyfadrannau ac adrannau wedi achub ar y cyfle a ddaeth yn sgil ‘Cwricwlwm newydd Penglais’ i werthuso darpariaeth ac ymchwil bresennol, treialu a gwerthuso profiadau dysgu newydd. Mewn Dylunio a Thechnoleg, mae rhaglen ddysgu Blwyddyn 7 wedi cael ei hailddylunio i ganiatáu ar gyfer llai o brosiectau a mwy o ffocws ar brofiadau ymarferol a meistroli medrau. Mae cwmni dylunio lleol wedi darparu brîff pensaernïaeth sy’n rhoi cyd-destun bywyd go iawn i fyfyrwyr gymhwyso eu medrau. Mae’r deilliannau wedi dangos gwelliant nodedig yn ansawdd dylunio a chymhwyso cynnyrch. Mae myfyrwyr wedi dod yn fwy annibynnol o lawer hefyd yn datblygu eu dyluniadau gan eu bod wedi meistroli’r medrau sydd eu hangen, ac yn meddu ar wybodaeth amdanynt. Mae myfyrwyr wedi dangos mwy o gymhelliant â dylunio eu cynnyrch hefyd am fod ganddynt ‘gleient’ i greu cynnyrch ar ei gyfer. Yn y Dyniaethau, mae’r ymholi ar y cyd ym Mlwyddyn 7 rhwng Hanes a Daearyddiaeth wedi datblygu’r cysylltiadau cysyniadol rhwng y ddau bwnc wrth ymdrin â’r cwestiwn ‘Pam ydym ni’n byw ble rydym ni?’. Mae hyn wedi galluogi myfyrwyr i ddod â chysyniadau Lle (safle, anheddiad) a Gofod (mudo) at ei gilydd mewn podlediad sy’n esbonio pam mae pobl wedi ymgartrefu yn Aberystwyth. Roedd myfyrwyr wedi’u cymell i gwblhau’r podlediad a byddant yn cael eu defnyddio gan fyfyrwyr Blwyddyn 6 mewn gweithgareddau pontio. Mewn Saesneg, mae’r dewis i ddefnyddio nofel fwy heriol ym Mlwyddyn 9 – ‘Things Fall Apart’ gan Chinua Achebe – wedi diweddu mewn darn arddangos terfynol lle mae myfyrwyr yn adrodd stori wahanol am Gymru; mae hyn yn adeiladu ar y ddealltwriaeth a gafwyd o’r nofel o berygl un stori. Mae’r darnau arddangos yn hynod unigoledig ac yn dangos dealltwriaeth a gwerthfawrogiad gwell o Gynefin fel lle o feddiannau lluosog. Mae cyfleoedd yma i ddatblygu cysylltiadau rhyngddisgyblaethol gydag Ieithoedd a’r Dyniaethau. Mewn Mathemateg, mae ailgyflwyno dulliau i ddatblygu medrau metawybyddiaeth disgyblion wedi effeithio ar allu myfyrwyr i newid o feddwl diriaethol i haniaethol, datblygu eu rhesymu geiriol a mynegi syniadau yn gryno ac yn rhesymegol. Yn y gwersi hyn, mae ysgrifennu yn cynorthwyo meddwl ac nid yw’n ddiben ynddo’i hun.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Yn yr ysgol, mae pob un o’r cyfadrannau wedi cyflwyno eu gwaith ar ddatblygu’r cwricwlwm mewn briffiau. Defnyddiwyd cyfarfodydd rhwydwaith sirol i rannu arfer rhwng ysgolion yng Ngheredigion. Mae cyfarfodydd diweddar ar y safle gyda chynrychiolwyr o ysgolion bwydo cynradd wedi galluogi sgyrsiau proffesiynol ynghylch ymagwedd a chynnydd gyda’r cwricwlwm newydd. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Stanwell yn ysgol gyfun sylfaen gymysg 11 i 19 cyfrwng Saesneg, sydd wedi’i lleoli ym Mhenarth, Bro Morgannwg. Mae 1,984 o ddisgyblion ar y gofrestr (Rhagfyr 2021), y mae tua 470 ohonynt yn y chweched dosbarth. Mae’r ysgol yn gwasanaethu cymunedau Penarth a Sili, a hefyd yn denu tua thri o bob 10 disgybl o’r tu allan i’r dalgylch. Mae tua 6% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd ymhell islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 17.5%. Mae ychydig dros 6% o ddisgyblion yn byw yn y 20% o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru. Mae gan ryw un o bob 10 disgybl angen addysgol arbennig. Mae tua 15% o ddisgyblion o gefndir ethnig lleiafrifol heblaw gwyn Prydeinig. Caiff cyfran fechan o ddisgyblion gymorth i ddysgu Saesneg fel iaith ychwanegol (4%). Mae 3% o ddisgyblion yn siarad Cymraeg yn rhugl.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae llais y dysgwr wedi bod yn hanfodol i ddiwylliant yr ysgol ers blynyddoedd lawer. Datblygwyd llais y dysgwr dros gyfnod trwy gyngor ysgol ffyniannus ac ymroddgar, ynghyd â llawer o is-grwpiau eraill. Yn sgil cyflwyno’r Cwricwlwm i Gymru, rhoddwyd cyfle i’r ysgol ail-lunio ffocws ei gweithgareddau llais y dysgwr i sicrhau mai ffocws unrhyw weithgaredd llais y dysgwr oedd darparu cyfle helaeth i ddatblygu arweinyddiaeth disgyblion ymhellach. Dros y pum mlynedd ddiwethaf, mae’r ysgol wedi creu systemau ac arferion sy’n cynorthwyo disgyblion i ymgymryd â rôl weithredol mewn gwneud penderfyniadau sy’n effeithio arnyn nhw. Mae cyfleoedd arweinyddiaeth disgyblion wedi bod yn hanfodol yn yr ymagwedd ysgol gyfan at ddylunio’r cwricwlwm, cydweithio, a datblygu dealltwriaeth ysgol gyfan o’r themâu trawsbynciol fel amrywiaeth a Chonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn (CCUHP).

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Cynhaliodd uwch arweinwyr ac arweinwyr canol nifer o drafodaethau myfyriol lle buont yn archwilio eu dealltwriaeth o’r hyn y mae arweinyddiaeth disgyblion yn ei olygu iddyn nhw, pam mae’n bwysig a sut mae’n cysylltu â dysgu, ymgysylltu, gwella’r ysgol a chyflawni diwygio cenedlaethol. Gwerthuson nhw’r ddarpariaeth bresennol, ac o ganlyniad, creon nhw nifer o systemau newydd i gryfhau cyfleoedd i ddatblygu arweinyddiaeth disgyblion ymhellach yn yr ysgol. 

Mae cyflwyno Grŵp Ymgynghori ar y Cwricwlwm wedi bod yn hanfodol wrth sicrhau bod arweinyddiaeth disgyblion yn cael ei datblygu gyda ffocws penodol ar ddylunio’r cwricwlwm. Mae’r ysgol wedi penodi 47 o ddisgyblion i weithredu fel Ymgynghorwyr y Cwricwlwm ar draws pob grŵp blwyddyn. Maent wedi gweithio gyda staff addysgu, uwch arweinwyr, cyd-ddisgyblion a rhanddeiliaid, gan ffurfio a dylunio ymateb yr ysgol i’r Cwricwlwm i Gymru a holl elfennau Cenhadaeth ein Cenedl. Ffurfiwyd tîm o Ymgynghorwyr y Cwricwlwm i sicrhau ei fod yn cynrychioli cymuned yr ysgol, ac yn ddiweddar, mae wedi bod yn canolbwyntio ar ddatblygu ymateb yr ysgol i themâu trawsbynciol trwy sicrhau bod cynlluniau dysgu yn dathlu amrywiaeth a hyrwyddo cydraddoldeb. Mae Ymgynghorwyr y Cwricwlwm yn cyfarfod bob hanner tymor ac wedi ennill gwybodaeth ymarferol fanwl am broses dylunio’r cwricwlwm. Maent wedi mynychu diwrnodau cynllunio rheolaidd ar gyfer meysydd dysgu a phrofiad gydag arweinwyr canol, ac fe gânt eu cynnwys yn rheolaidd mewn prosiectau cynllunio ac ymholi cydweithredol. Mae ymgynghorwyr y cwricwlwm yn sicrhau bod gan ddisgyblion rôl ddilys mewn dylunio’r cwricwlwm, ac wedi bod yn allweddol mewn creu gweledigaeth yr ysgol ar gyfer y Cwricwlwm i Gymru.

Er mwyn datblygu ei hymagwedd ysgol gyfan at amrywiaeth ymhellach, mae’r ysgol wedi creu grŵp PRIDE a grŵp Niwroamrywiaeth hefyd. Mae’r grwpiau hyn yn creu cyfleoedd i ddatblygu arweinyddiaeth disgyblion gyda ffocws penodol ar gynrychiolaeth, cynhwysiant ac amrywiaeth. Mae dysgwyr yn cyfarfod yn rheolaidd ac wedi ymgymryd â rôl arweiniol mewn gwerthuso’r ymateb cychwynnol i ddylunio’r cwricwlwm, ac wedyn yn cydweithio â staff i drafod cyfleoedd ar gyfer datblygu amrywiaeth o fewn dylunio’r cwricwlwm ac ym mhob agwedd ar fywyd yr ysgol.

Mae grwpiau Ymgynghorwyr y Cwricwlwm, Pride a Niwroamrywiaeth yn ychwanegu at y cyngor ysgol sydd eisoes wedi’i sefydlu’n gadarn, grwpiau llais y dysgwr sy’n benodol i bwnc a’r rhaglen mentora cymheiriaid i gymheiriaid. Gwnaed gwaith i sefydlu rolau clir ar gyfer pob llwybr arweinyddiaeth disgyblion. Ailedrychwyd ar ddatganiad cenhadaeth y cyngor ysgol i adlewyrchu’r ffyrdd y byddai’r gwahanol gyfleoedd arwain i ddisgyblion yn triongli ac yn cydweithio. Mae’r cyngor ysgol wedi canolbwyntio ar werthuso a chyfrannu at ddylunio’r cwricwlwm gyda ffocws ar ddatblygu CCUHP, ac yn fwyaf diweddar, gellir ei gydnabod am ei rôl yn ennill gwobr am waith yr ysgol ar barchu hawliau plant a phobl ifanc. Mae is-grwpiau o’r cyngor ysgol yn cymryd rôl arwain weithredol mewn datblygu dysgu ac addysgu gan fod pob adran wedi penodi swyddogion sy’n benodol i bwnc sy’n ymgynghori’n rheolaidd â dysgwyr a staff addysgu i sicrhau bod safbwyntiau’n cael eu cynrychioli’n briodol. Mae hyn yn bwydo i gylch monitro a gwerthuso’r ysgol gyfan. Datblygwyd arweinyddiaeth myfyrwyr ymhellach trwy greu Is-Grwpiau Amgylchedd, Cymuned, Elusen a Lles. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae datblygu arweinyddiaeth disgyblion wedi cael effaith gadarnhaol ar ddarpariaeth, yn enwedig o ran dylunio’r cwricwlwm. Mae arweinyddiaeth myfyrwyr a chydweithio â staff wedi sicrhau ymdriniaeth well, fwy ystyrlon a dilys â’r holl themâu trawsbynciol. Mae arweinyddiaeth disgyblion wedi cyfrannu at y ddealltwriaeth a’r ymagwedd ysgol gyfan at amrywiaeth, cynrychiolaeth a chynhwysiant, ac wedi effeithio ar benderfyniadau ysgol gyfan yn ymwneud â strwythur a chyflwyno’r maes dysgu a phrofiad Iechyd a Lles. Mae cyfleoedd arwain myfyrwyr wedi cael effaith gadarnhaol ar allu disgyblion i feddwl yn strategol a chyfathrebu’n huawdl ag ystod o randdeiliaid. Mewn prosiectau ymholi diweddar a wnaed i werthuso effeithiolrwydd cyfleoedd arwain disgyblion, dywedodd y disgyblion fod ganddynt ymdeimlad gwell o berthyn, ac yn gwerthfawrogi’r cydweithio dilys a grëwyd o ganlyniad i’r gwaith hwn. Mae disgyblion wedi datblygu i fod yn gyfathrebwyr, yn gydweithwyr, yn arloeswyr ac yn strategwyr effeithiol. Mae cyfleoedd arwain i ddisgyblion wedi cael effaith gadarnhaol ar lefel ddiwylliannol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Caiff gwybodaeth am yr holl gyfleoedd arwain ar gyfer disgyblion a’r gwaith a wnânt ei rhannu’n rheolaidd yng nghymuned yr ysgol trwy ddiweddariadau bwletin. Rhennir diweddariadau rheolaidd gyda rhieni, gofalwyr a’r gymuned ehangach hefyd trwy wefan yr ysgol a chylchlythyrau wythnosol.

Mae gwaith yr ysgol yn datblygu cyfleoedd arwain i ddisgyblion yn ymwneud â dylunio’r cwricwlwm, yn fwyaf arbennig yng ngwaith Ymgynghorwyr y Cwricwlwm, wedi cael ei rannu mewn llawer o ddigwyddiadau dysgu proffesiynol a drefnwyd gan y consortia rhanbarthol. Fe’i rhannwyd yn nigwyddiadau Llywodraeth Cymru hefyd, gan gynnwys cynhadledd ARC 2019, ac yn fwyaf diweddar, cyflwynodd Ymgynghorwyr y Cwricwlwm eu gwaith mewn ymweliad â Llywodraeth Cymru ar gyfer grŵp o Uwch Arweinwyr gwadd ac aelodau o Weinyddiaeth Addysg Lithwania.
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Stanwell yn ysgol gyfun sylfaen gymysg 11 i 19 cyfrwng Saesneg, sydd wedi’i lleoli ym Mhenarth, Bro Morgannwg. Mae 1,984 o ddisgyblion ar y gofrestr (Rhagfyr 2021), y mae tua 470 ohonynt yn y chweched dosbarth. Mae’r ysgol yn gwasanaethu cymunedau Penarth a Sili, a hefyd yn denu tua thri o bob 10 disgybl o’r tu allan i’r dalgylch. Mae tua 6% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd ymhell islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 17.5%. Mae ychydig dros 6% o ddisgyblion yn byw yn y 20% o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru. Mae gan ryw un o bob 10 disgybl angen addysgol arbennig. Mae tua 15% o ddisgyblion o gefndir ethnig lleiafrifol heblaw gwyn Prydeinig. Caiff cyfran fechan o ddisgyblion gymorth i ddysgu Saesneg fel iaith ychwanegol (4%). Mae 3% o ddisgyblion yn siarad Cymraeg yn rhugl.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan Ysgol Stanwell amserlen gydlynus i roi arweiniad a chyngor i fyfyrwyr, a phrosesau trylwyr i sicrhau bod dysgwyr yn cael eu cynorthwyo’n llawn i wneud dewisiadau gwybodus ynglŷn â phynciau, gyrfaoedd a dewisiadau yn y dyfodol. Mae gwaith Cynghorwyr Gyrfaoedd, Cydlynydd Addysg yn Gysylltiedig â Gwaith ac arweinwyr bugeiliol wedi cael ei drefnu’n ofalus a’i gynllunio’n strategol i sicrhau bod dysgwyr a’u rhieni / gofalwyr yn cael gwybodaeth ddefnyddiol mewn modd amserol, a’u bod yn gallu cael arweiniad teilwredig i ddilyn amrywiaeth o ddiddordebau. Mae’r ddarpariaeth hon yn amlwg ym mhob cyfnod allweddol ac yn cynorthwyo disgyblion ar wahanol adegau yn eu haddysg trwy ddarparu arweiniad cyfoes a defnyddiol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae gweithgareddau yn yr ysgol yn cynnwys trafodaethau un i un am opsiynau disgyblion ar ddiwedd cyfnodau allweddol 3 a 4, a neilltuir tiwtor personol profiadol a hyfforddedig i bob myfyriwr chweched dosbarth i’w cefnogi trwy broses UCAS a phrosesau ymgeisio eraill. Mae’r ysgol wedi penodi Cydlynydd Addysg Uwch profiadol sy’n darparu rhaglen strwythuredig sy’n galluogi myfyrwyr i ystyried gyrfaoedd, llwybrau addysg uwch posibl, ac yn eu cynorthwyo nhw a’u tiwtoriaid i ysgrifennu datganiadau personol a CVau. Yn ychwanegol, mae Cynghorydd Gyrfa Cymru dynodedig ar gyfer myfyrwyr y chweched dosbarth, a threfnir ffug gyfweliadau rheolaidd, sy’n cael eu cynnal gan gyflogwyr a phobl broffesiynol leol, i sicrhau bod myfyrwyr wedi eu harfogi i ymdopi â’r cam nesaf. Caiff ffeiriau yn gysylltiedig â gwaith a ffeiriau gyrfaoedd ar gyfer pob cyfnod allweddol eu trefnu ar ôl gweithgareddau llais y dysgwr i sicrhau bod myfyrwyr yn gallu manteisio ar yr arbenigedd mwyaf perthnasol a’u bod yn gallu archwilio llwybrau posibl yn y dyfodol. Yn ychwanegol, mae’r ysgol yn cynnal nifer o Nosweithiau Opsiynau lle gall dysgwyr a rhieni / gofalwyr gyfarfod â staff yr ysgol i archwilio’r ystod eang o bynciau a chymwysterau a gynigir gan yr ysgol. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae cyfraddau presenoldeb eisoes wedi cael eu hadfer yn sylweddol i rywle yn agos at lefelau cyn y pandemig, sy’n awgrymu bod y cynnig cwricwlwm a’r dewisiadau opsiynau pwnc yn briodol i ddiddordebau ac anghenion dysgwyr. Yn yr un modd, mae deilliannau’n parhau i fod yn uchel iawn ar gyfer y rhan fwyaf o ddisgyblion, ac mewn gweithgareddau llais y dysgwr, dywed y rhan fwyaf ohonynt eu bod yn teimlo bod y cyngor, yr arweiniad a’r cymorth a roddir iddynt yn eu paratoi’n dda ar gyfer symud ymlaen i’r cam nesaf yn eu dysgu a’u gyrfaoedd.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Ar hyn o bryd, mae Ysgol Stanwell yn Ysgol Rhwydwaith Dysgu ar gyfer y GCA ac yn Ysgol Arweiniol Dysgu Proffesiynol CCD, sy’n rhannu enghreifftiau o arfer dda yn y rhanbarthau, a thu hwnt.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Cardiff Muslim Primary School yn ysgol ffydd annibynnol yn ardal Cathays yng Nghaerdydd. Mae’n ysgol deuluol hapus sy’n gwasanaethu’r gymuned Islamaidd leol yn llwyddiannus. Nod yr ysgol yw ‘meithrin modelau rôl sy’n emosiynol ddeallus ac yn foesol ddyrchafol sy’n dyheu am ragori’n academaidd ac yn ymdrechu am ragoriaeth.’ Mae rhan o weledigaeth yr ysgol yn ymwneud â ‘hyrwyddo cymeriad a gwerthoedd dynol rhagorol’ ac yn dyheu i’w disgyblion ‘fod yn ddinasyddion delfrydol ac arweinwyr y dyfodol’. Mae staff yn blaenoriaethu lefel uchel o ofal a chymorth ar gyfer eu disgyblion. Mae gan yr ysgol ffocws cryf ar ddatblygu disgyblion i fod yn ddinasyddion parchus a chyfrifol.

Daw disgyblion o gefndiroedd amrywiol ac mae gan yr ysgol nifer uwch na’r cyfartalog o ddisgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol, gan gynnwys y rhai sy’n newydd i’r wlad a’r ddinas. Mae nifer o deuluoedd yn symud i Gaerdydd dim ond er mwyn mynychu’r ysgol.
 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Effeithiodd pandemig COVID-19 ar gynnydd disgyblion mewn llawer o ffyrdd gwahanol. Cafodd disgyblion eu heffeithio’n uniongyrchol yn gorfforol ac yn emosiynol, a chawsant wahanol lefelau o gymorth gyda’u dysgu gartref. 

Heriau:

  • Pan ddychwelodd disgyblion i’r ysgol, roedd y bwlch rhwng disgyblion yn yr un grŵp blwyddyn yn anferth. Daeth athrawon o hyd i weithgareddau cyfatebol i ddiwallu anghenion disgyblion yn effeithiol, a oedd yn eithriadol o heriol. 
  • Nid oedd sawl disgybl ym Mlwyddyn 3 a Blwyddyn 4 yn gallu darllen yn ddigon effeithiol eto i allu elwa ar y cwricwlwm. Roedd hyn yn cael effaith negyddol ar eu lles a’u hymddygiad yn y dosbarth. Ar yr adeg hon, nid oedd yn glir a oedd yr anawsterau hyn o ganlyniad i anawsterau dysgu penodol sylfaenol, neu o ganlyniad uniongyrchol i fod i ffwrdd o’r ysgol am gyfnodau hir o ganlyniad i COVID-19.
  • Nid oedd gan ddisgyblion hyder, ac roeddent yn dibynnu’n fawr ar yr athro ac unrhyw staff cymorth er mwyn cwblhau tasgau.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Cyflogwyd athro arbenigol allanol annibynnol yn rhan-amser gan yr ysgol fel eu Cydlynydd Anghenion Dysgu Ychwanegol (CydADY). Mae hyn wedi gwella’r ddarpariaeth ar gyfer disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol (ADY) yn sylweddol mewn llawer o ffyrdd. Mae hyn wedi cynnwys sgrinio arbenigol cywir a diagnosis o ddisgyblion ag anawsterau dysgu penodol. Sicrhaodd darpariaeth dargedig o ansawdd uchel fod llawer o’r disgyblion hyn yn gwneud cynnydd cyflym ac yn magu eu hyder fel dysgwyr. Hefyd, mae’r ysgol yn cyflogi cynorthwyydd addysgu ymyrraeth, ac, ar y cyd â’r CydADY ac athrawon dosbarth, maent wedi cyflwyno a darparu amrywiaeth o ddulliau addysgu arloesol.
Roedd y rhain yn cynnwys:

  • Sefydlu grwpiau ymyrraeth Blwyddyn 3 a Blwyddyn 4, wedi eu rheoli gan athro arbenigol sy’n CydADY ac wedi eu cyflwyno gan y cynorthwyydd addysgu ymyrraeth. Mae sesiynau wedi cwmpasu llythrennedd a mathemateg, ac er eu bod wedi parhau i ddilyn cynlluniau athrawon, ar y cyfan, cawsant eu haddasu i ddiwallu anghenion disgyblion. Roedd staff yn cynnwys sesiynau amlsynhwyraidd, gan gynnwys strategaethau ymarferol ac uniongyrchol i rannu cysyniadau er mwyn mynd i’r afael â bylchau yn nealltwriaeth disgyblion. Roedd staff yn deall ei bod yn bwysig iawn fod y dysgu y tu allan i’r dosbarth nid dim ond yn ailadrodd yr hyn yr oedd y disgybl eisoes yn cael trafferth ag ef yn y dosbarth. 
  • Roedd athro arbenigol yn targedu cymorth ymyrraeth ddwywaith yr wythnos ar gyfer disgyblion oedd yn cael anawsterau darllen. Canolbwyntiodd sesiynau ar ddatblygu medrau llythrennedd, strategaethau annibynnol a magu hyder mewn dysgu o’r newydd.
  • Sefydlodd yr ysgol system drylwyr ar gyfer nodi anawsterau dysgu penodol yn gynnar, a gwnaeth atgyfeiriadau i weithwyr proffesiynol eraill yn brydlon. Mae staff yn ‘sgrinio’ disgyblion sydd mewn perygl o fod â dyslecsia, ac fe gânt eu hasesu gan yr athro arbenigol sy’n CydADY. Mae staff ADY yn rhannu eu canfyddiadau a’u hadroddiadau manwl ag athrawon dosbarth ac yn eu cynorthwyo i roi argymhellion ar waith.
     

Roedd dulliau arloesol yn cynnwys

  • ‘Look Books’ i annog disgyblion i fod yn fwy annibynnol yn eu dysgu. Mae Look Books yn gweithredu fel cronfa gyfeirio weledol unigryw plentyn. Mae Look Books personol yn fwy cynnil na chyfeiriadau gweledol ar wal mewn dosbarth, a chan eu bod yn symudol, yn gallu mynd gyda’r disgybl i ble bynnag y mae’n dysgu. Mae staff yn annog disgyblion i gymryd perchnogaeth o’u Look Book, ac yn gallu ychwanegu unrhyw beth yr hoffent ato. Gallai hyn gynnwys lliwio, gemau, rhestrau gwirio, tablau lluosi, cymhorthion cofeiriol, geiriau amlder uchel / testun, ac ati. Pan na fydd angen eitem ar ddisgybl mwyach, gall ddileu’r eitem yn hawdd.
  • Fframiau ysgrifennu â chodau lliw fel rhan o’r broses ysgrifennu. Mae ysgrifennu yn faes anhawster ar gyfer bron pob un o’r disgyblion yn y grŵp ymyrraeth. Mae gan ddisgyblion lawer o syniadau ond yn ei chael yn anodd cofnodi’r rhain ar bapur. Nid oes gan ddisgyblion yr hyder i ysgrifennu’n seinegol, ac maent yn cael trafferth â’r cynllunio ac agweddau trefniadaethol ar ysgrifennu. Dyluniodd staff system codau lliw, y maent wedi’i hymgorffori yn y broses ysgrifennu ar draws yr ysgol.
  • Brain Talk – mae disgyblion yn dysgu am yr ymennydd, a staff yn eu hannog i fyfyrio ar waith eu hymennydd eu hunain. Mae datblygu strategaethau wedi’u seilio ar gryfderau (meta-wybyddiaeth) yn faes ffocws yn y grŵp ymyrraeth. Mae hyn yn rhywbeth yr hoffai staff ei ddatblygu ymhellach ar draws yr ysgol gyfan er mwyn parhau i feithrin yr ethos cynhwysol yn yr ysgol.

Cyfeiriadau allanol

Gall ysgolion annibynnol gael trafferth ysgogi atgyfeiriadau ar gyfer disgyblion y maent yn pryderu amdanynt. Fodd bynnag, roedd rhoi llythyr i rieni gan athro arbenigol yn ddull llwyddiannus o sicrhau atgyfeiriadau i feddyg teulu. O ganlyniad i’r dull hwn, canfuwyd bod gan chwe disgybl ym Mlynyddoedd 3 a 4 anghenion penodol.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r grŵp ymyrraeth wedi dangos bod llawer o ddisgyblion ag ADY yn gwneud cynnydd rhagorol pan mae’r ysgol wedi nodi eu hanghenion dysgu penodol, ac wedi mynd i’r afael â nhw. Mae rhoi darpariaeth grŵp llai i ddisgyblion yn helpu llenwi bylchau yn eu dysgu. Mae staff yn cynorthwyo disgyblion i ddatblygu strategaethau annibynnol i’w galluogi i deimlo’n fwy hyderus. Trwy nodi anawsterau dysgu penodol sylfaenol yn brydlon, mae staff yn helpu sicrhau eu bod yn adnabod anghenion disgyblion ar draws yr ysgol ac yn rhoi addasiadau ar waith. Mae ymyriadau targedig yn cefnogi, yn monitro ac yn dathlu cynnydd ychwanegol yn agos yn briodol.

Roedd lefelau llythrennedd isel yn benodol yn cael effaith niweidiol ar ddysgu disgyblion ar draws pob maes pwnc. Mae disgyblion a fynychodd y grŵp ymyrraeth wedi gwneud cynnydd rhagorol mewn llythrennedd, sydd yn ei dro wedi eu galluogi i allu dysgu’n fwy effeithiol ar draws yr holl feysydd pwnc.

Datblygiad staff

Mae’r ysgol yn gweithio’n galed i ddarparu amgylchedd cadarnhaol a chynhwysol ar gyfer disgyblion a staff, lle maent yn dathlu ac yn cydnabod cryfderau disgyblion. Mae hefyd yn hanfodol i feithrin ymhlith yr holl ddisgyblion y syniad fod pawb yn wahanol ac yn dda yn gwneud gwahanol bethau. Mae’r ysgol yn gweithio’n galed i sicrhau eu bod yn cynorthwyo pob un o’r disgyblion i ddeall sut maent yn dysgu, a gallant adnabod meysydd y mae arnynt angen cymorth â nhw. 

Yn dilyn sawl sesiwn hyfforddi staff a grŵp ar-lein yn ymwneud yn benodol ag ADY, mae staff ar draws yr ysgol yn datblygu eu dealltwriaeth o anghenion dysgu ychwanegol yn barhaus, ac o ganlyniad, maent bellach yn nodi a chynorthwyo disgyblion yn gynharach yn eu haddysg. Mae ystafelloedd dosbarth wedi dod yn fwy cynhwysol, ac mae arweinwyr yn annog agweddau cadarnhaol tuag at wahanol arddulliau dysgu.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae gan yr ysgol berthynas dda â sawl ysgol annibynnol leol arall, ac maent yn rhannu unrhyw wybodaeth ddefnyddiol, newyddion perthnasol ac arfer arloesol yn rheolaidd. Hefyd, gweithiodd staff yn uniongyrchol gydag ysgol annibynnol yn Birmingham i sefydlu system debyg o ran darpariaeth a phrosesau ADY ar ôl gweld effaith gadarnhaol dull llwyddiannus yr ysgol o gynorthwyo disgyblion ag ADY.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Pen-y-Bryn wedi’i lleoli ar ddau safle yn Nhreforys a Phenlan yn Abertawe ac fe’i cynhelir gan awdurdod lleol Dinas a Sir Abertawe. Mae’n ysgol arbennig i ddisgyblion rhwng pedair a 19 oed sydd ag anawsterau dysgu cymedrol, anawsterau dysgu difrifol ac anhwylderau ar y sbectrwm awtistig. Daw disgyblion o bob rhan o Ddinas a Sir Abertawe ac mae tri disgybl o awdurdodau eraill hefyd.
Mae’r ysgol yn cynnig llety preswyl i ychydig o ddisgyblion rhwng 14 a 19 oed. Mae gan bron pob un o’r disgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig, sy’n cynnwys anawsterau corfforol, synhwyraidd, meddygol, emosiynol ac ymddygiadol. 
Saesneg yw prif iaith bron pob un o’r disgyblion ac nid oes unrhyw ddisgybl yn siarad Cymraeg fel eu hiaith gyntaf ar yr aelwyd. Mae ychydig o ddisgyblion o gefndiroedd ethnig lleiafrifol ac ychydig o ddisgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol. Mae tua 42% o’r disgyblion yn cael prydau ysgol am ddim.
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae medrau ffilm ym Mhen-y-bryn wedi datblygu o raglenni menter llwyddiannus yr ysgol, fel Pen-y-Bryn Books a chynyrchiadau Pen-y-Bryn Films.

Yn wreiddiol, roedd y fenter yn canolbwyntio ar brosiectau tymhorol yn datblygu a chynhyrchu llyfrau o ansawdd proffesiynol â chynnwys digidol rhyngweithiol. Mae’r ysgol wedi argraffu dros 20 o gyhoeddiadau, sydd wedi’u lawrlwytho dros 20,000 o weithiau mewn cymaint â 49 o wledydd ledled y byd hefyd. Mae hyn wedi arwain at animeiddiadau, ffilmiau animeiddiedig byr â silwét ar sgrin werdd wedi’u hadrodd, ffilmiau byw mud wedi’u trosleisio a ffilmiau byw â deialog.

Mae’r cwricwlwm medrau ffilm yn arwain at gynhyrchu tair ffilm y flwyddyn a’r uchafbwynt yw lansiad swyddogol ar ddiwedd bob tymor, sy’n cynnwys y gallu i’r cyhoedd ei wylio ar blatfform cyfryngau cymdeithasol Pen-y-Bryn Films. Mae cylchgrawn o ansawdd proffesiynol yn cyd-fynd â phob ffilm i roi mewnwelediad i sut cafodd y ffilm ei gwneud ac amrywiaeth o nodweddion yn gysylltiedig â phob prosiect.

Yn unol ag egwyddorion y Cwricwlwm i Gymru a datblygu profiadau dysgu go iawn, nod yr ysgol yw creu rhaglen i ddisgyblion ddeall a chael profiad o safon y diwydiant o greu ffilmiau. Gyda chymorth partneriaeth yr ysgol â gweithwyr proffesiynol yn y diwydiant, mae disgyblion yn defnyddio’r medrau hyn i gynhyrchu gwaith o ansawdd proffesiynol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Caiff medrau ffilm eu darparu i bob disgyblion ar garwsél cylchredol bob tymor. Mae’r cynllun hwn yn caniatáu i bob disgybl gyfrannu at gynhyrchiad ffilm a chylchgrawn cyfatebol.

Caiff pob agwedd ar wneud ffilmiau ei harchwilio, gan gynnwys gwersi synhwyraidd i ddysgwyr mwyaf cymhleth yr ysgol a dylunio cynhyrchiad i ddysgwyr chweched dosbarth yr ysgol. Caiff disgyblion eu cynorthwyo i ddatblygu medrau technegol mewn gwaith camera, goleuadau, effeithiau sain, golygu ac effeithiau arbennig, a chânt eu hannog i ddatblygu mynegiant creadigol, ynghyd â medrau technegol mewn actio, dylunio setiau, gwneud celfi, llunio byrddau stori, cyfansoddi sgôr cerddorol a dewis traciau sain.

Mae partneriaethau allanol yr ysgol yn galluogi disgyblion i gael profiad o amgylcheddau gwneud ffilmiau proffesiynol mewn stiwdios ffilm masnachol, yn ogystal ag yn yr ysgol. Caiff disgyblion brofiad o ffilmio ar leoliad ac astudio ystyriaethau cynllunio logistaidd cysylltiedig sy’n galluogi gwneud ffilmiau’n llwyddiannus. Mae profiadau dysgu wedi cynnwys ymweld â stiwdio ffilmiau proffesiynol yng Nghaerdydd, ffilmio ar leoliad yn Abaty Margam a sesiwn holi ac ateb â gwneuthurwr celfi, actor a dylunydd setiau proffesiynol.

Mae disgyblion yn golygu cynnwys y ffilmiau ac yn cynhyrchu hysbyslun, sy’n cael ei lanlwytho i blatfform cyfryngau cymdeithasol yr ysgol cyn i’r ffilm gael ei chyhoeddi. Mae disgyblion yn ymarfer eu medrau dylunio graffig wrth lunio poster i hysbysebu’r ffilm.

Mae cynhyrchu’r cylchgrawn medrau ffilm sy’n cyd-fynd â’r ffilm yn galluogi disgyblion i ddatblygu medrau pellach wrth iddynt baratoi cwestiynau a chynnal cyfweliadau, paratoi erthyglau nodwedd ac ystyried y gofynion dylunio graffig. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr??

Mae medrau ffilm yn cael effaith sylweddol a chadarnhaol ar hyder, ymgysylltiad, gwydnwch a datblygiad medrau disgyblion.

Mae’r cwricwlwm medrau ffilm yn galluogi dysgu i wneud cynnydd ar draws sawl un o feysydd dysgu a phrofiad y Cwricwlwm i Gymru. Mae hefyd wedi cael effaith sylweddol o ran cynorthwyo disgyblion i gyflawni’r targedau yn eu CAU (cynllun addysgu unigol) drwy eu cynorthwyo i gymhwyso nifer o fedrau trawsgwricwlaidd mewn amrywiaeth o gyd-destunau dysgu.

O fis Medi 2022, bydd disgyblion yng nghyfnod allweddol 4 a’r chweched dosbarth yn cael cyfle i ymgymryd â lleoliadau profiad gwaith, a fydd yn galluogi dysgwyr i drosglwyddo’r medrau y mae wedi’u dysgu mewn medrau ffilm i amgylchedd gwaith proffesiynol gwneud ffilmiau. 
 

Sut ydych wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn defnyddio ei phlatfformau cyfryngau cymdeithasol i ddathlu a rhannu’r gwaith da sy’n cael ei wneud gan ddisgyblion. Caiff cylchgrawn medrau ffilm ei lunio bob tymor i gyd-fynd â’r ffilm a wneir gan ddisgyblion. Caiff y cylchgrawn hwn ei argraffu’n broffesiynol a’i ddosbarthu i randdeiliaid a phartneriaid i ddathlu ac arddangos cyflawniadau prosiect y tymor. Mae ar gael i’w lawrlwytho’n ddigidol hefyd. Bob tymor, mae gan y prosiect ffilm ddyddiad lansio a digwyddiad lle caiff y ffilm ei harddangos am y tro cyntaf, lle caiff rhieni, llywodraethwyr, partneriaid a gwesteion eu croesawu i ymuno â’r dathliadau o’r gwaith a grëwyd gan bob grŵp medrau ffilm. Cyn y pandemig, lansiwyd y ffilmiau mewn digwyddiad ‘carped coch’ mewn sinema leol. Mae’r ysgol yn bwriadu lansio ffilm newydd mewn stiwdio ffilmiau proffesiynol ym Mae Caerdydd mewn digwyddiad arbennig sydd wedi’i gynllunio i’r disgyblion.
 
Mae’r ysgol wedi gwahodd amrywiaeth o randdeiliaid i sesiynau medrau ffilm agored. Mae’r gwesteion hyn wedi cynnwys rhieni, staff o ysgolion eraill, aelodau Llywodraeth Cymru, cyn Weinidog Addysg Cymru a’r Athro Graham Donaldson.

Mewn partneriaeth â sefydliad proffesiynol gwneud ffilmiau, mae’r ysgol wedi datblygu cyfres o gynlluniau gwersi medrau ffilm sydd ar gael am ddim yn y Gymraeg a’r Saesneg i ysgolion eraill eu rhannu. Nod y gwersi hyn yw addysgu agweddau gwahanol ar wneud ffilmiau ac maent ar gael i ddisgyblion o bob gallu.
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr awdurdod lleol

Cyfanswm poblogaeth Cyngor Bwrdeistref Sirol Merthyr Tudful yw tua 60,000. Mae’r awdurdod lleol yn cynnal 28 o ysgolion, sy’n cynnwys 22 ysgol gynradd, pedair ysgol uwchradd, un ysgol arbennig ac un uned cyfeirio disgyblion.  
Mae’r Gwasanaeth Ieuenctid yn cynnwys darpariaeth mynediad agored wedi ei lleoli mewn dwy ganolfan a reolir gan yr awdurdod lleol, ac un tîm o weithwyr ieuenctid stryd. Trwy drefniadau comisiynu, mae’r awdurdod lleol hefyd yn cefnogi chwe darpariaeth ieuenctid leol yn y gymuned y trydydd sector, gan gynnwys darpariaeth ieuenctid Gymraeg a ariennir ar y cyd ag Urdd Gobaith Cymru.

Mae pedwar tîm ieuenctid targedig a reolir gan yr awdurdod lleol sy’n cael eu hariannu trwy grantiau, ac maent yn cynnig cymorth i bobl ifanc oresgyn amrywiaeth o rwystrau, gan gynnwys atal achosion o bobl ifanc nad ydynt mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant (NACH), iechyd meddwl a lles a digartrefedd ymhlith pobl ifanc.

Mae’r awdurdod lleol yn rhoi cyfle i bobl ifanc gael eu llais wedi’i glywed trwy Fforwm Ieuenctid Ledled Bwrdeistref Merthyr Tudful. 
 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r awdurdod lleol yn defnyddio cyllid craidd a chyllid grant i gynnal cydbwysedd rhwng mynediad agored, darpariaeth gyffredinol a rhaglenni targedig sy’n mynd i’r afael ag anghenion penodol. Defnyddir gwaith ieuenctid i gefnogi agenda’r Adran Addysg trwy’r Strategaeth Codi Dyheadau Codi Safonau (RARS), gydag agweddau eraill ar y gwaith targedig hefyd yn cefnogi’r Fframwaith Ymgysylltu a Datblygu Ieuenctid cenedlaethol.

Mae’r awdurdod wedi bod yn llwyddiannus o ran ymgorffori gwaith ieuenctid targedig o fewn ysgolion sy’n darparu cymorth addysgol a bugeiliol effeithiol i bobl ifanc. 

Mae ysgolion yn gwerthfawrogi’r cyfraniad cadarnhaol a wna gwaith ieuenctid at addysg a lles disgyblion, ac yn ystyried ei bod yn agwedd annatod ar eu darpariaeth ar gyfer dysgu a chymorth bugeiliol.
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae’r dull targedig o ran gwaith ieuenctid mewn ysgolion uwchradd lleol a’r UCD wedi’i ddylunio i gefnogi anghenion lles emosiynol pobl ifanc, gan ddefnyddio ystod o weithgareddau grŵp teilwredig, heb eu hachredu, ac ymyriadau un i un. Yn ychwanegol, mae ffocws clir ar gyflwyno datblygiad personol a chymdeithasol BTEC ac Agored Cymru a cymwysterau addysg yn gysylltiedig â gwaith a Strategaeth RARS. 

Mae’r ddarpariaeth yn ategu darpariaeth y cwricwlwm ysgolion a gweithredu Fframwaith Llywodraeth Cymru ar ymgorffori ymagwedd ysgol gyfan at les emosiynol a meddyliol. Mae’r cymwysterau’n cefnogi pobl ifanc i symud ymlaen i gyrchfan ôl-16, a chymerir camau yn gynnar yn y broses gynllunio i sicrhau bod rhaglenni achrededig yn ategu proffil cymwysterau person ifanc er mwyn osgoi dyblygu.

Mynegodd pobl ifanc eu hawydd i gael cyfle gwell i droi at weithwyr ieuenctid yn yr ysgol i gefnogi eu lles a’u datblygiad personol, ynghyd â’r cyfle i gymryd rhan mewn rhaglenni achredu a gynigir gan y gwasanaeth ieuenctid. Mae’r gwasanaeth ieuenctid wedi ymateb trwy addasu eu dulliau a’u hadolygu’n rheolaidd i sicrhau eu bod yn diwallu anghenion pobl ifanc. Mae enghreifftiau’n cynnwys cyflwyno’r BTEC i grwpiau blwyddyn gyfan mewn un ysgol, a’r fformat cyflwyno presennol ar draws nifer o ysgolion ac UCDau i bobl ifanc mewn grwpiau llai math anogaeth.

Yr hyn sy’n allweddol i ymgorffori gwaith ieuenctid yn ysgolion Merthyr Tudful fu cyfathrebu da, a darpariaeth o ansawdd da, gan gynnwys cynnig cymwysterau sy’n cael eu gwerthfawrogi gan yr ysgolion a’r bobl ifanc. Mae hyn wedi sicrhau bod ymyriadau’n cael eu targedu’n briodol a’u defnyddio’n effeithiol er budd dysgwyr. Mae ysgolion yn cydnabod proffesiynoldeb gweithwyr ieuenctid y mae eu medrau wedi cael eu gwella i sicrhau bod negeseuon cyson yn cael eu cyflwyno, er enghraifft trwy hyfforddiant TAR, hyfforddiant Cynorthwyydd Cymorth Llythrennedd Emosiynol (ELSA) ac arferion sy’n ystyriol o drawma. 

Mae cynllunio’n dechrau ar ddiwedd tymor yr haf a dechrau tymor yr hydref pan fydd arweinwyr tîm yn gweithio gyda staff bugeiliol ysgolion i nodi pobl ifanc a fyddai’n elwa ar gymorth ychwanegol, a thrafod eu hanghenion unigol. Defnyddir hyn, ynghyd â ffurflen atgyfeirio, i deilwra’r ymyriadau, a chaiff cynllun gweithredu ei lunio ar y cyd â phobl ifanc. Defnyddir proffilio bregusrwydd ac ymgysylltu yn y cyfarfodydd panel NACH misol mewn ysgolion yn effeithiol ar gyfer atgyfeiriadau i brosiect Ysbrydoli i Gyflawni (Inspire 2 Achieve). Caiff cyfarfodydd panel eu hwyluso gan gydlynydd NACH y gwasanaeth ieuenctid, ac mae cynrychiolwyr ysgol a sefydliadau partner perthnasol yn eu mynychu.

Caiff gweithwyr arweiniol o brosiect Ysbrydoli i Gyflawni eu dyrannu i bob ysgol uwchradd a’r UCD, ac maent yn gweithio yn y lleoliad hwnnw yn unig, gan alluogi i berthnasoedd gyda phobl ifanc ffynnu. Mae timau targedig eraill yn gweithio ar draws ysgolion a’r UCD, a rhoddir slotiau amser rheolaidd iddynt ar gyfer cyflwyno eu darpariaeth, boed hynny’n gymwysterau, yn waith grŵp neu’n gymorth un i un. Mae cael presenoldeb rheolaidd yn yr ysgol yn sicrhau bod staff a phobl ifanc yn gwybod pryd a ble mae gweithwyr ieuenctid ar gael.

Rhoddir y wybodaeth ddiweddaraf i ysgolion am gynnydd eu pobl ifanc ac unrhyw broblemau a allai godi, fyddai’n mynnu cymorth ychwanegol. Wrth i’r flwyddyn academaidd fynd rhagddi, mae timau’n mabwysiadu dull hyblyg ac yn mynd i’r afael ag anghenion wrth iddynt godi trwy waith grŵp teilwredig. Er enghraifft, yn 2019-2020, ac wrth ymateb i gynnydd yn nifer y bobl ifanc sy’n dilyn rhaglenni addysg heblaw yn yr ysgol sy’n dod yn bobl ifanc NACH, ail-luniwyd prosiect Ysbrydoli i Gyflawni i gynnwys testunau fel gosod nodau, gwneud penderfyniadau, medrau cyfathrebu a gwella hunan-barch. Llwyddodd pob un o’r bobl ifanc a gymerodd ran i gyflawni naill ai Agored Cymru Lefel 1 mewn Addysg Bersonol a Chymdeithasol neu Addysg yn Gysylltiedig â Gwaith.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae deilliannau achredu ar gyfer dysgwyr sy’n dilyn cymwysterau a gyflwynir gan dîm cymorth i ysgolion y gwasanaeth ieuenctid a phrosiect Ysbrydoli i Gyflawni yn dda, gyda bron pob un o’r bobl ifanc (tua 97%) yn cael deilliant achrededig yn 2019-2020 a 2020-2021. Mae cyfraddau cadw yn rhagorol, gyda 97% o ddechreuwyr yn cwblhau eu cwrs bob blwyddyn.

Mae nifer dda o ddysgwyr yn manteisio ar y cymorth. Er enghraifft, o 533 o atgyfeiriadau i brosiect Ysbrydoli i Gyflawni ers iddo ddechrau ym mis Ebrill 2016, ymgysylltodd 513 o bobl ifanc yn llwyddiannus. Mae deilliannau’n dda, a phob blwyddyn, mae tua 90% o bobl ifanc Blwyddyn 11 sy’n cael cymorth yn trosglwyddo’n llwyddiannus i gyfle ôl-16. Cofnodir lles cyfranogwyr gan ddefnyddio ‘Asesiad Seren’, gydag 86% o gyfranogwyr yn myfyrio ar eu cynnydd personol, ac yn adrodd ar welliant mewn un neu fwy o’r meysydd lles o fewn yr asesiad wrth iddynt adael. 

Wrth iddynt adael, dywed y rhan fwyaf o bobl ifanc sy’n cael cymorth un i un gan y Timau Cymorth Ieuenctid ac Iechyd Meddwl a Digartrefedd Ymhlith Pobl Ifanc fod eu hanghenion wedi cael eu diwallu a bod ychydig iawn yn unig o ailatgyfeiriadau am gymorth.
 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae gwaith y gwasanaeth ieuenctid wedi cael ei rannu’n fewnol ar ddiwrnodau dysgu i ffwrdd yr adran addysg, a thrwy astudiaethau achos sy’n cefnogi adrodd ar gyfer cyllid grant a’r Marc Ansawdd Gwaith Ieuenctid. Hefyd, rhennir arfer dda gydag ysgolion er mwyn gwella’r ddarpariaeth er budd dysgwyr.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr awdurdod lleol

Mae Gwasanaeth Ieuenctid Cyngor Caerdydd yn perthyn i Gyfarwyddiaeth Addysg Cyngor Caerdydd. Mae’r Gwasanaeth Ieuenctid yng Nghaerdydd yn darparu amrywiaeth o wasanaethau ar gyfer pobl ifanc rhwng 11 a 25 mlwydd oed. Mae hyn yn cynnwys gwaith ieuenctid mynediad agored mewn cymunedau, gwaith ieuenctid ar y stryd, cymorth mentora ieuenctid sy’n cydweddu ag ysgolion, yn ogystal â chynnig ôl-16 i gefnogi’r Fframwaith Ymgysylltu a Datblygu Ieuenctid. Mae gan yr awdurdod lleol ryw 90,000 o bobl ifanc sy’n 11-25 mlwydd oed.

Roedd gwaith ieuenctid yn ffocws yn ystod arolygiad Cyngor Caerdydd yn 2021. Dywedodd y tîm fod y gwasanaeth ieuenctid wedi datblygu cynnig gwaith ieuenctid digidol arloesol yn ystod y 12 mis cyn yr arolygiad, i gyflwyno gwaith ieuenctid effeithiol i ystod ehangach o bobl ifanc yn y ddinas. Caiff y gwaith hwn ei arwain gan bobl ifanc a weithiodd yn effeithiol gyda gweithwyr ieuenctid a datblygwyr gwe i greu gwefan deilwredig sy’n addas i bobl ifanc ar gyfer y gwasanaeth ieuenctid. Buont yn cydweithio â phartneriaid i bennu’r cynnwys a’r platfform digidol mwyaf priodol ar gyfer gweithgareddau ar-lein. Mae’r awdurdod lleol wedi cydnabod gwerth yr ymagwedd hon, ac mae ganddo gynlluniau i ddatblygu’r agwedd hon ar ddarpariaeth gwaith ieuenctid ymhellach.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Roedd dechrau pandemig byd-eang COVID-19 ym mis Mawrth 2020 yn golygu nad oedd tîm Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd yn gallu darparu ei gymorth wyneb yn wyneb arferol. Roedd yn glir nad oedd y gwasanaeth, yn unol â sefydliadau ieuenctid ledled y byd, yn barod i gyflwyno gwasanaethau o bell. Roedd y cynnig ar-lein gan Wasanaeth Ieuenctid Caerdydd yn eithriadol o gyfyngedig, yn cynnwys ychydig o aelodau staff yn defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol yn anaml. Achosodd hyn bryder o ystyried defnydd pobl ifanc o gyfryngau cymdeithasol a thechnoleg ddigidol yn eu bywyd bob dydd. Roedd hon yn sefyllfa heriol ac ymatebodd Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd yn gyflym i ddatblygu strategaeth i barhau â’i wasanaethau ieuenctid gyda phobl ifanc. Y cam cyntaf oedd buddsoddi mewn tîm gwaith ieuenctid digidol i gefnogi gwaith Strategaeth Gwaith Ieuenctid Cymru.  

Cydnabu’r tîm gwasanaeth ieuenctid fod angen ymchwilio i ddatblygu unrhyw dîm newydd a ffyrdd newydd o weithio. Ymchwilion nhw i sail y dystiolaeth ac enghreifftiau arfer orau ar gyfer gwaith ieuenctid digidol, gyda llawer o hyn yn dod o wledydd yn Ewrop. Defnyddion nhw athroniaeth Digital EU sy’n disgrifio gwaith ieuenctid digidol fel ‘defnyddio neu fynd i’r afael yn rhagweithiol â chyfryngau a thechnoleg ddigidol mewn gwaith ieuenctid. Nid yw gwaith ieuenctid digidol yn ddull gwaith ieuenctid – gellir cynnwys gwaith ieuenctid digidol mewn unrhyw leoliad gwaith ieuenctid (gwaith ieuenctid agored, gwybodaeth a chwnsela ieuenctid, clybiau ieuenctid, gwaith ieuenctid datgysylltiedig…).  Mae gan waith ieuenctid digidol yr un nodau â gwaith ieuenctid yn gyffredinol, a dylai defnyddio cyfryngau a thechnoleg ddigidol mewn gwaith ieuenctid bob amser gefnogi’r nodau hyn. Gall gwaith ieuenctid digidol ddigwydd mewn sefyllfaoedd wyneb yn wyneb ac mewn amgylcheddau ar-lein yn ogystal – neu drwy gyfuno’r ddau beth hyn. Gellir defnyddio cyfryngau a thechnoleg ddigidol naill ai fel offeryn, gweithgaredd neu gynnwys mewn gwaith ieuenctid. Caiff gwaith ieuenctid digidol ei ategu gan yr un foeseg, gwerthoedd ac egwyddorion â gwaith ieuenctid. Mae gweithwyr ieuenctid yn y cyd-destun hwn yn cyfeirio at weithwyr ieuenctid cyflogedig a gwirfoddol, fel ei gilydd.’

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Bu’r tîm digidol a’r gwasanaeth ieuenctid ehangach yn casglu barn pobl ifanc mewn cymunedau. Roedd hyn yn amrywio o ymgynghori ffurfiol i drafodaeth anffurfiol mewn lleoliadau gwaith ieuenctid. O’r gwaith hwn, nododd gweithwyr ieuenctid fod angen gwybodaeth am y gwasanaethau yr oedd Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd yn eu cynnig, yn ogystal â gwybodaeth am wasanaethau cymorth ieuenctid ehangach sy’n hygyrch i bawb mewn un safle ar-lein. Dywedodd pobl ifanc wrth weithwyr ieuenctid eu bod eisiau cyfleoedd i ddatblygu medrau digidol, yn cynnwys ffilmio, ffotograffiaeth a golygu, a chyfathrebu â gweithwyr ieuenctid trwy fynediad at gyfryngau cymdeithasol a gofodau digidol diogel.

I sicrhau bod anghenion pobl ifanc yn cael eu diwallu, sicrhaodd y tîm gwaith ieuenctid fod gan aelodau staff offer a chymorth priodol i allu parhau i gyfathrebu â phobl ifanc trwy gyfryngau cymdeithasol. I gadw i fyny â’r platfformau diweddaraf y mae pobl ifanc yn eu defnyddio, roedd angen adolygu dulliau cyfathrebu a pholisïau cyfryngau cymdeithasol presennol, a datblygu a diweddaru dogfen ganllawiau a gweithdrefnau cyfryngau cymdeithasol a chyfryngau digidol ar gyfer yr holl aelodau staff. Nododd un aelod o staff fod 85% o’u hymgysylltu â phobl ifanc yn eu rôl fel mentor ieuenctid yn digwydd trwy gyfryngau cymdeithasol gan fod pobl ifanc yn gallu defnyddio Wi-Fi yn rhad.

Mae pobl ifanc wedi bod yn ganolog i ddatblygiadau digidol yn y gwasanaeth. Sefydlon nhw’n gyflym fod angen diweddaru’r wybodaeth am ardal y Gwasanaeth Ieuenctid ar wefan gorfforaethol y Cyngor. Sefydlwyd grŵp datblygu gwefannau, a bu aelodau’r grŵp yn cyfarfod ar-lein yn wythnosol i archwilio gwefannau eraill a chreu syniadau am nodweddion pwysig a dylunio’r safle. Cyfarfu’r grŵp â datblygwr y we i amlinellu eu safbwyntiau, eu barn a’u gweledigaeth ar gyfer y safle. Gwnaed gwelliannau i’r safle ac, erbyn hyn, mae’n cynnwys gwybodaeth ddefnyddiol am Wasanaeth Ieuenctid Caerdydd, gan gynnwys adran cyfarfod â’r tîm, adnoddau, ffurflenni aelodaeth, gwybodaeth am wasanaethau cymorth ieuenctid ehangach a nodwedd blog. Gellir mynd at y safle yma. I sicrhau bod pobl ifanc yn gallu mynd at y safle, archwiliodd y tîm stryd sut y gellid gwneud hyn trwy godau QR. Mae’r system hon wedi cael ei mabwysiadu ar draws y gwasanaeth gyda’r codau ar bosteri a chardiau busnes.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae un person ifanc wedi rhannu ei brofiad o gymryd rhan yng ngrŵp datblygu’r wefan ac yn trafod yr effaith y mae wedi’i chael arno yma. O ganlyniad i ddatblygu’r wefan, ffurfiwyd y Grŵp Crewyr Ifanc i alluogi pobl ifanc i greu a datblygu cynnwys ar gyfer gwefan gwasanaethau ieuenctid Caerdydd, sianelau cyfryngau cymdeithasol ac i’w helpu i ddatblygu medrau newydd.

Mae’r Grŵp Crewyr Ifanc wedi darparu cyfleoedd i’r gwasanaeth archwilio ffurfiau eraill o waith ieuenctid digidol. Cynigiodd y tîm digidol gyfleoedd ar-lein wythnosol i bobl ifanc ddysgu medrau newydd mewn dylunio graffeg, ysgrifennu blogiau, fideograffeg a golygu. Mae’r rhain wedi rhoi’r medrau i bobl ifanc fynegi eu hunain yn hyderus a rhannu eu barn ar faterion sy’n bwysig iddyn nhw, yn ogystal â gwella eu medrau creu cynnwys ar-lein. Gellir gweld rhywfaint o’r gwaith y mae’r grŵp wedi’i gynhyrchu gan ddefnyddio’r dolenni canlynol.

Day in the Life Of the Class 2020/2021 – YouTube

https://youtu.be/VTZKHITcKoc

Pride Month (cardiffyouthservices.wales)

Mae’r grŵp wedi bodoli ers dros flwyddyn erbyn hyn ac mae aelodau’n parhau i gyfarfod bob wythnos yng nghlwb ieuenctid Butetown. Mae bron pob un o’r bobl ifanc sydd wedi ymgysylltu â’r prosiect hwn yn aelodau newydd o Wasanaeth Ieuenctid Caerdydd. Rhoddodd un person ifanc yr adborth canlynol am ei ran yn y grŵp.

‘Ces i wybod am Grŵp Crewyr Ifanc Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd mewn neges e-bost yr anfonodd fy mhennaeth at yr ysgol gyfan. Roedd y pethau a gafodd eu rhestru yn y neges e-bost yn cynnwys testunau creu cynnwys amrywiol, fel golygu fideo, dylunio graffeg ac ysgrifennu blogiau – roedd gen i gryn dipyn o ddiddordeb yn y ddau olaf ar y pryd, felly cofrestrais. Roedd hynny union flwyddyn yn ôl. 

Mae fy nghyfnod yn y Grŵp Crewyr Ifanc wedi helpu i mi ddatblygu fy medrau mewn amrywiaeth eang o gyfryngau – oni bai am y clwb hwn, mae’n siŵr na fydden i erioed wedi defnyddio camera proffesiynol, golygu gan ddefnyddio meddalwedd arbenigol, ysgrifennu blogiau ar gyfer gwefan, cymryd cyfrifon cyfryngau cymdeithasol drosodd dros dro, cyfweld ag aelodau o’r cyhoedd – mae’r rhestr yn mynd yn ei blaen.

Ochr yn ochr â hyn, rwyf hefyd wedi magu ychydig o hyder ac wedi gwneud ffrindiau newydd – a dydy’r rheiny byth yn bethau gwael. Ers i mi ymuno ym mis Tachwedd 2020, rwyf hefyd wedi gwirfoddoli i weithio i Glwb Gemau Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd, ac ers hynny, rwyf wedi cynhyrchu fideo hyrwyddo iddyn nhw’. (Person Ifanc).

Roedd y prosiect hwn yn sbardun ar gyfer gwaith arall gyda phobl ifanc. Mae’r gwasanaeth ieuenctid wedi cynnig cyfleoedd i bobl ifanc o wahanol ardaloedd o Gaerdydd gymryd rhan mewn prosiectau tebyg. Mae gan y gwasanaeth ieuenctid lawer o enghreifftiau o’r gwaith hwn y mae pobl ifanc yn fodlon eu rhannu.

Mae aelodau o’r Grŵp Crewyr Ifanc wedi gwirfoddoli i gynorthwyo pobl eraill mewn clwb gemau sy’n cael ei gynnal gan Wasanaeth Ieuenctid Caerdydd. Mae’r clwb yn darparu gofod diogel i bobl ifanc gyfarfod â phobl o’r un anian a oedd wedi eu hynysu’n gymdeithasol oddi wrth eu cyfoedion. Trwy hyn, mae pobl ifanc wedi meithrin perthnasoedd gyda phobl eraill ac wedi gwella eu medrau cyfathrebu a gwaith tîm tra’n derbyn cymorth gan weithwyr ieuenctid. Mae’r gwaith ar-lein hwn wedi datblygu i fod yn weithgarwch wyneb yn wyneb a gynhelir mewn cyfleuster gemau teilwredig yng nghanol dinas Caerdydd. Cynhelir y clwb bob wythnos yn y lleoliad, ac mae amrywiaeth eang o bobl ifanc yn ei fynychu, gan gynnwys rhai sydd ag anableddau corfforol, anawsterau dysgu a phroblemau iechyd emosiynol. Mae’r holl aelodau presennol wedi dechrau ymwneud â Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd yn ddiweddar. Caiff atgyfeiriadau i’r ddarpariaeth hon eu gwneud o wasanaethau cymorth ieuenctid ehangach ar gyfer pobl ifanc y maent yn gweithio gyda nhw.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Trwy gydol y cyfnod hwn yn archwilio ymagweddau gwaith ieuenctid digidol gyda phobl ifanc, mae galw cynyddol wedi bod am rannu arfer gwaith ieuenctid i ddatblygu ymhellach weithwyr ieuenctid, a medrau a galluoedd gwasanaethau cymorth ieuenctid ehangach, yn ogystal â gallu cynnig gwasanaethau a chyfleoedd digidol gyda phobl ifanc.

Cydlynodd tîm digidol Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd ddau ddigwyddiad, sef ‘gofodau ac ymagweddau digidol’, a oedd yn cynnwys amrywiaeth o gyflwyniadau yn canolbwyntio ar waith ieuenctid digidol gan ein partneriaid cenedlaethol, lleol a rhanbarthol a oedd yn cwmpasu’r themâu canlynol: y celfyddydau mynegiannol, iechyd a lles, cyflogaeth, addysg a hyfforddiant, offer digidol, codau QR, Gemau, dinasyddiaeth ddigidol a lles. Roedd y cyflwyniadau yn cwmpasu eu hymagwedd, eu deilliannau, dysgu o’u darnau gwaith a chyfleoedd ar gyfer cwestiynau ac atebion.

Cynhaliwyd dwy gynhadledd ddigidol; y gynhadledd gyntaf ar gyfer y gwasanaethau cymorth ieuenctid yng Nghaerdydd, ac wedyn dilynwyd hyn gan bartneriaid rhanbarthol, gyda 174 o bobl broffesiynol yn bresennol. Dyma oedd adborth un o’r mynychwyr am y diwrnod: ‘Cynnwys ar-lein, trafferthion ymgysylltu â phobl ifanc yn ystod cyfnod anodd (roedd yn braf clywed bod pobl eraill yn wynebu’r un rhwystrau â gweithio o gartref, oherwydd wrth weithio o gartref, gallwch chi deimlo weithiau mai dim ond chi sy’n gwneud), syniadau ar gyfer ymgysylltu â phobl ifanc yn ddigidol ac ehangu gwybodaeth am gymorth mewn meysydd eraill’ (Gweithiwr Ieuenctid). https://www.cardiffyouthservices.wales/images/pdf_doc/Digital_spaces_and_approaches_for_young_people_report-7-compressed.pdf 

a gellir gweld yr adnoddau o’r digwyddiadau yma:

Digital spaces and approaches event 14/01/2020 / Digwyddiad lleoedd a dulliau digidol 14/01/2020 (padlet.com)

Yn ogystal â’r digwyddiad hwn, mae’r gwasanaeth hefyd wedi cynnig cyfle i aelodau staff ddatblygu eu medrau digidol trwy ddysgu sut i ddefnyddio ‘Mentimeter’, ‘Quizzes’ a ‘Canva’, sydd i gyd yn offer ymgysylltu digidol gwych sydd ar gael yn rhad ac am ddim. Rydym wedi gallu gweithio gyda ‘Wise Kids’ hefyd i gynnig hyfforddiant i bob aelod o staff ar ddinasyddiaeth ddigidol a lles. Yn ystod y flwyddyn ariannol nesaf, mae ymrwymiad parhaus i ddatblygu medrau a chapasiti timau ymhellach i ddatblygu gwaith ieuenctid digidol, a byddwn yn adeiladu ar ein perthynas bresennol gyda ‘Youth Link Scotland’ i gynnig amrywiaeth o gyfleoedd hyfforddi, yn ogystal â chymorth arbenigol y gall ein tîm digidol ei gynnig i dimau ac unigolion.

Mwy o wybodaeth a chyfeiriadau

Children and parents: media use and attitudes report 2020/21 (ofcom.org.uk)

DFI-Youth-Report.pdf (nominet.uk)

NC0218021ENN.en_.pdf (youth.ie)

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr awdurdod lleol

Mae Cyngor Caerdydd yn ninas Caerdydd, ac mae ganddo boblogaeth o 369,000. Mae’r awdurdod lleol yn cynnal 126 o ysgolion. Mae 101 o ysgolion cynradd, gan gynnwys 17 sy’n darparu addysg cyfrwng Cymraeg a thair ysgol feithrin a gynhelir. Mae 18 ysgol uwchradd, gan gynnwys tair ysgol cyfrwng Cymraeg. Yn ychwanegol, mae saith ysgol arbennig, ac un uned cyfeirio disgyblion.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Caerdydd sydd â’r boblogaeth fwyaf amrywiol yng Nghymru, gan ei bod yn cynnwys y crynhoad mwyaf o boblogaeth nad ydynt yn bobl wyn o ran niferoedd a chanrannau gwirioneddol unrhyw awdurdod lleol yng Nghymru. Mae mwy na 40% o boblogaeth Cymru nad ydynt yn bobl wyn yn byw yng Nghaerdydd. Yn fwy arwyddocaol, mae tua 55% o grwpiau pobl dduon sy’n byw yng Nghymru yn byw yng Nghaerdydd.

Mae poblogaeth Caerdydd, sy’n amrywiol o ran ethnigrwydd, o ganlyniad yn rhannol i’w chysylltiadau masnachu yn y gorffennol a mewnfudo ar ôl y rhyfel. Cyrhaeddodd llawer o grwpiau o bobl ac ymgartrefu yn y degawdau dilynol. Mae Caerdydd wedi bod yn ardal wasgaru i geiswyr lloches ers dros ddegawd. Roedd y Cyngor yn rhan o’r Cynllun Adsefydlu Syriaid (SRVSP) cyn pandemig COVID-19 ac, ar adeg yr arolygiad, roedd ganddo deuluoedd ar gynllun y Polisi Adleoli a Chymorth i Affganiaid (ARAP), sy’n aros i gael eu gwasgaru. Mae’r Cyngor yn darparu addysg ar gyfer plant sy’n rhan o’r cynlluniau hyn, hyd yn oed os ydynt yn y ddinas am gyfnod byr yn unig. Yn y blynyddoedd diwethaf, mae gwladolion yr UE wedi cyrraedd, ynghyd â niferoedd mawr o fyfyrwyr o bob cwr o’r byd sy’n mynychu prifysgolion lleol ac yn dod â’u teuluoedd gyda nhw. Mae hyn yn creu heriau i ysgolion wrth i’w poblogaeth gynyddu a dod yn fwy amrywiol, yn aml ar fyr rybudd.  

Mae’r Cyngor yn derbyn cyllid ychwanegol trwy’r grant Lleiafrifoedd Ethnig / Sipsiwn, Roma a Theithwyr (ME/GRT) i gefnogi disgyblion o gymunedau ethnig lleiafrifol a’r rhai sy’n siarad Cymraeg neu Saesneg fel iaith ychwanegol. Er 2015, mae mwyafrif y cyllid hwn wedi cael ei ddirprwyo i ysgolion. Mae’r awdurdod yn cynnal tîm canolog bach sy’n cynnwys pum swyddog ‘cau’r bwlch’ sy’n goruchwylio cymorth ar gyfer ysgolion ledled y ddinas a thîm bach o athrawon a chynorthwywyr addysgu. Rhoddir cymorth ar gyfer ysgolion cyfrwng Cymraeg trwy gyfrwng y Gymraeg. Yn y blynyddoedd diwethaf, mae cymorth y tîm canolog wedi canolbwyntio’n bennaf ar gefnogi ysgolion nad ydynt yn draddodiadol wedi cael disgyblion sy’n geiswyr lloches, yn ffoaduriaid neu’n fudwyr, ac nad oes ganddynt arbenigedd sefydledig mewn gweithio gyda disgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae’r penderfyniad i ddirprwyo mwyafrif y grant Lleiafrifoedd Ethnig / Sipsiwn, Roma a Theithwyr (ME/GRT) i ysgolion a chynnal tîm canolog bach wedi cynorthwyo staff ysgol i wella eu darpariaeth ar gyfer disgyblion o ystod amrywiol o gefndiroedd. Er bod cymorth ar gael o hyd trwy’r tîm canolog, nid yw ysgolion yn gyfan gwbl ddibynnol ar y cymorth allanol hwn mwyach, ac mae staff ysgolion yn fwy hyderus yn darparu profiadau dysgu sy’n diwallu anghenion amrywiaeth gynyddol eu poblogaethau ysgol.

Mae’r tîm canolog yn trefnu digwyddiadau hyfforddi a fforymau rheolaidd ar gyfer staff ysgol i gefnogi’r gwaith hwn, er enghraifft ar ymgysylltu o’r newydd â disgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol (SIY) ar ôl cau ysgolion yn sgil y pandemig, a chefnogi lles ceiswyr lloches a ffoaduriaid. Mae’r tîm yn defnyddio’r digwyddiadau hyn yn effeithiol i rannu arfer dda rhwng ysgolion. Mae aelodau’r tîm yn darparu deunyddiau ac adnoddau i gynorthwyo ysgolion, gan gynnwys ar gyfer wythnos ffoaduriaid a Mis Hanes Pobl Dduon.

Mae’r tîm wedi creu pecyn sefydlu ar gyfer ysgolion i gefnogi’r broses o dderbyn ffoadur, ceisiwr lloches neu fudwr nad yw’n meddu ar lawer o Gymraeg neu Saesneg. Rhoddir cymorth i’r holl rieni newydd lenwi ffurflenni derbyn a’u helpu i ddarparu gwybodaeth am brofiadau blaenorol eu plentyn, gan gynnwys cefndir ieithyddol, diddordebau personol, addysg flaenorol ac unrhyw wybodaeth berthnasol am y teulu. Darperir cyfieithwyr a deunyddiau wedi’u cyfieithu ar gyfer teuluoedd pan fydd angen. Trosglwyddir y wybodaeth hon i athrawon dosbarth / pwnc cyn i’r plentyn ddechrau yn yr ysgol. Mae ysgolion yn sicrhau bod gan ddisgyblion newydd wisg ysgol cyn eu diwrnod cyntaf.

Cydnabuwyd yn swyddogol bod Caerdydd yn Ddinas Noddfa yn 2014. Mae ysgolion yng Nghaerdydd yn arddel hyn, ac wedi dod yn rhan o’r rhwydwaith sy’n tyfu o Ysgolion Noddfa ledled y Deyrnas Unedig. Mae ysgolion yn creu diwylliant o groeso a chynhwysiant tra’n codi ymwybyddiaeth am y materion sy’n wynebu ffoaduriaid a cheiswyr lloches. Caiff y rhaglen ei gyrru gan y tîm canolog, a thrwy Gynllun Gweithredu Cydraddoldeb Hiliol yr awdurdod lleol.

Mae’r tîm EMTAS yn gweithio gyda staff ysgolion i sicrhau bod safbwyntiau disgyblion sy’n geiswyr lloches ac yn ffoaduriaid am ddarpariaeth a chymorth yr ysgol yn cael eu hystyried. Mae’r tîm canolog wedi hwyluso hyfforddiant ar arfer orau o ran ymgysylltu â theuluoedd, ac mae’n parhau i weithio gydag asiantaethau allanol i geisio arfer orau wrth gyrraedd teuluoedd sy’n anodd eu cyrraedd. Sicrhaodd swyddogion gymorth gwerthfawr gan awdurdod lleol Pen-y-bont ar Ogwr ynglŷn â sut i wella ymgysylltu â theuluoedd.   

Mae cefnogi ysgolion y mae eu demograffeg yn newid yn allweddol i waith y tîm canolog. Mae gan rai ysgolion yng Nghaerdydd arferion eithriadol o sefydledig, ac mae angen cymorth ar ysgolion eraill i sefydlu eu harfer. Ble bynnag y bo modd, anogir cymorth a rhwydweithio rhwng ysgolion. Yn y pedair blynedd ddiwethaf, mae un ysgol uwchradd yng Nghaerdydd wedi treblu nifer ei dysgwyr SIY i 16% o gyfanswm poblogaeth yr ysgol, gyda 36 o ieithoedd hysbys yn cael eu siarad. Mae’r pennaeth wedi gweithio gydag aelodau o’r EMTAS i sefydlu tîm cymorth bach i sicrhau bod dysgwyr dwyieithog yn ymgyfarwyddo’n gyflym â bywyd ysgol ac yn cael eu herio i gyrraedd eu llawn botensial.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae llawer o ddisgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol yn cyflawni’n dda o gymharu â’u cyfoedion, yn enwedig erbyn diwedd cyfnod allweddol 4.

Mae ysgolion yn y rhwydwaith Ysgolion Noddfa wedi nodi bod eu plant wedi gwella eu gwybodaeth a’u dealltwriaeth am ystyr ffoadur a beth mae’n ei olygu i chwilio am loches. Mewn rhai achosion, dangosodd tystiolaeth fod plant, ar y dechrau, yn betrusgar am y cysyniad ac yn ei ystyried trwy ganolbwyntio ar ei effaith arnyn nhw, a sut mae’n effeithio ar eu bywydau. Wrth iddynt ymgysylltu’n fwy ag archwilio ystyr ffoadur, datblygodd eu dealltwriaeth hefyd o’r heriau a oedd yn wynebu ffoaduriaid, a symudodd y pwyslais i un lle roedd empathi cynyddol tuag at y rhai sy’n chwilio am loches.

O ganlyniad i ddarpariaeth a chymorth ar gyfer disgyblion a theuluoedd unigol, mae disgyblion yn ymgynefino’n dda mewn ysgolion ac mae llawer ohonynt yn gwneud cynnydd da wrth ddysgu Saesneg.   

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae fforymau SIY tymhorol wedi hen ennill eu plwyf yn yr awdurdod lleol erbyn hyn ac maent yn darparu cyfle i rannu arfer dda o ysgolion yng Nghaerdydd ac o awdurdodau lleol eraill.

Sefydlwyd y rhwydwaith Ysgolion Noddfa ac mae ysgolion wedi gallu rhannu arfer arloesol a’u teithiau fel ysgol noddfa. Mae ysgolion yng Nghaerdydd wedi dysgu oddi wrth ysgolion yn Lloegr ac mae’r rhwydwaith bellach yn hygyrch i bob awdurdod lleol ledled Cymru.

Mae swyddogion wedi rhannu llawer o agweddau ar ein harfer ar draws awdurdodau yng Nghymru, wedi rhannu adnoddau ac wedi cefnogi datblygiadau mewn awdurdodau lleol eraill.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Ym mis Ionawr 2016, lansiodd y Cyngor ‘Addewid Caerdydd’ ar gyfer plant a phobl ifanc y ddinas, gan ddarparu strategaeth drosfwaol ar gyfer ymgysylltu â phobl ifanc a’u cynnydd yng nghyd-destun uchelgeisiau ehangach er ffyniant cymdeithasol ac economaidd Caerdydd yn y dyfodol.

Mae’r strategaeth yn amlinellu sut byddai Cyngor Caerdydd, ar y cyd ag ysgolion ac amrywiaeth eang o bartneriaid yn y sector cyhoeddus, y sector preifat a’r trydydd sector, yn ceisio codi uchelgeisiau, cynyddu cyfleoedd ac, yn y pen draw, sicrhau cyrchfan gadarnhaol ar gyfer pob person ifanc yng Nghaerdydd ar ôl addysg statudol.

Dechreuwyd Addewid Caerdydd i ymateb i gynnydd yn nifer y bobl ifanc nad ydynt mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant (NEET) yn y ddinas, ar adeg pan mai canran y bobl ifanc NEET wedi iddynt adael Blwyddyn 11 yng Nghaerdydd oedd y gwaethaf yng Nghymru. Roedd yn amlwg iawn fod yr ymagwedd at gynorthwyo pobl ifanc yn rhy gul o lawer, a bod gweithredu gan yr awdurdod lleol i ddarparu cymorth pontio i ddisgyblion ar ddiwedd addysg ffurfiol yn rhy hwyr ac yn rhy gyfyngedig.

Cydnabu’r Cyngor fod angen defnyddio cyfalaf cymdeithasol, economaidd a diwylliannol Caerdydd i sicrhau cyfleoedd a datblygu partneriaethau hirsefydledig ar ran plant a phobl ifanc yn y ddinas. Ffurfiwyd Grŵp Arweinyddiaeth Strategol Addewid Caerdydd, sy’n cael ei gadeirio gan Brif Weithredwr y Cyngor, ac mae wedi parhau i ddarparu cyfeiriad i’r bartneriaeth hon ledled y ddinas hyd yn hyn. Mae’r bartneriaeth arloesol ac unigryw hon yn ymdrechu i ‘agor llygaid a drysau, gan ddangos i blant a phobl ifanc yr amrywiaeth helaeth o bosibiliadau sy’n agored iddyn nhw ym mhrifddinas Cymru a thu hwnt’.

Mae’r bartneriaeth wedi adeiladu’n raddol dros y pum mlynedd ddiwethaf, gan alluogi’r cyrhaeddiad i ymestyn i’r sector cynradd a bod â mwy o ffocws mewn cymunedau uwchradd.

Datblygwyd ymagwedd ddarbodus, gyda thîm cydlynu bach yn ganolog iddi, sy’n gwbl ddibynnol ar gydweithio a phartneriaeth. Penodwyd Rheolwr y Rhaglen ym mis Tachwedd 2019. Erbyn hyn, mae cyfraniadau i’r rhaglen yn ymestyn ar draws sawl un o adrannau’r Cyngor ac allan i’r sector cyhoeddus, y sector preifat a’r sector gwirfoddol ehangach, fel y dangosir yn y fframwaith llywodraethu.

Mae’r ymagwedd hon yn galluogi rhaglenni cyffredinol a thargedig i weithio gyda’i gilydd a pharhau i ganolbwyntio ar y weledigaeth gyffredin, sef y dylai pob plentyn sy’n tyfu i fyny yng Nghaerdydd gael cyfle cyfartal i gyflawni ei botensial. Mae’r weledigaeth yn cydnabod ei bod yn bwysig i’r daith at annibyniaeth fod yn gontinwwm y dylid ei feithrin o’r ysgol gynradd i’r ysgol uwchradd, a thrwodd i addysg ôl-16, hyfforddiant a chyflogaeth.

Er bod rhai o ymagweddau’r bartneriaeth yn gyffredinol, mae rhaglenni gwaith targedig wedi eu cyfeirio at ran ddeheuol y ddinas lle mae anfantais yn fwy amlwg.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Caiff prosiectau sbarduno, a arweinir gan y tîm craidd ac a gynhelir gydag ysgolion, eu nodi trwy wybodaeth am ddisgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim (PYDd), plant sy’n derbyn gofal mewn addysg (LACE), disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol (ADY), data ar gynnydd disgyblion a Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru. Nod ardaloedd sbarduno Addewid Caerdydd yw cael y budd a’r gwerth mwyaf o bartneriaethau, a cheisio darparu ymagweddau cynaliadwy i ysgolion a chyflogwyr. Mae Blaengynllun ac Adroddiadau Blynyddol Addewid Caerdydd yn darparu tystiolaeth a mwy o fanylion am y blaenoriaethau craidd.

Mae’r Uwch Reolwr Polisi ar gyfer Llywodraeth Cymru – STEM, Cwricwlwm ac Asesu wedi dangos bod Addewid Caerdydd yn “enghraifft o arferion da o ran y cysylltiadau sydd wedi cael eu datblygu rhwng ysgolion a lleoliadau a diwydiant. Mae yna uchelgais glir i sicrhau bod addysg gyrfaoedd yn cael ei hymgorffori ar draws pob maes o’r cwricwlwm trwy ddarparu amrywiaeth eang o brofiadau ac amgylcheddau dysgu perthnasol yn gysylltiedig â gwaith. Bydd hyn yn helpu paratoi dysgwyr ar gyfer heriau a chyfleoedd dysgu pellach a’r byd gwaith, sy’n esblygu’n barhaus.”

Blaenoriaeth 2, Profiadau Gwaith yw ymagwedd Addewid Caerdydd at ddatblygu cynnig profiadau yn gysylltiedig â gyrfa a gwaith (CWRE) sy’n gweithio i ysgolion a chyflogwyr. Mae manteision y rhaglen yn cynnwys ymagwedd gydlynus a chydweithredol at brofiadau gwaith sy’n gwneud y defnydd gorau o adnoddau rhanddeiliaid. Mae hyn yn symud i ffwrdd oddi wrth weithgareddau CWRE ad hoc ac yn symud tuag at gyflenwi ystyrlon mewn cyd-destun. Mae’n ymagwedd a arweinir gan anghenion a ddatblygwyd mewn partneriaeth ac sy’n gweddu i ddemograffeg ysgolion. Mae’n cynyddu ymwybyddiaeth disgyblion, ysgolion a rhieni / gofalwyr am lwybrau gyrfa a medrau rhanbarthol ac yn datblygu ymwybyddiaeth i rieni / gofalwyr ynghylch llwybrau addysg a gyrfa ar gyfer eu plant. Mae’r rhaglen yn herio rhwystrau yn gysylltiedig â symudedd cymdeithasol, anghenion dysgu ychwanegol, anableddau a stereoteipiau rhywedd a hil.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae ymchwil genedlaethol a lleol helaeth i addysg a chyflogaeth yn sail i’r ymagweddau a ddilynir gan Addewid Caerdydd. Rhagwelir y bydd effaith y bartneriaeth yn y tymor canolig i’r tymor hwy yn arwain at gyflawniad addysgol gwell mewn pynciau allweddol (yn enwedig i’r rhai sydd fwyaf dan anfantais), dewisiadau gyrfa mwy gwybodus gan bobl ifanc, cyfraddau gwell o ran cadw dysgwyr mewn darpariaeth ôl-16, capasiti medrau gwell mewn sectorau twf allweddol, lles gwell ar gyfer pobl ifanc, a ffyniant cymdeithasol ac economaidd gwell i’r ardal, yn y pen draw.

Mae adborth ansoddol cadarnhaol gan gyflogwyr, athrawon, plant a phobl ifanc yn galonogol iawn ac mae tystiolaethau ac astudiaethau achos wedi’u cynnwys mewn tystiolaeth er gwybodaeth. Mae Ysgol Uwchradd Gymunedol Gorllewin Caerdydd wedi sôn am yr “amrywiaeth ragorol o brofiadau sy’n cael eu cynnig i ddisgyblion gan Addewid Caerdydd”, ac mae Ysgol Uwchradd Willows wedi rhestru’r manteision y mae “cysylltiadau cryfach a mynediad cryfach at ddarparwyr a chysylltiadau AB” yn eu darparu ar gyfer disgyblion. Hefyd, dangosodd Ysgol Uwchradd Cathays eu bod “yn edrych ymlaen at feithrin cysylltiadau cryf gyda phartneriaid, sy’n darparu cyfleoedd i’n disgyblion a’n hathrawon ddatblygu’r wybodaeth, y medrau a’r profiadau yn gysylltiedig â gwaith sydd eu hangen ar gyfer eu dyfodol”.

Er bod data ansoddol ar gael, mae swyddogion yn cydnabod bod angen monitro hyn yn y tymor hwy. Bydd hon yn ystyriaeth bwysig i’r bartneriaeth wrth i’r gwaith symud yn ei flaen.

Dangosir uchafbwyntiau’r deilliannau a gyflawnwyd isod:

Data Cynnydd yn y sector ôl-16 – NEET Blwyddyn 11

  • Mae data dros dro yn dangos y bydd 2.1% o bobl ifanc (74 o bobl ifanc) sy’n gadael Blwyddyn 11 (16 oed) yn 2020/21 yn cael eu hadnabod fel pobl ifanc NEET, o gymharu â thros 8% yn 2010. Mae’r ffigur dros dro hwn ar gyfer 2021 ychydig yn uwch na chanlyniad 2020 (1.7% / 57 o bobl ifanc).
  • O’r disgyblion sydd wedi eu cofrestru ar brif gofrestr addysg heblaw yn yr ysgol (32 o ddisgyblion), mae data dros dro yn dangos y bydd 27 ohonynt yn symud ymlaen i addysg, cyflogaeth neu hyfforddiant yn 2020/21 (84.4%). Roedd 15.6% o ddisgyblion sy’n cael addysg heblaw yn yr ysgol yn bobl ifanc NEET (5 disgybl).
  • Mae data dros dro yn dangos, o’r plant sy’n derbyn gofal gan Gyngor Caerdydd ar 31 Mawrth 2021 (83 o ddisgyblion), y bydd 73 yn symud ymlaen i addysg, cyflogaeth neu hyfforddiant yn 2020/21 (88%) a bydd 12% yn bobl ifanc NEET (10 disgybl).

Enghreifftiau o Adborth Disgyblion 2020/21 – Profiadau Gwaith

  • Wythnosau Profiad Gwaith Rhithwir ac Agorwch Eich Llygaid – Cyfnod Allweddol 3. Cwblhawyd arolwg o 100 o ddisgyblion i werthuso’r profiadau yn erbyn meincnodau Gatsby. Dywedodd 78% o ddisgyblion fod y sesiynau’n rhagorol neu’n dda, dywedodd 88% o ddisgyblion fod y gweithgareddau wedi agor eu llygaid i’r gwahanol rolau a chyfrifoldebau sydd gan fusnesau, a dywedodd 90% o ddisgyblion eu bod yn gwybod ychydig mwy neu lawer mwy am y sector ar ôl cymryd rhan yn y gweithgaredd.
  • Wythnos Agorwch Eich Llygaid, Haf 2020. Yn ystod yr wythnos yn dechrau ar 14 Mehefin, cynhaliodd Addewid Caerdydd eu Hwythnos Agorwch Eich Llygaid – sef cyfres o ymgysylltiadau busnes dros gyfnod o wythnos gyda deuddeg o fusnesau lletyol o sectorau ar draws prifddinas-ranbarth Caerdydd. Amcangyfrifir bod 150 o ddosbarthiadau o 65 ysgol ar draws rhannau gogleddol a deheuol Caerdydd wedi mynychu’r digwyddiad, gan gyrraedd tua 3,500 o ddisgyblion o Flynyddoedd 5 a 6. Trwy werthusiadau, cawsom wybod mai sesiwn Microsoft a berfformiodd orau ar y cyfan, gyda 44% o bobl ifanc yn teimlo ei bod yn ‘rhagorol’, sy’n anhygoel, a 32% arall yn disgrifio ei bod yn ‘dda’. Cyflwyniad Microsoft oedd un o’r rhai mwyaf poblogaidd a fynychwyd, ac amcangyfrifir bod 95 o ddosbarthiadau a thua 2,300 o ddisgyblion wedi gwylio’r cyflwyniad yn fyw. Nid oedd llawer o bobl ifanc yn ymwybodol o’r cwmnïau lletyol cyn eu sesiynau, a Westfield Technology oedd y cwmni lleiaf hysbys, gyda 57% o bobl ifanc yn ymateb trwy ddweud nad oeddent yn gwybod unrhyw beth am y cwmni o’r blaen, a 74% o ymatebwyr yn dweud eu bod wedi dysgu llawer ar ôl ymgysylltu. Yn ein grwpiau ffocws, dywedodd 33% o ddisgyblion yr hoffent weld digwyddiadau fel Wythnos Agorwch Eich Llygaid yn cael eu hailadrodd bob tymor, a gofynnodd 33% arall amdanynt bob mis, sy’n dangos bod y digwyddiad hwn wedi cael effaith gadarnhaol iawn, ac wedi bod yn brofiad difyr iawn i ddisgyblion.  

Ar gyfer Cyflogwyr yn y Ddinas

Isod, ceir rhai o fanteision uniongyrchol Addewid Caerdydd sydd wedi cael eu hamlygu mewn tystiolaethau cyflogwyr:

  • Addewid Caerdydd yw’r pwynt cyswllt cyntaf ar gyfer busnesau wrth chwilio am gyfleoedd partneriaeth gyda phlant a phobl ifanc.
  • Mae’n darparu mynediad at wasanaethau cymorth ieuenctid ac ysgolion i hyrwyddo cyfleoedd, adnoddau, ac ati, ar gyfer ysgolion a phobl ifanc ar ran y partner.
  • Mae’n cynorthwyo partneriaid â’u hanghenion a’u hagendâu, h.y. gwella symudedd cymdeithasol ac wedyn cysylltu partneriaid gydag ysgolion ar sail data, h.y. PYDd, LACE, ac ati.
  • Mae’n rhoi enghreifftiau i bartneriaid o sut i ymgysylltu ag ysgolion a phobl ifanc – rhannu arfer orau.
  • Mae’n cynorthwyo partneriaid â gwybodaeth / hyfforddiant ar blatfformau ymgysylltu sy’n caniatáu cyrhaeddiad gwell.
  • Trwy ffurfio’r Fforymau Busnes, gall partneriaid weld partneriaethau cyflenwi posibl yn fwy pragmatig, yn enwedig y rhai o fewn rhai o’n diwydiannau cystadleuol iawn.
  • Mae’n darparu cyfleoedd hyfforddi ar gyfer partneriaid o ran ymgysylltu ag ysgolion a phobl ifanc.
  • Mae’n cynorthwyo partneriaid i ymgysylltu â phlant ysgolion cynradd i greu mwy o ymwybyddiaeth o yrfaoedd yn iau.
  • Mae’r tîm yn bobl hawdd mynd atynt, a gall partneriaid drafod pryderon a syniadau.
  • Mae’n darparu cyfleoedd i weithio gyda phartneriaid i greu cynnig teilwredig ar y cyd ag eraill.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae cyfathrebu a marchnata Addewid Caerdydd yn digwydd mewn sawl ffordd oherwydd yr amrywiaeth o randdeiliaid. Mae hyn yn darparu cyfleoedd nid yn unig i arddangos arfer orau, ond hefyd i ddarparu gwybodaeth am sut mae’r ddinas yn cyflawni’r weledigaeth.

Cylchlythyrau

Mae’r Cylchlythyr misol i Ysgolion yn darparu amrywiaeth o gyfleoedd y gall y 127 o ysgolion ledled Caerdydd fanteisio arnynt. Mae’r Cylchlythyr Busnes tymhorol yn rhoi gwybod i’n cyflogwyr a’n partneriaid am y gwaith da sy’n digwydd i ddatblygu uchelgais, cyflenwi medrau a chreu cyfleoedd sy’n cynorthwyo plant a phobl ifanc i wneud cynnydd. Mae hyn yn darparu cystadleuaeth iach ledled y ddinas ac yn codi disgwyliadau am yr hyn y gallwn ni ei wneud gyda’n gilydd i gynorthwyo pobl ifanc i gael addysg, cyflogaeth a hyfforddiant.

Addewid Caerdydd ar Waith

Mae’n ffeithlun sy’n arddangos prosiect sy’n cefnogi’r ddinas i gyflawni gweledigaeth Addewid Caerdydd. Caiff ei anfon trwy’r e-bost at gyflogwyr, ysgolion, gwasanaethau cymorth ieuenctid a chynghorwyr, ac ar ôl ei gyhoeddi, mae’r tîm yn aml iawn yn derbyn gohebiaeth gan randdeiliaid sydd eisiau manteisio ar y prosiectau neu gael eu cynnwys mewn cefnogi’r prosiectau.

Cyfryngau Cymdeithasol: Facebook, Instagram, LinkedIn, Twitter

Mae postiadau targedig a noddedig yn darparu ffyrdd o gyfathrebu ag amrywiaeth eang o randdeiliaid.

Gwefannau

Mae Addewid Caerdydd wedi datblygu a chynnal dwy wefan – Beth Nesaf ac Addewid Caerdydd. Mae Beth Nesaf yn hyrwyddo darpariaeth a chyfleoedd ar gyfer pobl ifanc rhwng 16 a 24 mlwydd oed ledled y ddinas.

Digwyddiadau a Rhwydweithio

Digwyddiadau Gwasanaethau Cymorth Ieuenctid

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Bryn Teg yn gwasanaethu ardal Llwynhendy, Llanelli, yn Sir Gaerfyrddin. Mae’n ardal ag amddifadedd uchel (MALlC 2019): yn y 10% uchaf o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig ar gyfer incwm, cyflogaeth, iechyd ac addysg. Mae hefyd yn y 30% uchaf ar gyfer diogelwch cymunedol. Mae’r lefel cyrhaeddiad a’r gwaelodlin ar yr adeg y bydd disgyblion yn dechrau ymhell islaw deilliannau disgwyliedig yn gysylltiedig ag oedran ar gyfer carfannau 2020 a 2021.

Mae tua 280 o ddisgyblion ar y gofrestr. Mae dros 40% o ddisgyblion yr ysgol yn cael prydau ysgol am ddim, ac mae angen cymorth ychwanegol ar lefel uchel o deuluoedd ar incwm isel. Nodwyd bod gan ddau ddeg y cant o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig, gyda lleoliad arbenigol lleferydd ac iaith sy’n darparu ar gyfer disgyblion ar draws yr awdurdod lleol. 
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae’r ysgol gymunedol glòs hon yn credu yng ngwerth y teulu a’r gymuned, gan roi pwyslais mawr ar y bartneriaeth sy’n bodoli rhwng y cartref, yr ysgol a’r gymuned. Mae craffter y pennaeth i gyflogi Swyddog Cynnwys Teuluoedd (Swyddog Cynnwys Teuluoedd er 2017) wedi bod yn llwyddiannus iawn o ran cefnogi’r weledigaeth hon. 

Nododd staff yr ysgol a’r gwasanaeth seicoleg addysg fod angen cynyddol am gymorth iechyd meddwl trwy gydol cyfnodau clo. Yn sgil y galw cynyddol, anhawster yn cael cymorth ar gyfer iechyd meddwl plant a gwasanaethau cwnsela, cyflogwyd Ymarferwr Iechyd Meddwl gan y pennaeth.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r Ymarferwr Iechyd Meddwl wedi dod yn ganolog i iechyd meddwl a lles disgyblion yn yr ysgol, er ei fod yn gymharol newydd. Mae saith disgybl yn cael sesiwn un i un wythnosol gyda’r Ymarferwr Iechyd Meddwl. Mae disgyblion yn mynychu sesiynau gyda’r Ymarferwr Iechyd Meddwl yn ystod amser chwarae ac amser cinio, a 26% o ddisgyblion ar draws yr ysgol yn mynychu. Mae dau ddisgybl wedi cwblhau sesiynau, a phump o blant yn cael mwy i gefnogi’r anghenion. 
Darparwyd cymorth teilwredig ar gyfer y teuluoedd sy’n cael eu herio fwyaf trwy’r Ymarferwr Iechyd Meddwl i deuluoedd. Mae un teulu wedi cael cymorth trwy sesiynau wythnosol, ac mae ail deulu wrthi’n mynd trwy’r broses hon. Mae’r Ymarferwr Iechyd Meddwl wedi darparu hyfforddiant a goruchwyliaeth ar gyfer staff, gan gynnwys hyfforddiant sy’n ystyriol o drawma.
Mae’r Swyddog Cynnwys Teuluoedd a’r Ymarferwr Iechyd Meddwl wedi cyflwyno sesiynau i rieni yn yr ysgol i gynorthwyo iechyd meddwl plant, a mynychodd 11 o rieni’r sesiwn gyntaf. Mae sesiynau ar hunanreoleiddio ar gyfer rhieni i gefnogi iechyd meddwl disgyblion a rhieni yn parhau.
Caiff Arolwg PASS ei weinyddu ddwywaith y flwyddyn i nodi plant sydd angen cymorth. Mae arweinwyr yr ysgol, h.y. y pennaeth, y cydlynydd anghenion dysgu ychwanegol (CydADY), yr Ymarferwr Iechyd Meddwl, a’r arweinydd Iechyd a Lles, yn cyfarfod i adolygu’r canfyddiadau. Cyfeirir disgyblion sy’n peri pryder at yr Ymarferwr Iechyd Meddwl ar gyfer sesiynau un i un. Nododd canlyniadau arolwg Agweddau Disgyblion Atyn Nhw eu Hunain a’r Ysgol (PASS) fod llawer (88%) o ddisgyblion y cyfnod sylfaen yn parchu hunan-werth dysgwyr. Mae gan fwyafrif o ddisgyblion Cyfnod Allweddol 2 (60%) lawer o hunan-barch fel dysgwyr. Mae strategaethau i gefnogi hunan-werth dysgwyr wedi cael eu rhannu gyda staff i gynorthwyo disgyblion.

Yn ystod y cyfnodau clo, cyflwynodd y Swyddog Cynnwys Teuluoedd sawl gweithdy rhianta ar-lein i gynorthwyo rhieni a theuluoedd ag iechyd meddwl. O ganlyniad i sefydlu trefn a hyrwyddo strategaethau ymddygiad cadarnhaol, mynychodd saith o rieni. Gwnaed saith atgyfeiriad gan y Swyddog Cynnwys Teuluoedd i’r Tîm o Amgylch y Teulu er mis Rhagfyr 2021. Mae holiaduron wedi cael eu llenwi gyda rhieni gan y Swyddog Cynnwys Teuluoedd i sefydlu eu blaenoriaethau ar gyfer sesiynau cymorth pellach. Mae arolygon dilynol yn caniatáu ar gyfer adborth, ac achubir ar gyfleoedd i gynnwys lles meddyliol.

Ers dychwelyd, mae’r Swyddog Cynnwys Teuluoedd yn cyfarfod â chymuned yr ysgol bob bore yn ystod amseroedd gollwng disgyblion. Mae hyn yn darparu cymorth cynnar ac anffurfiol. Mae’r ysgol wedi meithrin perthnasoedd cryf gyda’r feithrinfa breifat, Camau Tirion a darpariaeth Dechrau’n Deg yn y Ganolfan Integredig i Blant, gan sicrhau bod teuluoedd yn cael cymorth da o gychwyn cyntaf eu taith yn Ysgol Bryn Teg. Mae’r Swyddog Cynnwys Teuluoedd wedi arwain ffeiriau amlasiantaethol, gan alluogi rhieni i fanteisio ar wybodaeth, adnoddau a chymorth hanfodol yn eu cymuned, fel Cymorth i Fenywod. Mae’r ysgol wedi gweithio mewn partneriaeth â’r Ganolfan Integredig i Blant hefyd, yn cefnogi Rhaglen Cyfoethogi Gwyliau’r Haf (SHEP) lle gwnaeth 40 o ddisgyblion yn 2021, ac 87 o ddisgyblion yn 2019, elwa ar y rhaglen dair wythnos. 

Mae partneriaethau gweithio agos gyda’r llywodraethwyr cymunedol wedi sicrhau cymorth parhaus i deuluoedd yn ystod cyfnodau o galedi, fel COVID-19 a’r Nadolig. Gwnaed cyfraniadau ariannol at Fanc Bwyd Llwynhendy/Pemberton, lle gall rhieni/gofalwyr gael nwyddau hanfodol pan fydd angen. Yn ystod Nadolig 2021, cynorthwyodd yr ysgol 20 o deuluoedd trwy roi basgedi bwyd Nadolig iddynt. Caiff teuluoedd mewn angen eu cynorthwyo yn lleol. Mae busnesau lleol wedi darparu rhoddion am y pum mlynedd ddiwethaf. Gweithiodd yr ysgol gyda siop adrannol fawr, a galluogodd y bartneriaeth hon i’r ysgol ddarparu rhoddion sy’n cael eu danfon â llaw gan staff bob Nadolig. Yn 2021, fe wnaeth 47 o blant elwa ar y bartneriaeth hon. Dywedodd rhieni eu bod yn hapus iawn ac yn gwerthfawrogi’r caredigrwydd a ddangoswyd. Mae’r uchod wedi rhoi’r canlyniadau canlynol:

  • Gwelwyd safonau gwell mewn darllen ac ysgrifennu ar draws yr ysgol. Yn 2018-2019, roedd tua hanner y disgyblion yn gwneud y cynnydd disgwyliedig mewn darllen ac ysgrifennu; erbyn hyn, mae bron pob un o’r disgyblion yn gwneud cynnydd da, o leiaf. Er enghraifft, roedd lleiafrif o ddisgyblion yn gallu ysgrifennu patrymau brawddeg sylfaenol yng Nghyfnod Allweddol 2. Fodd bynnag, erbyn hyn, mae llawer o ddisgyblion yn defnyddio ystod eang o dechnegau ysgrifennu a geirfa fentrus.
  • Mae gostyngiad sylweddol yn nifer a hyd y gwaharddiadau wedi sicrhau bod bron pob un o’r disgyblion yn cael addysg. Ategir hyn gan bolisi perthnasoedd hynod effeithiol yr ysgol, arfer hynod lwyddiannus o ran cynhwysiant a chydweithio gwerthfawr ar draws cymuned yr ysgol. 
  • Mae gwelliannau sylweddol wedi bod yn lles a safonau disgyblion. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

  • Mae’r Swyddog Cynnwys Teuluoedd wedi rhannu arfer orau gyda staff o ysgolion lleol ar y ddarpariaeth anogaeth.
  • Mae ein Cydlynydd ADY wedi rhannu arfer dda trwy gyfarfod â Chydlynwyr ADY eraill yn y clwstwr. 
  • Mae’r ysgol yn cysylltu ag ysgolion / sefydliadau / gweithwyr proffesiynol ac asiantaethau lleol eraill.
  • Mae’r pennaeth yn gweithio ar fforymau iechyd meddwl yr awdurdod lleol a rhai cenedlaethol.
  • Mae’r arweinydd iechyd a lles wedi cydweithio ag ysgolion clwstwr i ddatblygu’r cwricwlwm newydd a rhannu arfer dda cynnig ysgol gyfan yr ysgol i gefnogi iechyd meddwl a lles.