Arfer effeithiol Archives - Page 22 of 67 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Ym Merthyr Tudful, fe wnaethom werthuso gwaith y gwasanaeth addysg ar leihau effaith tlodi ac anfantais ar ddysgu disgyblion. Canfuom fod swyddogion wedi meithrin partneriaethau gwerthfawr trwy rwydwaith o wasanaethau a ddarperir gan yr awdurdod lleol a sefydliadau’r trydydd sector. Sefydlodd yr awdurdod lleol Grŵp Strategol Corfforaethol Mynd i’r Afael â Thlodi i ddarparu arweinyddiaeth a llywodraethu ar gyfer y gwaith hwn. Mae’r grŵp yn cynnwys penaethiaid gwasanaeth ar draws yr awdurdod lleol, ac ystyriodd sut y gellid defnyddio adnoddau mewn ffordd bwrpasol i fynd i’r afael ag anfantais trwy weithio ar draws cyfarwyddiaethau a gweithio mewn partneriaeth.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Ar draws gwasanaethau, cafodd swyddogion yr awdurdod lleol drosolwg cynhwysfawr o anghenion dysgwyr bregus a’u teuluoedd. Ar lefel weithredol, gweithiodd arweinwyr gwasanaethau ar draws cyfarwyddiaethau gyda’i gilydd yn dda. Mae ganddynt ddealltwriaeth glir o sut mae eu darpariaeth yn rhan o ymateb aml-wasanaeth i fynd i’r afael ag effaith tlodi ar addysg. Mae’r Hyb Cymorth Cynnar yn bwynt cyswllt canolog defnyddiol i deuluoedd fanteisio ar gymorth, ac yn hwyluso gweithio amlasiantaethol effeithiol. Mae’r dull hwn yn osgoi dyblygu gwasanaethau yn ddiangen ac yn helpu plant a’u teuluoedd i gael y cymorth cywir ar gyfer eu hanghenion mewn modd amserol. Yn ystod y flwyddyn olaf, dyblodd nifer yr atgyfeiriadau gan ysgolion i’r Hyb Cymorth Cynnar.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Agorwyd Ysgol Gynradd Parc Lewis ym 1908 yn Nhrefforest, Pontypridd. Mae 258 o ddisgyblion ar y gofrestr, a 35% o blant yn byw mewn Ardal Cymunedau yn Gyntaf. Y cyfartaledd tair blynedd yn nata’r CYBLD ar gyfer prydau ysgol am ddim yw 26%. Yn RhCT, Parc Lewis oedd â’r ganran uchaf o ddisgyblion ag ethnigrwydd heblaw Prydeinig / Cymreig (Ysgol 26% ALl blaenorol 4.6%) a’r ganran uchaf o ddisgyblion â SIY Cam A-C (Ysgol 16% ALl blaenorol 1.4%), ac mae hyn yn parhau. Mae ganddi lefelau uchel o symudedd ysgol gyfan gyda disgyblion yn cyrraedd ac yn gadael yn aml trwy gydol y flwyddyn, ar draws pob grŵp blwyddyn. Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n mynychu Parc Lewis sy’n dechrau yn y dosbarth meithrin ac yn aros yn yr ysgol tan Flwyddyn 6. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae lefelau uchel o ddisgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol (SIY) yn dechrau yn yr ysgol trwy gydol y flwyddyn ar draws yr ysgol, heb unrhyw gapasiti ar gyfer nodi nac ymyrraeth i ddiwallu anghenion iaith, gan arwain at hunan-barch a hyder isel, ac sy’n effeithio ar gynnydd disgyblion

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

  • Mae’r Grŵp Gwella Ysgolion yn gweithio i nodi arfer orau ar gyfer disgyblion SIY.
  • Gweithredu protocol cyn mynediad disgyblion SIY gyda rhiant / gwarcheidwad i gasglu gwybodaeth benodol am deulu, iaith a diwylliant.
  • Crëwyd traciwr Symudedd Mynediad ac Ymadael i gefnogi rhannu gwybodaeth am gynnydd disgyblion yn ystod y cyfnod pontio.
  • Mae pob aelod o staff wedi cael hyfforddiant i ddilyn llwybr Asesu SIY ar gyfer disgyblion pan fyddant yn dechrau yn yr ysgol, gan ddefnyddio Model Cam 5 LlC, Gwaelodlin neu Incerts, Salford a phecyn ELSA o asesiadau yn yr ysgol i nodi angen ac ymyrraeth. 
  • Mae’r holl ddisgyblion SIY yn mynychu sesiynau grŵp ‘Rhaglen Kidstuff ESL’ dan arweiniad cynorthwyydd cymorth dysgu bob wythnos i ddysgu geirfa a magu hyder.
  • Bydd disgyblion SIY Cam A-B yn cael Cyfieithydd / Cyfaill Ifanc; Camau C-E i gymryd rhan mewn gweithgareddau ‘Grŵp Cyfeillgarwch’ Mentoriaid Cyfoedion amser cinio. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae gweithredu proses glir a strwythuredig ar gyfer disgyblion SIY pan fyddant yn dechrau yn yr ysgol wedi bod yn werthfawr i godi safonau llafaredd ysgol gyfan. Mae hyn, ynghyd â rhaglen dysgu proffesiynol ar gyfer yr holl staff, sy’n canolbwyntio ar gaffael a datblygu iaith, wedi cael effaith gadarnhaol ar ddysgu’r holl ddisgyblion ar draws yr ysgol.

Mae cyfarfod â rhieni cyn dyddiad dechrau eu plentyn wedi sicrhau bod yr ysgol a’r cartref yn gweithio gyda’i gilydd i nodi anghenion iaith, cymdeithasol, emosiynol a diwylliannol disgyblion, er enghraifft nodi plant sydd wedi cyrraedd y wlad gyda pherthynas, nid eu rhiant; deall anghenion disgyblion sy’n ffoaduriaid; a nodi disgyblion nad oes ganddynt iaith gyntaf gadarn. 

Mae disgyblion sy’n cymryd rhan yn y cynllun ‘Cyfieithwyr Ifanc’ wedi datblygu dealltwriaeth well o gynhwysiant ac wedi gwella eu gwybodaeth a’u dealltwriaeth o anghenion disgyblion SIY ymhlith eu cyfoedion. Wrth gyflwyno’r cynllun trwy weithgareddau chwarae, yn amgylchedd y Cyfnod Sylfaen a thrwy sesiynau Mentoriaid Cyfoedion yng nghyfnod allweddol 2, llwyddwyd i feithrin perthnasoedd a chyfeillgarwch newydd a dealltwriaeth ddiwylliannol. Mae arolwg lles disgyblion yr ysgol wedi dangos cynnydd yn hunan-barch yr holl ddisgyblion â SIY. Mae hyn wedi esblygu i ddechrau o chwarae dieiriau i ddisgyblion yn magu hyder i dreialu a defnyddio iaith achlysurol mewn cyd-chwarae. Mae gweithredu’r Rhaglen SIY fel ymyrraeth wedi darparu fframwaith ar gyfer cynorthwyo staff i alluogi cynnydd effeithiol.

Mae prosesau ar gyfer deall anghenion dysgwyr SIY o’r dechrau wedi bod yn werthfawr wrth helpu plant i ymgynefino’n gyflym yn yr amgylchedd dysgu newydd. O ganlyniad i ddiwylliant lles ac ethos teuluol cryf yr ysgol, mae pob un o’r staff wedi cymryd perchnogaeth o’u rolau mewn datblygu hyder disgyblion i greu amgylchedd sy’n annog iaith newydd i lifo. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rhannwyd yr arfer hon i ddechrau gydag ysgolion a fynychodd Gynhadledd SIY 2018 yn Stadiwm Dinas Caerdydd fel rhan o Brosiect Clwstwr Cathays.

Mae’r ysgol wedi rhannu ei gwaith Prosiect SIY 32 y Gwasanaeth Gwella Ysgolion gyda Chlwstwr Y Ddraenen Wen a Gwasanaeth SIY RhCT. Mae Parc Lewis yn parhau i fod yn ffynhonnell cyngor a chymorth i ysgolion eraill sy’n newydd o ran diwallu anghenion disgyblion â SIY Cam A-E.
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Bryn Celyn wedi’i lleoli yng Ngogledd Ddwyrain y ddinas ac yn gwasanaethu ystâd Bryn Celyn ac ardaloedd cyfagos yn bennaf. Mae gan yr ysgol 199 o ddisgyblion ac mae’n ysgol sydd â chofrestriad un flwyddyn. Mae gan yr ysgol leoliad Dechrau’n Deg ar y safle sy’n cefnogi addysg gynnar a throsglwyddiad i ddosbarth meithrin yr ysgol. Ar hyn o bryd, mae 74% o ddisgyblion yr ysgol yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae datblygu partneriaethau effeithiol gyda rhieni yn hanfodol bwysig er mwyn cefnogi dysgu disgyblion. Mae ymchwil wedi dangos mai’r ffactor dylanwadol unigol pwysicaf yn addysg plentyn yw cymorth rhieni. (Soroya Rene Fyne-Sinclair, 2016) ‘Children whose parents are involved in their education have a tendency to progress and flourish in all aspects of their life (Vaden-Kieman & McManus 2005).

Mae meithrin perthnasoedd cadarnhaol gyda’r gymuned leol wedi bod yn hanfodol er mwyn codi safonau ar draws yr ysgol. Mae’r ysgol yn achub ar bob cyfle i gynnwys rhieni yn ei bywyd. Yn aml, rhaid iddi gysylltu â rhieni er mwyn gofyn eu barn trwy ddefnyddio ystod eang o ddulliau i ymgysylltu â chynifer o rieni ag y bo modd. Un dull o gyflawni hyn yw trwy ofyn i rieni gyfrannu at Gynllun Gwella’r Ysgol trwy lenwi holiadur blynyddol. Mae’r ysgol yn rhoi’r cymorth angenrheidiol i rieni fynd at yr holiaduron. Mae staff yn gwneud yn siŵr eu bod ar gael ar y maes chwarae ar ddiwedd y diwrnod ysgol gyda chyfrifiaduron llechen ipad i lenwi holiaduron, ac yn cynnig sesiynau galw i mewn yn yr ysgol. Amlygodd adborth o holiaduron awydd rhieni am fwy o gyfleoedd i weithio gyda’r ysgol ar ffyrdd y gallent ddatblygu eu medrau llythrennedd a rhifedd eu hunain er mwyn cefnogi cynnydd eu plant mewn dysgu.  
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Defnyddiodd yr ysgol lawer o strategaethau ac asiantaethau i helpu ymgysylltu â’r rhieni. Mae’n cydnabod bod dod i adnabod rhieni a datblygu ymddiriedaeth a pharch ar y ddwy ochr yn allweddol i ymgysylltu â rhieni. Mae cwrdd a chyfarch bob bore, ynghyd â gweithgareddau mwy ffurfiol, i gyd yn helpu ffurfio perthnasoedd gweithio gyda rhieni, sydd o fudd i’r disgyblion.

Mae’r ysgol yn gweithio gyda nifer o grwpiau i gefnogi ymgysylltu â rhieni, gan gynnwys Cyrsiau Teuluoedd yn Dysgu Gyda’i Gilydd Coleg Caerdydd a’r Fro. Yma, mae rhieni’n datblygu eu medrau llythrennedd a rhifedd eu hunain i’w galluogi i weithio gyda’u plant gartref. Gall rhieni ennill pwyntiau sy’n eu galluogi i ennill cymhwyster galwedigaethol cenedlaethol (NVQ) a mynychu cyrsiau eraill a gynigir gan y coleg. Mwynhaodd rhieni ddysgu sut i addurno cacennau trwy gwrs achrededig. Defnyddiodd un o’r rhieni’r medrau newydd hyn i ddechrau ei busnes addurno cacennau ei hun. Mae nosweithiau’r cwricwlwm wedi helpu rhieni i ddeall sut a beth mae plant yn ei ddysgu yn yr ysgol. Mae clybiau darllen wedi dangos amrywiaeth o strategaethau i rieni i wella darllen eu plant ymhellach. Cynigir sesiynau galw i mewn ar ôl yr ysgol, lle mae staff yn cynorthwyo rhieni i gwblhau ceisiadau am swyddi a cheisiadau i ysgolion. O ganlyniad i hyn, mae llawer o rieni’n ennill lleoedd mewn ysgolion uwchradd ar gyfer disgyblion mewn modd amserol, ac mae ychydig o rieni yn dilyn cyrsiau ac yn cael swydd. Mae sesiynau ‘Ffoneg i Deuluoedd’ a gynhelir gan staff yn galluogi rhieni i ddysgu sut i addysgu ffoneg i’w plant ac yn eu helpu ar eu taith i fod yn ddarllenwyr llwyddiannus. Mae sesiynau aros a chwarae yn annog rhieni i fod yn rhan o amgylchedd yr ysgol, ac yn eu helpu i ddeall sut mae medrau plant yn datblygu trwy chwarae, yn enwedig yn y blynyddoedd cynnar. Roedd wythnos dod â rhiant i’r ysgol yn ddigwyddiad llwyddiannus yn yr ysgol, ac roedd yn ddefnyddiol iawn o ran creu cysylltiadau â theuluoedd. Yn ystod wythnos yn nhymor yr hydref, ymgeisiodd rhieni i ddod i’r ysgol gyda’u plant. Cymeron nhw ran mewn sesiynau llythrennedd a rhifedd gyda’u plant. Llwyddodd hyn i feithrin perthnasoedd gyda rhieni, a’u helpu i weld sut mae dysgu wedi’i strwythuro a sut mae’r ysgol yn trefnu ei dosbarthiadau. Enillodd rhieni ddealltwriaeth wirioneddol o sut mae eu plant yn dysgu, ynghyd â strategaethau y gallent eu defnyddio gartref. Dywedodd rhieni eu bod yn gallu dod i wybod am ddiwrnod eu plentyn trwy ofyn cwestiynau mwy gwybodus iddynt am eu dysgu. Roedd gwasanaethau dosbarth yn ffordd ragorol o arddangos dysgu disgyblion a datblygu cyfleoedd i siarad â theuluoedd am ddysgu eu plentyn. Mae boreau coffi yn helpu meithrin perthnasoedd, a helpodd rhieni i greu adnoddau ar gyfer dysgu’r plant. Mae wythnosau menter, lle mae disgyblion yn cynhyrchu syniadau ac yn creu cynhyrchion i’w gwerthu, yn ffordd dda o gysylltu â theuluoedd a chreu entrepreneuriaid y dyfodol!  

Y digwyddiad mwyaf llwyddiannus a gynhaliodd yr ysgol oedd ffair yrfaoedd. Mae codi dyheadau ar gyfer disgyblion yn flaenoriaeth i’r ysgol. Mae cyfraddau diweithdra uchel yn yr ardal, a dyheadau disgyblion yn aml yn isel. Defnyddiodd yr ysgol ei chysylltiadau, a daeth o hyd i gynrychiolwyr o’r sector iechyd, cyllid, addysg a diwydiant i gefnogi’r digwyddiad. I sicrhau bod disgyblion yn ymweld ag amrywiaeth o stondinau, rhoddwyd cerdyn iddynt ei stampio gan o leiaf bump o ddeiliaid stondinau, a gweithiodd disgyblion cyfnod allweddol 2 ar lunio cwestiynau i’w gofyn i’r cynrychiolwyr cyn y digwyddiad. Rhoddwyd cardiau wedi’u stampio mewn raffl ar ddiwedd y digwyddiad. Cynhaliwyd y digwyddiad gyrfaoedd ar ôl yr ysgol, ac un o ganlyniadau cadarnhaol anfwriadol y digwyddiad oedd bod rhieni a oedd gyda’u plant wedi gallu mynd at y wybodaeth eu hunain, gan ddod i wybod am y gwahanol yrfaoedd yr oedd ganddynt ddiddordeb ynddynt. Mae’r ysgol yn gobeithio bod hyn wedi codi dyheadau rhieni i ddod o hyd i swydd neu ddechrau cael hyfforddiant. Roedd y gwerthusiad o’r digwyddiad yn gadarnhaol iawn. Roedd y digwyddiad yn werthfawr ym marn llawer o ddisgyblion a rhieni; roedd wedi gwneud iddynt feddwl am yr hyn roedden nhw eisiau ei wneud pan oeddent yn gadael yr ysgol, a sut roeddent yn mynd i gyflawni’r yrfa o’u dewis. Erbyn hyn, mae’r ysgol yn gweithio’n agos gydag Addewid Caerdydd, ‘Wythnos Agorwch Eich Llygaid’. Mae hyn yn meithrin gwybodaeth am y ffeiriau gyrfaoedd cychwynnol ac yn rhoi cipolwg i ddisgyblion ar amrywiaeth o yrfaoedd gan bobl sy’n gweithio ynddynt.   
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr

Mae holiaduron i rieni yn dangos bod mwy o rieni’n teimlo eu bod wedi’u harfogi’n well i helpu eu plant gartref â dysgu. Mae rhieni’n teimlo’n hyderus i droi at aelodau staff a gofyn am gymorth pan fydd angen. Mae rhieni a staff yr ysgol yn gweithio gyda’i gilydd er budd y disgyblion. Mae rhieni’n teimlo bod yr ysgol yn lle diogel ac y gallant ofyn am gymorth mewn llawer o agweddau ar eu bywyd, fel cymorth i ymgeisio am swyddi a gofyn am gyngor. Mae’r holl weithgareddau hyn wedi  helpu integreiddio’r ysgol yn y gymuned a chael gwared ar rwystrau rhag ymestyn dysgu disgyblion.  

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu syniadau gyda’r Clwstwr Ysgolion Uwchradd.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Cylch Meithrin Hill Street wedi’i leoli mewn adeilad symudol ar safle Ysgol Plas Coch. Ar hyn o bryd, mae ganddo 16 o blant, dau aelod staff amser llawn ac un aelod staff rhan-amser. Mae ganddo rieni Saesneg, yn bennaf, ynghyd â nifer fach o deuluoedd Cymraeg eu hiaith. Mae’r rhan fwyaf o’r plant sy’n mynychu’r Cylch yn symud ymlaen i’r dosbarth meithrin yn yr ysgol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r Cylch yn ceisio sicrhau ei fod yn bodloni anghenion y plant unigol wrth sicrhau eu bod yn rhan o’r Cylch. Ei nod yw bod y plant yn cyd-chwarae’n hapus â’i gilydd a bod pob plentyn yn cael yr un cyfleoedd i archwilio, tyfu a datblygu yn yr amgylchedd naturiol sydd newydd ei ddatblygu. Mae ymarferwyr yn credu’n gryf mewn rhoi’r dechrau gorau posibl mewn bywyd i bob plentyn yn y Cylch ac yn ceisio cefnogi plant ag anghenion unigol i ddatblygu eu llawn botensial.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn ystod yr arolygiad ar y cyd diweddar gan Estyn/CIW, cydnabuwyd y lleoliad am ei arfer dda o ran creu amgylchedd cynhwysol i blant ag anghenion unigol ychwanegol. Mae cyfarfodydd tîm rheolaidd i drafod y plant er mwyn addasu arfer a darpariaeth yn ôl eu hanghenion. 

Yn ddiweddar, mae’r lleoliad wedi datblygu’r canlynol: trefn arferol, meysydd diddordeb a gwahoddiadau i ddysgu ar sail diddordebau’r plant. Mae wedi sefydlu ardal byd bach deinosoriaid o rilenni er mwyn i blentyn allu chwarae’n agos at yr ardal hunangofrestru ac amser stori. Mae ymarferwyr hefyd wedi addasu amser croeso i fod yn fyrrach ac wedi defnyddio lluniau mawr, sy’n golygu y gall y gweithgaredd o ddewis lluniau gael ei gwblhau’n annibynnol ac yn gyflym.

Mae’r lleoliad hefyd wedi ymestyn chwarae rhydd yn ystod y sesiwn er mwyn rhoi amser i’r plant archwilio a chwarae’n annibynnol yn yr ardaloedd heb darfu ar eu chwarae. Mae hyn yn gweithio’n dda ac mae plant ag anghenion ychwanegol wedi ymgartrefu’n fwy ac yn hapusach wrth chwarae. Mae ymarferwyr wedi addasu elfen o’u sesiynau ioga dyddiol hefyd er mwyn i un plentyn gael cyfle i archwilio symudiadau y tu allan, gan ganiatáu i’r plant eraill fwynhau’r profiad. Ychwanegwyd blychau bach o ‘ddarnau rhydd’ i’r amgylchedd hefyd i ennyn diddordeb y plant.
 
Mae’r lleoliad wedi cydweithio’n agos â rhieni a gofalwyr i gwblhau proffiliau un-dudalen i ddatblygu cynlluniau penodol i blant unigol. Yn yr un modd, mae’r holl aelodau staff yn cael gwybod am bethau sy’n gofidio plentyn neu nad yw’n eu hoffi er mwyn sicrhau bod profiad pob plentyn yn un hapus.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau plant?

Wrth weithio tuag at y cwricwlwm newydd, mae’r lleoliad wedi cyflwyno amgylchedd naturiol sydd â phwyslais ar ddarnau rhydd. Mae hyn wedi cael effaith fawr ar ddysgu’r plant. Mae ymarferwyr yn teimlo bod hyn wedi caniatáu i’r amgylchedd ganolbwyntio ar y plentyn ac i blant gael profiadau chwarae ar eu lefel a’u cyflymder eu hunain. Bu hyn o fudd i les y plant ac mae wedi rhoi cyfle iddynt lwyddo, sy’n rhan bwysig iawn o addysg gynnar plentyn ifanc. Mae’r holl ymarferwyr yn rhyngweithio’n sensitif â’r plant ac yn ofalus i’w cefnogi yn ôl yr angen, heb ymyrryd yn rhy fuan. Mewn cyfarfodydd staff, mae ymarferwyr yn trafod datblygiad a chynnydd pob un o’r plant mewn medrau gwahanol ac yn siarad am yr hyn y gellir ei wneud i’w hannog a’u cefnogi orau. 

Sut ydych wedi rhannu eich arfer dda?

Yn y gorffennol, mae ymarferwyr wedi rhannu arfer dda â lleoliadau eraill drwy ymweliadau a’r tu allan i’r sir hefyd, wrth i leoliadau ymweld â’u hathrawon ymgynghorol. Maent hefyd yn rhannu arfer ddyddiol â rhieni a gofalwyr drwy dudalen gaeedig ar gyfryngau cymdeithasol ac yn rhannu arfer dda â chyd-ymarferwyr drwy luniau ar dudalen Facebook caeedig ar gyfer Addysg Gynnar a Ariennir yn Sir Wrecsam.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Lleoliad cyfrwng Cymraeg yw Cylch Meithrin Coed Duon sydd wedi’i leoli ar safle Ysgol Gyfun y Coed Duon. Mae wedi’i gofrestru i dderbyn hyd at 19 o blant rhwng dwy a phedair oed. Daw mwyafrif y plant o gartref Saesneg a chânt eu trochi yn yr iaith Gymraeg wrth fynychu’r lleoliad. Ar hyn o bryd, mae gan y lleoliad saith aelod staff ac mae ar agor yn ystod tymor yr ysgol yn unig, o 9.15 i 11.45 o ddydd Llun i ddydd Gwener.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Er bod yr ardal awyr agored o faint rhesymol, roedd yn teimlo’n orlawn ag ardaloedd amhenodol ac offer chwarae mawr, plastig. Roedd chwarae y tu allan yn ddi-strwythur ac nid oedd ymarferwyr yn teimlo bod y plant yn cael cyfleoedd dysgu a datblygu o ansawdd uchel yn yr awyr agored. Er mwyn paratoi ar gyfer y cwricwlwm newydd, roeddent am gynnwys garddio i gynnig darpariaeth symbylol o ansawdd uchel y tu allan, lle gallai’r plant ddysgu a datblygu i’w llawn botensial.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Arsylwodd ymarferwyr y plant yn yr ardal i weld sut roeddent yn defnyddio’r gofod. Nid oedd rhai plant i’w gweld yn cymryd rhan mewn chwarae pwrpasol o ansawdd uchel, felly roedd ymarferwyr eisiau gwella’r ardal i ennyn diddordeb pob un o’r plant. Llenwon nhw ffurflen fonitro yn amlygu beth oedd yn gweithio’n dda a beth roeddent am ei newid. Cyfrannon nhw’r wybodaeth hon i hunanwerthusiad a chynllun gwella’r lleoliad er mwyn sicrhau y cafodd unrhyw gamau gweithredu a amlygwyd eu cwblhau.

Meddyliodd ymarferwyr yn ofalus am ba eitemau roeddent am eu cynnwys yn yr ardal a defnyddio arian o grant datblygu’r blynyddoedd cynnar i brynu eitemau garddio, offer chwarae mawr ac adnoddau go iawn. Aethon nhw ati i greu ardaloedd clir hefyd, gan gynnwys siop a chegin fwd, sied lle gallai’r plant gael offer adeiladu cuddfan ac offer gwaith coed. Crëwyd ardal ar gyfer chwarae corfforol hefyd, lle gallai’r plant fynd ar gefn beiciau a defnyddio offer dringo a chydbwyso. Gwellodd ymarferwyr yr ardal â’r cylch boncyffion drwy dorri rhai o’r coed a oedd wedi gordyfu a darparu meinciau a silff lyfrau newydd, gan wneud yr ardal yn fwy deniadol i’r plant a chynnig ardal dawelach lle gallai’r plant ymarfer adrodd storïau. Ychwanegodd ymarferwyr guddfan hefyd â darpariaeth i ddau blentyn ar y tro, sy’n cynnig ardal dawel lle gall plant ymlacio a chwarae’n dawel. Ychwanegwyd ardal garddio benodedig hefyd â gwelyau blodau uchel, potiau planhigion, bwrdd potio, tŷ gwydr bach a thaclau garddio i blannu blodau a phlanhigion. Ychwanegwyd bwrdd a mainc lle gallai’r plant eistedd i orffwys. Mae’r ardaloedd awyr agored a grëwyd yn cynnig ystod o gyfleoedd symbylol i blant archwilio, ymchwilio a chymryd rhan mewn chwarae o ansawdd uchel, sy’n helpu i greu ymdeimlad o ryfeddod a pharchedig ofn.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau plant?

Mae’r newidiadau wedi cael effaith gadarnhaol ar ddysgu a datblygiad plant. Gall y plant ddewis ym mha ardaloedd yr hoffent chwarae ac maent yn ymroi’n fwy i’w chwarae. Mae chwarae’n fwy pwrpasol; mae’r ardal awyr agored yn fwy digynnwrf o lawer ac mae’r plant yn cael mwy o gyfleoedd i ddatblygu ac ymgorffori eu medrau. Mae’r ardal awyr agored yn cynnig dull dysgu cyfannol lle mae plant yn cael cyfle i ddatblygu eu holl fedrau drwy ystod o weithgareddau ac offer.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Cadeirlan San Joseff yn ysgol gynradd Gatholig yng nghanol dinas Abertawe. Mae’n gwasanaethu dalgylch eang.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Trwy ddefnyddio cyllid o grantiau Llywodraeth Cymru, mae’r ysgol wedi buddsoddi mewn gliniadur ar gyfer bron pob disgybl. Galluogodd hyn y staff i ddatblygu cyfleoedd ar gyfer dysgu cyfunol yn gyflym ac yn effeithiol ar draws yr ysgol. Fel rhan o waith ymchwil weithredu a wnaed gan staff yn ystod y pandemig, datblygon nhw ffyrdd o integreiddio technoleg ddigidol i ehangu’r dysgu. Gan nad oedd staff a disgyblion yn gallu ymweld ag amgueddfeydd nac atyniadau lleol, defnyddiodd yr ysgol glustffonau realiti rhithwir i wneud dysgu’n real a pherthnasol i ddisgyblion. Er enghraifft, wrth ddysgu am yr argyfwng ffoaduriaid yn Syria fel rhan o wythnos ffoaduriaid, defnyddiodd y plant y clustffonau i ‘ymweld’ ag Aleppo i weld y dinistr a adawyd gan ryfel.
Fel rhan o astudiaeth ar afonydd, yn ogystal â chynnal astudiaeth o afon leol yn yr awyr agored, roedd disgyblion hefyd yn gallu gweld amrywiaeth o nodweddion daearyddol trwy’r clustffonau realiti rhithwir. Fe wnaeth athrawon integreiddio hyn yn llawn mewn cynllunio, gan alluogi disgyblion i ennill profiadau na fyddent wedi bod ar gael fel arall.
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Yn Ysgol San Joseff, mae athrawon yn canolbwyntio ar integreiddio dulliau digidol o ymestyn addysgu a dysgu fel rhan o ymdrech tuag at gyflawni diben ein cwricwlwm o’r dosbarth meithrin i Flwyddyn 6. Er enghraifft, mae disgyblion yn defnyddio technoleg reoli i ysgrifennu eu cod Morse eu hunain wrth astudio’r Ail Ryfel Byd yn Abertawe. Wrth ddysgu am Sherlock Holmes, mae disgyblion yn defnyddio technoleg sgrin werdd i gynnal eu cyflwyniadau llafaredd mewn lleoliad o  Baker Street.

Mae disgyblion yn y dosbarth derbyn yn creu codau QR i gofnodi eu dysgu mewn gwahanol feysydd darpariaeth barhaus. Mae ystyried sut i esbonio eu dysgu yn golygu bod disgyblion yn ymarfer ac yn gwella’u medrau llafaredd wrth iddynt weithio.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae disgyblion yn disgrifio’n hyderus sut maent yn defnyddio dysgu digidol i ehangu eu dysgu eu hunain. Maent yn defnyddio amrywiaeth o ddyfeisiau i ddangos eu gwaith a disgrifio sut y llywiodd eu dysgu.

Mae athrawon yn defnyddio dulliau digidol i gefnogi dysgu lle mae’n anodd darparu profiadau trwy ymweliad neu ymwelydd ar draws amrywiaeth o feysydd y cwricwlwm. 

Mae disgyblion yn gwneud cais i ymuno â’r ‘tîm technegol’ sy’n cefnogi addysgu a dysgu trwy greu eu fideos hunangymorth eu hunain, gan ymateb i geisiadau am atgyweirio neu gyngor gan staff, a hyd yn oed yn arwain cyfarfodydd staff ar ddefnyddio technolegau newydd.
 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Yn ystod y pandemig, datblygodd yr ysgol ddefnydd o glustffonau realiti rhithwir trwy’r Prosiect Ymholi Proffesiynol Cenedlaethol. Rhannwyd astudiaeth achos y prosiect ar draws yr holl ysgolion a oedd yn cymryd rhan yn y prosiect. Hefyd, cymerodd staff o’r ysgol ran mewn gweminar ar-lein i ddisgrifio effaith defnyddio clustffonau realiti rhithwir i ennyn diddordeb disgyblion ac ymestyn y cwricwlwm y tu hwnt i’r ystafell ddosbarth.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Cadeirlan San Joseff yn ysgol gynradd Gatholig yng nghanol dinas Abertawe, sy’n gwasanaethu dalgylch amrywiol ac amlddiwylliannol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Yn dilyn ceisiadau gan sawl rhiant i’r ysgol gefnogi ceisiadau ceiswyr lloches, sefydlodd y pennaeth grŵp cymorth ar gyfer rhieni y nodwyd eu bod yn geiswyr lloches neu’n ffoaduriaid. Ffocws y grŵp hwn oedd nodi anghenion y teuluoedd, cysylltu â gwasanaethau fel ‘Dinas Noddfa’ yn Abertawe, a galluogi rhieni i fanteisio ar gymorth cymheiriaid gan deuluoedd mewn sefyllfa debyg.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Yn dilyn cais llwyddiannus i’r British Council, ymwelodd staff o’r ysgol â Berlin i rannu arfer dda rhwng y DU a’r Almaen o ran integreiddio ffoaduriaid a cheiswyr lloches yn y system addysg. Daeth datblygu dealltwriaeth o anghenion teuluoedd a gweithio mewn partneriaeth ag asiantaethau allanol yn ffocws gwaith ar ôl yr ymweliad.

Ar y cyd â’r coleg lleol, datblygodd yr ysgol ddosbarthiadau SIY (Saesneg fel iaith ychwanegol) ar gyfer rhieni, a chynnig cyfleoedd iddynt weithio fel gwirfoddolwyr yn yr ysgol. Gweithiodd gyda theuluoedd a phlant sy’n ffoaduriaid a cheiswyr lloches i ddatblygu cyfleoedd dysgu creadigol am deithiau ac ymfudo, gan gynnwys yr holl ddisgyblion yn yr ysgol i’w galluogi i ddatblygu dealltwriaeth o oblygiadau gadael gwlad gartref am amrywiaeth o resymau. Helpodd hyn y disgyblion i ddeall beth mae’n ei olygu i fod yn geisiwr lloches a’r rhesymau pam mae ymfudo’n digwydd. Maent wedi datblygu medrau empathi, ac yn gallu trafod ag aeddfedrwydd beth allant ei wneud i gynorthwyo pobl eraill.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r gwaith yn y maes hwn yn golygu bod pob un o’r staff a’r disgyblion wedi datblygu dealltwriaeth o’r heriau sy’n wynebu ffoaduriaid a cheiswyr lloches. Mae gweithio gyda theuluoedd i ddysgu Saesneg, a manteisio ar gymorth trwy ffrindiau a chymorth ar y ddwy ochr, wedi atgyfnerthu safle’r ysgol yng nghanol y gymuned. Mae wedi cryfhau dyhead ar gyfer teuluoedd a phlant. Mae safonau disgyblion wedi codi gan fod medrau rhieni wedi gwella, gan eu galluogi i gynorthwyo’u plant yn fwy effeithiol. 

Trwy gydol y pandemig, mynychodd rhieni wersi byw ochr yn ochr â’u plant bob dydd, ac roedd dysgu ar y cyd yn nodwedd gref o ran parhad y polisi dysgu. 

Gwahoddodd yr ysgol y disgyblion i fod yn gyfieithwyr ifanc er mwyn iddynt allu cynnig cymorth ymarferol i blant sy’n dechrau yn yr ysgol heb lawer o Saesneg, os o gwbl. Hyfforddwyd disgyblion i ddefnyddio iaith y corff ac ystumiau fel ffordd o gyfathrebu, ac arwain wrth gynorthwyo disgyblion newydd yn gymdeithasol ac yn academaidd. 

Mae’r cwricwlwm yn adlewyrchu’r arfer gynhwysol hon ble bynnag y bo’n berthnasol; caiff ei hintegreiddio’n llawn mewn testunau addysg grefyddol a’r dyniaethau, a’i ddathlu trwy ddigwyddiadau penodol fel ‘Wythnos Ffoaduriaid’. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Trwy weithio gyda rhwydwaith SIY yr Awdurdod Lleol, mae’r ysgol wedi rhannu’r dulliau a ddefnyddir gyda theuluoedd a disgyblion bregus ag ysgolion eraill, ac wedi eu cynorthwyo i ddatblygu eu gwaith fel ysgolion noddfa. Mae wedi cysylltu â Chanolfan Ymfudo Prifysgol Abertawe, wedi gwneud cyflwyniadau mewn cynadleddau i’r British Council ac yn y gynhadledd ‘Towards a City of Sanctuary’ ym Melfast. Mae prosiect ‘Teithiau’ (‘Journeys’) yr ysgol, a ariennir gan Gyngor Celfyddydau Cymru, wedi cael ei osod yn y Senedd yng Nghaerdydd, ac yn y Tate Modern yn Llundain.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol / y darparwr

Sefydlwyd Partneriaeth Dysgu Oedolion yn y Gymuned Gogledd Ddwyrain Cymru ym mis Ebrill 2021, sef partneriaeth rhwng Cyngor Sir y Fflint a Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam. Mae’r bartneriaeth yn cyflogi pum darparwr arweiniol i gyflenwi’r rhan fwyaf o’i darpariaeth a ariennir gan Lywodraeth Cymru.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Polisi Llywodraeth Cymru fu annog partneriaethau dysgu oedolion yn y gymuned i uno â’i gilydd mewn partneriaethau rhanbarthol mwy. Yn achos Wrecsam a Sir y Fflint, yn sgil newidiadau i gyllid Llywodraeth Cymru, cafodd y ddwy sir ddyraniadau cyllid tebyg. Cefnogodd Llywodraeth Cymru y cynnig i gyfuno’r ddau awdurdod lleol gan fod hyn yn galluogi gwneud penderfyniadau strategol a gweithredu’n fwy effeithiol tra’n uchafu’r cyllid ar gyfer y ddwy ardal hefyd. Wedyn, cafodd y cynnig ei gymeradwyo gan fyrddau gweithredol y ddau awdurdod lleol. Wedyn, mabwysiadodd y ddau awdurdod ymagwedd raddol at gefnogi sefydlu’r bartneriaeth, gan gynnwys datblygu ymarfer caffael i dendro i ddarparwyr arweiniol gyflenwi darpariaeth

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Cafodd yr ymarferion caffael i benodi darparwyr arweiniol eu cynnal ar wahân gan y ddau awdurdod lleol, ond gweithiodd yr awdurdodau yn agos iawn â’i gilydd i sicrhau cymaint o alinio ag y bo modd. Trefnwyd digwyddiadau ‘cwrdd â’r prynwr’ ar-lein i helpu mireinio’r broses gaffael a galluogi darparwyr oedd â diddordeb o bosibl mewn tendro i gael gwybod mwy.

Cefnogodd timau contractau a chaffael y ddau awdurdod lleol y broses, a chyhoeddi manylebau tendro ar Sell2Wales. Cynigiwyd tair lot, ar ddarpariaeth Medrau Hanfodol, darpariaeth Cyflogadwyedd, ac i ddarparu gwasanaeth prosesu data Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru. (LLWR yw cronfa ddata Llywodraeth Cymru y mae darparwyr dysgu oedolion yn y gymuned a darparwyr ôl-16 eraill yn cofnodi gwybodaeth am eu dysgwyr a’u rhaglenni arni).  

Wrth gomisiynu darparwyr arweiniol, defnyddiodd timau contractau’r awdurdodau lleol yr un fframwaith comisiynu i asesu addasrwydd, gan gynnwys holiadur cyn-cymeradwyo. Roedd yr holiadur cyn-cymeradwyo yn cynnwys cwestiynau ar bolisïau a phrosesau, iechyd a diogelwch a diogelu. Cyflwynwyd gwerthusiad cyllid ar gyfer pob tendr hefyd. Er mwyn i ddarparwyr posibl symud trwodd i’r ail gam, gwerthusodd timau rheoli awdurdodau lleol bob tendr yn unigol yn erbyn meini prawf penodol. Wedyn, gweithiodd y tîm gyda’i gilydd i safoni sgorau. Seiliwyd canlyniadau ar 80% ansawdd a 20% pris. Wedyn, cyfrifwyd sgôr gyffredinol ar gyfer pob tendr, a sicrhawyd y contractau i’r tendrau â’r sgorau uchaf. 

Rhoddwyd gwybod i sefydliadau a oeddent wedi bod yn llwyddiannus ai peidio, gyda chyfnod segur o ddeg diwrnod. Galluogodd hyn y sefydliadau i herio’r penderfyniadau a wnaed. Ar ôl y cyfnod segur o ddeg diwrnod, rhoddwyd gwybod i ddarparwyr am y penderfyniadau terfynol. Ar draws y bartneriaeth, dyfarnwyd contractau i ddau ddarparwr yn Wrecsam, a thri yn Sir y Fflint, gan ddyfarnu contract i un darparwr fewnbynnu data Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru. 

Ym mis Ebrill 2021, ffurfiwyd pwyllgor rheoli ac ansawdd, yn cynnwys swyddogion o’r awdurdodau lleol, a chynrychiolwyr o’r darparwr arweiniol a sefydliadau partner. Cylch gwaith y pwyllgor hwn oedd cydweithio, yn dryloyw ac mewn partneriaeth, i weithio tuag at gyflenwi o’r ansawdd gorau a’r ddarpariaeth ddysgu orau yn yr 21ain ganrif. Ffurfiwyd grŵp cwricwlwm hefyd i gefnogi cynllunio’r ddarpariaeth a rhannu arfer dda ar draws yr holl bartneriaid; a phwyllgor ansawdd yr oedd ei nodau’n cynnwys:  

  • hyrwyddo diwylliant lle mae gwella ansawdd wrth wraidd y ddarpariaeth
  • monitro a gwerthuso deilliannau darpariaeth y bartneriaeth
  • monitro ac adolygu adroddiad hunanwerthuso a chynllun gwella ansawdd y bartneriaeth 

Mae’r ddau awdurdod lleol yn cadw cyfrifoldeb am y cyllid a gânt gan Lywodraeth Cymru, ac yn cyflwyno cynlluniau blynyddol cyflenwi gwasanaeth ar wahân. Fodd bynnag, mae cynllunio a hunanwerthuso cynlluniau cyflenwi gwasanaeth yn digwydd ar y cyd. 
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r ddau awdurdod lleol wedi sefydlu partneriaeth dysgu oedolion yn y gymuned effeithiol yn gyflym. Mae’r bartneriaeth yn cynnig ystod eang o weithgareddau ac yn disgrifio taith y dysgwr fel un sydd wrth wraidd yr holl benderfyniadau a wneir. 

Mae arweinwyr y bartneriaeth yn sicrhau bod darparwyr arweiniol yn gweithio gyda’i gilydd yn agos i gynllunio’r cwricwlwm, osgoi dyblygu, a chyfathrebu’n effeithiol i sicrhau bod y bartneriaeth yn gallu ymateb i angen mewn cyfnod amser byr. 

Mae dysgwyr yn y bartneriaeth yn gwneud cynnydd cadarn, yn gwneud ffrindiau newydd, ac yn datblygu medrau newydd. Trwy gymryd rhan yng nghyrsiau’r bartneriaeth, mae llawer o ddysgwyr yn magu hyder ac yn barod i fynd ymlaen i ddysgu mwy ffurfiol.
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol / y darparwr

Sefydlwyd Partneriaeth Dysgu Oedolion yn y Gymuned Gogledd Ddwyrain Cymru ym mis Ebrill 2021, sef partneriaeth rhwng Cyngor Sir y Fflint a Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam. Mae’r bartneriaeth yn cyflogi pum darparwr arweiniol i gyflenwi’r rhan fwyaf o’i darpariaeth a ariennir gan Lywodraeth Cymru.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mewn sesiynau dysgu teuluol, mae rhieni a’u plant yn gweithio, yn chwarae ac yn dysgu gyda’i gilydd. Cynhelir sesiynau mewn ysgolion a lleoliadau cymunedol. Maent yn cynnig amgylcheddau cefnogol i rieni helpu eu plant i ddysgu, ac wrth wneud hynny, ailymgysylltu ag addysg, magu hyder, a datblygu eu medrau llythrennedd, rhifedd a’u medrau eraill.

Yn y bartneriaeth hon, mae arweinwyr wedi gweithio’n agos gyda grwpiau cymunedol a phenaethiaid o ysgolion lleol i nodi beth fyddai’n gweithio orau yn eu hardaloedd nhw. Cafodd y cynnig dysgu teuluol ei rannu a’i hyrwyddo gan yr ysgol a grwpiau cymunedol, ac mae hyn wedi helpu rhieni i ymgysylltu â’r rhaglenni. 
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Nododd y bartneriaeth ddwy brif flaenoriaeth ar gyfer ei darpariaeth dysgu teuluol – gwella medrau darllen ac addysg yn yr awyr agored. Cafodd rhaglen chwe wythnos ‘Creu yn y Coed’ ei dyfeisio a’i chynnig i ysgolion cynradd. Roedd hyn yn cynnwys gweithio gyda rhieni a phlant mewn ysgolion lleol, gan wneud defnydd o’r mannau da iawn yn yr awyr agored sydd gan lawer o ysgolion. Mae’r rhaglen yn canolbwyntio ar fedrau cyfathrebu pawb sy’n gysylltiedig ac yn rhannu ffyrdd cyffrous o hyrwyddo, cefnogi a gwella darllen yn yr awyr agored. Mae’r bartneriaeth yn gwerthuso’i rhaglen trwy gydol y flwyddyn i wneud yn siŵr ei bod yn ymgysylltu â theuluoedd a chymunedau lleol yn y ffordd orau. Hyd at fis Awst 2022, mae 187 o deuluoedd wedi cwblhau rhaglen ‘Creu yn y Coed’. 

Mae’r bartneriaeth wedi sefydlu ystod o raglenni sy’n cynnig gwahanol gyd-destunau ar gyfer dysgu teuluol, a nod pob un ohonynt yw ennyn diddordeb rhieni a phlant mewn dysgu gyda’i gilydd, gan gynnwys:

  • ‘Datod y Gwlân’, sy’n canolbwyntio ar y sector gwlân yng Ngogledd Cymru, lle mae cyfranogwyr yn dysgu medrau ffeltio gwlân a chrefft, gan ymgorffori llythrennedd a rhifedd, a meysydd y cwricwlwm gwyddoniaeth
  • Hanes teuluol, lle mae cyfranogwyr yn ymchwilio i hanes eu teulu, yn gwella eu llythrennedd digidol ac yn dysgu sut i weithio’n ddiogel ar-lein 
  • Gwydr môr ac ymwybyddiaeth ofalgar sy’n canolbwyntio ar wella gwybodaeth cyfranogwyr am forlin Gogledd Cymru, medrau crefft a defnydd o dechnegau ymwybyddiaeth ofalgar.
     

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae ymagwedd gydweithredol y bartneriaeth at gynllunio dysgu teuluol wedi arwain at rannu a hyrwyddo’r cynnig yn dda. Cafwyd ymgysylltiad da ar bob un o’r cyrsiau, ac mae teuluoedd wedi bod yn gadarnhaol am yr effaith y mae’r cyrsiau wedi’i chael ar eu bywydau. Dywedodd un rhiant, ‘Mae wedi bod yn hyfryd dod yn ôl i ysgol fy mab ar ôl y cyfnod clo, yn dysgu medrau newydd ac yn treulio amser gwerthfawr gyda fy mab’.

Gyda chefnogaeth y bartneriaeth, mae llawer o ddysgwyr sy’n cymryd rhan yn y rhaglenni dysgu teuluol hyn wedi nodi eu camau nesaf mewn dysgu, ac mae’r bartneriaeth wedi rhoi darpariaeth ar waith i helpu’r dysgwyr hyn i barhau i wneud cynnydd.  
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y coleg

Mae Coleg Pen-y-bont yn goleg addysg bellach sydd â chyfanswm o ryw 7,000 o ddysgwyr wedi cofrestru. 

Mae’r coleg yn cynnig cyfleoedd dilyniant i’r lefel nesaf mewn llawer o gyrsiau. Mae ganddo ryw 1,864 o ddysgwyr amser llawn, a 652 o ddysgwyr rhan-amser, yn ogystal â 545 o ddysgwyr sy’n mynychu gyda’r nos neu ar adegau eraill. Mae’r coleg yn cyflogi tua 800 o staff ac yn gweithredu ar draws pedwar campws, gyda dau ym Mhen-y-bont ar Ogwr, Pen-coed a Maesteg. Mae hefyd yn gweithredu cyfleuster preswyl ar gyfer dysgwyr ag anableddau ac anawsterau dysgu difrifol, sef Weston House, sydd wedi’i leoli ar dir ei gampws ym Mhen-y-bont ar Ogwr.
 

Ar draws y coleg, nodwyd bod 6.4% o ddysgwyr amser llawn yn meddu ar fedrau Cymraeg rhugl. Daw tua hanner dysgwyr y coleg o Fwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, sy’n ymestyn 20km yn fras o’r gorllewin i’r dwyrain, yn cynnwys cymoedd Llynfi, Garw ac Ogwr. Amcangyfrifir mai cyfanswm poblogaeth y sir yw tua 135,000. Mae’r coleg wedi’i leoli’n ganolog rhwng Abertawe a Chaerdydd. Mae’r coleg yn gwasanaethu rhanbarth sydd â llecynnau o amddifadedd cymdeithasol uchel gyda chyfraddau anweithgarwch economaidd uwchlaw cyfartaledd Cymru. 

Mae tua 148,000 o bobl yn byw ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Yn ôl data sydd ar gael, tyfodd poblogaeth Pen-y-bont ar Ogwr 8% rhwng cyfrifiadau 2001 a 2011. O’r boblogaeth bresennol, mae tua 26,000 (18%) o dan 16 oed, a thua 30,000 (20%) yn 65 oed ac yn hŷn.

Ym mis Medi 2021, y gyfradd cyflogaeth ym Mhen-y-bont ar Ogwr oedd 72.9%, sydd ychydig yn is na ffigur Cymru, sef 73.1%. Yn 2021, yr enillion wythnosol cyfartalog gros (canolrif) ym Mhen-y-bont ar Ogwr oedd £608. Hon oedd y gyfradd uchaf ymhlith y 22 awdurdod lleol. Mae Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru (MALlC) 2019 yn dangos bod 40% o ardaloedd Pen-y-bont ar Ogwr o fewn y 30% o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru. 

Mae bron holl drigolion Pen-y-bont ar Ogwr o gefndir ethnig gwyn. Mae’r Arolwg Blynyddol o’r Boblogaeth yn 2021 yn dangos mai canran y bobl sy’n dair oed ac yn hŷn sy’n siarad Cymraeg ym Mhen-y-bont ar Ogwr yw 17%, sef cynnydd o 3 phwynt canran mewn 10 mlynedd. 

Mae tua 19% o oedolion ym Mhen-y-bont ar Ogwr yn gymwys i fyny i lefel 2, sydd uwchlaw cyfartaledd Cymru. Mae cyfran yr oedolion sy’n gymwys i lefel 3 (20%) ac i lefelau 4 i 6 (31%) islaw cyfartaleddau Cymru.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r rhaglen Prentisiaeth Iau yn bartneriaeth rhwng y coleg, yr awdurdod lleol ac ysgolion lleol. Dechreuodd fel rhan o fenter Atebion Creadigol ôl-16 Llywodraeth Cymru. 

Yn dilyn proses bontio drylwyr dan arweiniad tîm partneriaeth y coleg, mae dysgwyr llwyddiannus yn gadael amgylchedd eu hysgol ac yn ymuno â chymuned y coleg ar gyfer Blwyddyn 10 a Blwyddyn 11. Mae’r cymorth cofleidiol a gaiff pob dysgwr gan hyfforddwyr dysgu arbenigol a thîm staff sydd ag arbenigedd mewn ymgysylltu â phobl ifanc a diogelu yn allweddol i lwyddiant y rhaglen. 

Mae gan y coleg le ar gyfer uchafswm o 90 o ddysgwyr ar y rhaglen hon. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae Prentisiaid Iau yn bobl ifanc sy’n ei chael yn anodd aros yn amgylchedd yr ysgol ond yn dangos dawn mewn dysgu galwedigaethol. Mae’r bobl ifanc hyn yn gallu cyflawni’n dda mewn amgylchedd sy’n gallu caniatáu iddynt ffynnu a dysgu. Mae dysgwyr yn mynychu’r coleg am 5 niwrnod yr wythnos ac yn astudio cwricwlwm arloesol sy’n cynnwys cyrsiau craidd TGAU a chymhwyster galwedigaethol naill ai mewn adeiladu, gwallt a harddwch, neu chwaraeon a gwasanaethau cyhoeddus. 

Yn dilyn cyfarfod gyda hyfforddwyr dysgu a staff yn eu hystafell sylfaen yn y bore, mae dysgwyr yn mynychu eu dosbarthiadau. Yma, rhoddir cyfle iddynt ddatblygu medrau galwedigaethol mewn gweithdai sy’n cynnig darpariaeth lawn o ran adnoddau. Mae profiad yn gysylltiedig â gwaith yn allweddol i gymell dysgwyr i aros ar y rhaglen. Mae’r coleg yn defnyddio dysgu yn seiliedig ar brosiect, gan ddatblygu medrau entrepreneuraidd fel un o elfennau craidd y rhaglen. Mae gweithgareddau’n cynnwys creu cynhyrchion i’w gwerthu mewn marchnadoedd Nadolig, creu cynhyrchion cynaliadwy fel blychau adar a chynnal diwrnodau pampro ar gyfer staff a dysgwyr, gyda phob un o’r dysgwyr yn cael profiad gwaith ym Mlwyddyn 11.  

Mae gweithgareddau cyfoethogi sy’n datblygu’r medrau mwy meddal sydd eu hangen ar ddysgwyr ac yn aml heb eu datblygu’n ddigonol, yn sylfaen i’r rhaglen. O ganlyniad, mae dysgwyr wedi cwblhau cymwysterau hyfforddi chwaraeon, mynychu cyrsiau Fitness First gyda’r fyddin ynghyd ag amrywiaeth o wibdeithiau, ymweliadau a gweithgareddau gweithredu yn y gymuned, fel glanhau traethau a darparu gwaith celf ar gyfer ardaloedd sydd angen eu harddu. Mae’r gweithgareddau hyn yn rhoi ymdeimlad o berthyn i ddysgwyr ac yn eu helpu i ddatblygu balchder yn eu gwaith, y gymuned y maent yn rhan ohoni ac yn helpu unigolion i ddatblygu dyheadau a nodau clir. 
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Yn y pum mlynedd ers rhoi’r rhaglen ar waith, mae cyfraddau cwblhau’r cymwysterau galwedigaethol yn llwyddiannus yn rhagori ar 95% bob blwyddyn. Mae canlyniadau TGAU yn cyd-fynd â graddau rhagweledig neu’n rhagori arnynt. Mewn ychydig o achosion, mae dysgwyr yn cyflymu eu hastudiaethau trwy ymuno â dosbarthiadau ailsefyll yn y brif ffrwd yn y sector ôl-16, ac wedi cyflawni graddau A. 

Mae data ar gyrchfannau yn dangos gwerth y rhaglen, gyda thros 80% o ddysgwyr yn mynd ymlaen i ddilyn cymwysterau ôl-16 yn y coleg, mewn astudio pellach, prentisiaethau neu gyflogaeth. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Fel rhan o rwydwaith o sefydliadau sy’n hwyluso rhaglenni Prentisiaeth Iau, mae Coleg Pen-y-bont yn rhannu llwyddiannau ac enghreifftiau o brosesau a mentrau sy’n gweithio.