Arfer effeithiol Archives - Page 12 of 67 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Pentrepoeth wedi’i lleoli ym mhentref Rhiwderyn ar gyrion Dinas Casnewydd. Mae’n gwasanaethu’r ardal leol, sy’n ardal breswyl yn bennaf, ac yn gymharol ffyniannus. Mae’r disgyblion ar y gofrestr rhwng tair ac un ar ddeg oed. Agorwyd dosbarth meithrin ym mis Ionawr 2018. Mae bron pob un o’r disgyblion yn byw yn gymharol agos at yr ysgol. Mae gan ddisgyblion ystod lawn o allu. Pan fyddant yn dechrau’r ysgol yn y dosbarth derbyn, mae medrau a phrofiadau plant yn cyd-fynd â’r rhai sy’n ddisgwyliedig ar gyfer eu hoedran, ar y cyfan. Mae tua 5% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd ymhell islaw cyfartaledd yr awdurdod lleol a’r cyfartaledd Cymru gyfan. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae datblygu darpariaeth estynedig mewn mathemateg i helpu disgyblion i gymhwyso’u medrau mewn profiadau bywyd go iawn, dilys, yn flaenoriaeth allweddol yn y Cynllun Datblygu Ysgol. Trwy ddefnyddio ardal yr ysgol goedwig a staff sydd wedi cael hyfforddiant addas ac yn brofiadol, roedd Ysgol Gynradd Pentrepoeth eisiau ymestyn defnydd o’r goedwig i wella’r cwricwlwm a darparu profiadau dilys i feithrin ac atgyfnerthu medrau rhifedd, llythrennedd a digidol ar draws yr ystod oedran cynradd. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Unwaith bob pythefnos, mae pob dosbarth o Flwyddyn 3 i Flwyddyn 6 yn cael cyfle i ddysgu yn yr Ysgol Goedwig gydag athro ystafell ddosbarth ddynodedig Ysgol Goedwig. Trwy drafodaethau rheolaidd ag athrawon dosbarth, a defnyddio cynllunio athrawon dosbarth a gwaith blaenorol disgyblion, mae athro’r Ysgol Goedwig yn cynnig gwers i bob dosbarth sy’n defnyddio profiadau dilys i atgyfnerthu medrau y mae disgyblion eisoes wedi’u dysgu yn y dosbarth. Mae pob profiad dilys yn atgyfnerthu rhifedd a llythrennedd disgyblion, ac mae disgyblion yn defnyddio amrywiaeth o offer technoleg gwybodaeth a chyfathrebu (TGCh) i ymestyn a chofnodi eu canfyddiadau.   

Trwy gydol y flwyddyn, ac ym mhob tywydd, caiff pob dosbarth amser dynodedig yn y goedwig. Mae pob grŵp blwyddyn yn ymdrin â thestunau bach sy’n cynnwys y byd naturiol, archwilwyr ac amrywiaeth o lyfrau ffuglen a ffeithiol. Mae’r testunau hyn yn rhoi ffocws i’r dasg ac yn cynnig ffordd i athro’r Ysgol Goedwig roi ystyr i’w dasg ddilys. Pan fo modd, mae’r rhain hefyd yn cysylltu â thestun dosbarth presennol y disgyblion. 

Ym mhob gwers, mae’r athro’n cyflwyno problem neu gyfyng-gyngor i’r disgyblion, ac mae angen iddynt ddatrys hyn gan ddefnyddio medrau a gwybodaeth. Mae disgyblion yn dysgu mai’r ymagweddau pwysicaf at ddatrys unrhyw broblem yw trafodaeth grŵp (mewn grwpiau gallu cymysg), profi a methu a chyfathrebu dosbarth cyfan. Mae disgyblion yn gweithio trwy’r broblem ac yn creu eu llwybr eu hunain i’w datrys, gyda’r mewnbwn lleiaf gan yr athro. Mae disgyblion yn rhannu syniadau ac atebion posibl cyn symud ymlaen i weithio mewn grwpiau gallu cymysg i geisio datrys y broblem yn ystod yr amser yn y sesiwn. Mae cynnwys sesiynau llawn neu wirio lluosog trwy gydol y wers yn annog y disgyblion i rannu syniadau a gwerthuso’u canfyddiadau wrth iddynt fynd ymlaen. Mae hyn yn eu galluogi i newid a mireinio eu dulliau yn rhwydd.  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae disgyblion yn Ysgol Gynradd Pentrepoeth yn caru’r goedwig ac yn ei gweld fel ardal lle gallant gael hwyl a chwarae tra byddant yn dysgu ac yn cymhwyso’u medrau. Mae hyn yn golygu bod y goedwig wedi dod yn offeryn gwerthfawr sy’n eu galluogi i ymarfer ac ymestyn eu medrau a’u gweld yn rhan annatod o ddysgu. Yn ystod pob gwers, mae disgyblion yn defnyddio a chymhwyso eu medrau meddwl creadigol, cyfathrebu a gwaith tîm. O ganlyniad, mae gwersi’r Ysgol Goedwig yn hyrwyddo hunan-barch, hyder ac annibyniaeth. Pan fydd athrawon dosbarth yn siarad â dysgwyr am eu profiadau, mae disgyblion yn trafod eu dysgu yn yr ysgol goedwig â chyffro a hyder. Mae’r ethos a’r dull hwn yn galluogi disgyblion i deimlo’n rhydd i roi cynnig ar bethau newydd ac arbrofi â syniadau a medrau y byddent efallai wedi bod yn amharod i’w harchwilio fel arall. Mae athrawon yn arsylwi disgyblion yn ailadrodd y medrau hyn yn naturiol yn yr amgylchedd ystafell ddosbarth. Ceir tystiolaeth o les gwell disgyblion, cynllunio a threfnu eu gwaith yn well, a hyder a hunan-barch cynyddol. 

Trwy gymryd rhan mewn profiadau dilys yn y goedwig, mae disgyblion yn ymgysylltu ac yn canolbwyntio mwy, ac yn deall bod medrau mathemategol a llythrennedd yn rhan ddefnyddiol o fywyd. Mae defnyddio grwpiau gallu cymysg yn golygu bod yn rhaid i ddisgyblion mwy abl gyfleu eu syniadau yn glir ac yn effeithiol i ddisgyblion eraill, tra bod disgyblion eraill yn cael eu herio gan yr angen i wrando ar atebion a awgrymir gan eu cyfoedion, a gofyn cwestiynau iddynt.   

Mae galluogi pob un o’r disgyblion yn yr ysgol i brofi amgylchedd y goedwig yn gwella’u lles, ac yn atgyfnerthu eu medrau llythrennedd, rhifedd a digidol trwy brofiadau uniongyrchol. Er enghraifft, trwy ddod o hyd i ddail a’u harchwilio’n agos, mae disgyblion yn archwilio ac yn ennill dealltwriaeth well o gymesuredd. Mae gwneud medrau rhifedd, llythrennedd a digidol yn hwyl a dilys wedi helpu creu disgyblion annibynnol a dyfeisgar sy’n gyffrous i roi cynnig ar bethau newydd ac arbrofi’n hyderus â’r hyn y maent yn ei wybod. Mae athrawon ym mhob grŵp blwyddyn yn gweld dilyniant clir mewn ystod eang o fedrau, gwybodaeth a dealltwriaeth ers iddynt ddechrau gweithio yn yr awyr agored yn fwy rheolaidd a phwrpasol. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae Ysgol Gynradd Pentrepoeth yn rhannu ei harfer dda gydag ysgolion eraill o fewn ei chlwstwr yn rheolaidd, a thrwy drafodaethau staff yn ogystal. Mae disgyblion a staff yn arddangos delweddau a gwaith a gwblhawyd yn y goedwig mewn llyfrau dosbarth sy’n cael eu harddangos i athrawon eraill, staff cymorth ac ymwelwyr eu gweld, eu trafod a’u hamlygu fel enghreifftiau o arfer dda.   

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Cylch Chwarae Sychdyn wedi’i gofrestru i ofalu am 19 o blant 2 ¼ mis i 4 mlwydd oed. Mae sesiynau cylch chwarae yn cael eu cynnal bum niwrnod yr wythnos o 9.00am-11.30am, ac mae’n cynnig gofal cofleidiol i blant oed meithrin rhwng 11.30am a 3:00pm. Roedd Cylch Chwarae Sychdyn wedi’i leoli yn Neuadd Goffa Pentref Sychdyn am flynyddoedd lawer hyd at Fedi 2023, pan symudodd i adeilad newydd ar dir Ysgol Gynradd Sychdyn.  

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r lleoliad yn cydnabod pwysigrwydd lles plant i’w gallu i ddysgu ac mae’n canolbwyntio ar gefnogi hyn yn ein lleoliad. Mae ymarferwyr am i’r holl blant allu cyflawni eu potensial dysgu ac maent wedi gweithio’n galed i greu amgylchedd diogel, cynnes a chroesawgar mewn cylch chwarae lle y gall plant wneud ffrindiau a dysgu’n llwyddiannus trwy chwarae. Mae ymarferwyr yn gyson o ran eu dull, gan barchu plant ac ymdrechu i feithrin perthynas gryf â nhw. Eu nod yw bodloni eu hanghenion emosiynol mewn ffordd ddigynnwrf, garedig a chefnogol, gan annog plant i ddatblygu medrau hunanreoleiddio trwy eu harwain yn sensitif i ddelio â’u hemosiynau. Mae ymarferwyr o’r farn bod gallu plant i fod yn annibynnol yn ategu eu lles, gan fod hyn yn rhoi ymdeimlad o reolaeth iddynt ac yn datblygu eu hunan-barch a’u hyder.  

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yr amgylchedd: 

Mae ymarferwyr yn darparu amgylchedd sy’n cefnogi gallu plant i fod yn annibynnol. Caiff yr holl adnoddau eu storio ar lefel plant ac mae’n bosibl cael atynt yn hawdd. Mae adnoddau wedi’u labelu a’u trefnu’n dda ac maent yn briodol yn ddatblygiadol. Am y rhan fwyaf o’r sesiwn, caiff plant eu hannog i ddewis o blith ystod eang o ardaloedd darpariaeth a gallant symud yn rhydd rhwng yr ardaloedd dan do ac awyr agored. Mae plant yn adnabod y gwahanol fathau o chwarae y gallant gymryd rhan ynddynt ac maent yn defnyddio’r ardaloedd yn bwrpasol. 

Mae plant:

  • yn cael eu hannog i ddatblygu eu hannibyniaeth eu hunain wrth dynnu eu côt a’u rhoi ar eu pegiau eu hunain, sy’n hawdd eu hadnabod  
  • yn dod â’u byrbryd eu hunain o gartref ac yn dewis pryd i’w fwyta yn ystod ffenestr y ‘cyfnod byrbryd’  
  • yn arllwys eu diodydd eu hunain ac yn tacluso ar ôl eu hunain, gan gynnwys rhoi sbwriel yn y bin ailgylchu  
  • yn dewis beth i’w osod allan a chwarae gydag ef mewn ardal ddarpariaeth; er enghraifft, mae byrddau, gofod llawr, hambyrddau tywod a dŵr yn glir, gydag adnoddau’n cael eu storio gerllaw  
  • yn defnyddio amrywiaeth eang o adnoddau pen agored a darnau rhydd yn hyderus ac yn llawn dychymyg, mewn ffyrdd sy’n ystyrlon iddyn nhw 
  • yn hunan-gofrestru pan fyddant yn cyrraedd  
  • yn sychu eu trwyn eu hunain gan ddefnyddio’r ‘Orsaf Hancesi Papur’  
  • yn defnyddio cyfleusterau golchi dwylo yn annibynnol o fewn yr ystafell  
  • yn defnyddio’r ‘orsaf welis’ awyr agored yn annibynnol, lle cânt eu hannog i dynnu eu hesgidiau a gwisgo welintons  

Oedolion:  

Mae ymarferwyr yn deall ei bod hi’n bwysig annog meddylwyr a dysgwyr annibynnol ac maent yn defnyddio amrywiaeth o strategaethau i gyflawni hyn.  

Maent: 

  • yn disgwyl y bydd plant yn tacluso wrth fynd yn eu blaen ac yn atgoffa ac yn cynorthwyo yn gyson i alluogi plant i ddysgu gwneud hyn yn annibynnol  
  • yn deall pryd i ymyrryd a phryd i gamu’n ôl er mwyn rhoi amser i blant wneud eu dewisiadau a’u penderfyniadau annibynnol eu hunain  
  • yn cefnogi eu medrau llafaredd trwy fodelu iaith ac ymestyn geirfa  
  • yn defnyddio cwestiynau ‘Tybed’ yn effeithiol wrth ryngweithio â phlant er mwyn meithrin chwilfrydedd a symbylu eu harchwilio annibynnol  
  • yn cynllunio profiadau o fewn y gymuned leol, fel ymweld â siop, sy’n cynnwys plant mewn gwneud penderfyniadau a derbyn cyfrifoldeb unigol am elfennau o’r profiad  
  • cefnogi gallu plant i ddysgu asesu risg yn annibynnol, er enghraifft ystyried p’un ai i nesáu at iâr benodol yn ystod ymweliad â gardd natur yr ysgol  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth ac ar safonau plant?

Yn y lleoliad, mae bron pob un o’r plant yn datblygu annibyniaeth ymhell y tu hwnt i ddisgwyliadau ac maent yn rhyngweithio â’i gilydd ac ymarferwyr yn eithriadol o dda. Mae cefnogi gallu plant i fod yn ddysgwyr ac yn feddylwyr annibynnol wedi cael effaith gadarnhaol ar draws pob maes datblygu. Mae gan y plant lefelau lles uchel. Mae meithrin eu hannibyniaeth wedi gwella’u hunan-barch a’u hyder, ac mae hyn yn ei dro yn eu helpu i ddatblygu gwydnwch a dyfalbarhad i ddod yn ddysgwyr gydol oes. 

Sut rydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae staff o leoliadau eraill wedi ymweld â’r cylch chwarae. 

Bydd arfer dda’r lleoliad yn cael ei rhannu trwy gyfarfod grŵp clwstwr gyda lleoliadau meithrin a ariennir nas cynhelir eraill yn yr awdurdod lleol. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Sgeti wedi’i lleoli yn Abertawe. Ar hyn o bryd, mae gan yr ysgol 495 o ddisgyblion ar y gofrestr rhwng 3 ac 11 oed, sy’n cael eu haddysgu mewn 16 dosbarth. Y maint dosbarth cyfartalog yw 30, sydd ychydig uwchlaw cyfartaledd yr Awdurdod Lleol (ALl), sef 27. Nifer y disgyblion y mae’r ALl yn eu derbyn yw 32. Mae cyfradd symudedd disgyblion yn 3%, sef hanner cyfartaledd yr ALl. Mae 74% o ddisgyblion sy’n byw yn y dalgylch yn mynychu’r ysgol. Mae tua 4% o’r disgyblion ar y gofrestr yn byw mewn ardaloedd sydd wedi eu dosbarthu’n ardaloedd Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru (MALlC) ac ymhlith y 30% mwyaf difreintiedig o’r holl ardaloedd. Mae tua 8% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd gryn dipyn islaw cyfartaledd yr ALl. Nid oes unrhyw waharddiadau cyfnod penodol nac achosion hiliol wedi cael eu cofnodi yn y tair blynedd ddiwethaf. Mae bron i 29% o ddisgyblion yr ysgol yn cael cymorth ychwanegol, mae 5% (plant â CDUau) ar y gofrestr Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY) a thua 14% o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol (SIY). Nid yw unrhyw ddisgyblion yn siarad Cymraeg ar yr aelwyd. Mae 23 o athrawon yn yr ysgol, gan gynnwys y pennaeth, a benodwyd ym mis Medi 2017. Penodwyd y dirprwy bennaeth yn 2022. Mae’r ysgol yn adeilad modern ar ddwy lefel wedi’i lleoli ar safle mawr. Mae tir helaeth, gyda choetir datblygedig, caeau, iardiau, maes chwarae antur a phwll. Caiff yr amgylchedd corfforol ei gynnal yn dda, mae’n groesawgar a bywiog.   

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan yr ysgol weledigaeth glir ar gyfer y cwricwlwm. Mae wedi’i chynllunio ar sail diwylliant cryf o gynefin, creadigrwydd a llais y disgybl. Mae’r ysgol yn ymdrechu i sicrhau bod y cwricwlwm yn eang a chytbwys ac yn adeiladu’n systematig ar wybodaeth, dealltwriaeth a medrau presennol disgyblion ym mhob maes dysgu a phrofiad. Mae’n darparu llawer o brofiadau dysgu dilys trwy amrywiaeth o themâu buddiol sy’n ymgysylltu ac yn cymell. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

I ddatblygu diwylliant o greadigrwydd, mae gan yr ysgol nifer o ystyriaethau sydd â phwys cyfartal, ac nid oes trefn i’w hierarchaeth. Mae’r ysgol yn credu bod y rhain yn allweddol i greu diwylliant llwyddiannus o greadigrwydd. 

Darparodd yr ysgol y set ganlynol o gwestiynau ac atebion i ddisgrifio natur ei gwaith. 

  • Pwy yw hyrwyddwr yr ysgol? 

Mae’r ysgol yn ffodus i gael sawl aelod creadigol iawn o staff sy’n addysgu ac nad ydynt yn addysgu, sydd â phrofiad a medrau ar draws cwricwlwm y celfyddydau mynegiannol. Mae defnyddio arbenigedd mewnol, ac adeiladu arno, yn hanfodol wrth yrru prosiect ymlaen. Gall brwdfrydedd fod yn heintus, ac mae gwneud y broses yn hwyl a rhyngweithiol ar gyfer staff yn sicrhau lefelau “cyfranogi” a lefelau uwch o ymrwymiad gan bawb.  

  • A yw staff yn cael eu hyfforddi’n briodol i gyflwyno gwersi o ansawdd uchel? 

Er bod gan yr ysgol staff hyfforddedig iawn mewn meysydd creadigrwydd, nid yw hyn yn gyffredinol ar draws yr ysgol. Pan nad oes gan staff y medrau angenrheidiol neu os ydynt yn gweithio y tu allan i sefyllfa maent yn gyfarwydd â hi, mae hyfforddiant wedi cael ei ddarparu ac wedi cael effaith enfawr ar hyder staff, a oedd yn golygu bod y plant yn frwdfrydig, yn hyderus ac wedi’u cymell i roi cynnig ar brofiadau newydd. Enghraifft lwyddiannus iawn yw’r medrau crochenwaith a ddatblygwyd gan staff ym Mlwyddyn 5. Doedd dim profiad gan y ddau athro, felly darparwyd hyfforddiant gyda seramegydd lleol, a dreuliodd amser yn mynd trwy’r broses ac yn rhoi cyfle iddynt ddysgu’n uniongyrchol. Mae ansawdd y gwaith y gallant gynorthwyo’r plant i’w gynhyrchu yn rhagorol, ac yn ganlyniad uniongyrchol rhoi iddynt yr offer sydd ei angen arnynt i’w helpu i gredu y gallent ei wneud. 

  • Oes gennym ni arbenigwr i gefnogi cyflwyno gwersi? 

Pan fu angen, llwyddwyd i elwa ar amrywiaeth o arlunwyr, awduron, actorion a cherddorion i ymestyn y profiad dysgu ar gyfer y plant, gan barhau i ddatblygu medrau’r staff a darparu modelau rôl ar gyfer plant “gan blannu hadau ysbrydoliaeth i danio dyhead.” Dros y flwyddyn ddiwethaf, mae Blwyddyn 4 wedi bod yn cymryd rhan mewn prosiect creadigol gyda Chyngor Celfyddydau Cymru yn canolbwyntio ar gynefin trwy gyfryngau digidol, barddoniaeth a stori wedi’u cyflwyno trwy’r Celfyddydau Mynegiannol. Roedd hyn yn cynnwys y plant yn ymweld â Choleg Brenhinol Celf a Drama Cymru i weld sioe celf wisgadwy myfyrwyr. Fe wnaeth hyn eu hysbrydoli i greu eu celf wisgadwy eu hunain, a’i harddangos mewn sioe yn Theatr Dylan Thomas. 

  • A yw’r adnoddau’n ddigonol i gyflwyno gwersi? 

Mae buddsoddi wedi bod yn allweddol i gyflwyno gwersi o ansawdd da. O fewn yr ysgol, mae adnoddau o ansawdd uchel ar draws y celfyddydau creadigol, gan gynnwys odyn ar gyfer crochenwaith, ystod dda o ddeunyddiau traul ar gyfer y celfyddydau gweledol, gan gynnwys clai, gwydredd, inciau argraffu, dyfrlliwiau, paentiau chwistrell, tecstilau, cerdyn, papur, ac ati – gyda ffocws ar gynaliadwyedd fel prosiectau celf wedi’i ailgylchu. Cyflogir arlunwyr lleol profiadol o’r gymuned i weithio ochr yn ochr ag athrawon ar gyfer prosiectau penodol, yn ogystal ag athrawon arbenigol mewn cerddoriaeth a dawns i weithio gyda charfanau bob hanner tymor. Mae hyn wedi arwain at berfformiadau arbennig iawn ar ddiwedd tymor i rieni yn yr ysgol ac yn Theatr Taliesin, Theatr Y Grand a Theatr Dylan Thomas. 

  • A yw’r ysgol fedrau yn datblygu’n ddigonol y medrau y gellir adeiladu arnynt flwyddyn ar ôl blwyddyn?  

Defnyddir ysgolion medrau i sicrhau dilyniant a pharhad trwy gydol y camau dilyniant. Er enghraifft, mae ysgolion dilyniant clai syml yn amlinellu’r medr fydd yn cael ei addysgu ym mhob grŵp blwyddyn, gan ddechrau ag archwilio a chreu marciau yn y blynyddoedd cynnar, i orffen â medrau erbyn diwedd CA3, gan gynnwys adeiladu slabiau, potiau coil. Nid cynllun gwaith yw’r ysgolion medrau hyn gan ei fod yn galluogi athrawon i ymgorffori’r medrau mewn cyd-destun dilys, y gellir ei ddatblygu a’i addasu i weddu i anghenion carfan ac adlewyrchu llais y disgybl. 

  • A yw’r gweithgareddau yn bwrpasol, yn ddilys, yn berthnasol, ac yn adlewyrchu cynefin? 

Mae’r trosolwg o’r cwricwlwm yn sicrhau bod dysgwyr yn deall gwerth creadigrwydd. Caiff amrywiaeth o arlunwyr, ysgrifenwyr, perfformwyr a cherddorion lleol a chenedlaethol eu harchwilio ar draws y cwricwlwm, yn ogystal â’r rhai o’r tu allan i Gymru. Ymgorfforir llawer o’r profiadau dysgu mewn cyd-destunau bywyd go iawn a dilys, fel prosiectau menter. Er enghraifft, caiff dyluniadau celf graffiti eu trosglwyddo i nwyddau, a’u gwerthu yng ngwerthiant menter Blwyddyn 5, ac mae’r plant wedi cael cyfleoedd gwych i berfformio mewn theatr leol ar gyfer rhieni a’r gymuned leol. Yn aml, cymerir ysbrydoliaeth o’r fro ar ffurf tirweddau, natur, pobl a storïau.  

  • Pa sicrwydd ansawdd sydd ar waith, e.e. arsylwadau gwersi, ymdopi yn y fan a’r lle? 

Mae llywodraethwyr, y pennaeth, y dirprwy bennaeth a’r uwch dîm arweinyddiaeth yn weladwy ar draws yr ysgol, a defnyddir Rheoli trwy Gerdded o Gwmpas yn helaeth i effeithio ar newid a symud yr ysgol ymlaen. Mae uwch arweinwyr yn cymryd rhan helaeth mewn prosiectau creadigol, gan sicrhau bod ansawdd yr hyn sy’n cael ei gynhyrchu yn uchel iawn, a gan fod yr ysgol yn defnyddio arbenigedd mewnol, mae hyn yn ymestyn y gwaith a gynhyrchir ymhellach. Mae pob un o’r staff yn cymryd rhan mewn prosiectau creadigol sy’n eu galluogi i ddefnyddio’u cryfderau eu hunain yn  effeithiol, yn ogystal â chael cymorth mewn meysydd datblygu o arbenigedd oddi mewn i’r ysgol. Caniateir amser ar gyfer cynllunio gofalus, gweithredu a gwerthuso deilliannau. Mae’r dull cydweithredol hwn yn amlwg yn y ‘System Trioedd’, sy’n sicrhau deialog a chydweithio proffesiynol o ansawdd uchel ar draws yr ysgol gyfan. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae safon y gwaith a gyflawnir yn uchel flwyddyn ar ôl blwyddyn, ac mae pob un o’r plant yn cynhyrchu gwaith i safon uchel iawn. Datblygwyd y cwricwlwm trwy ymagwedd yn seiliedig ar fedrau, gan ddechrau yn y dosbarth Meithrin, ac wedyn adeiladir ar hyn flwyddyn ar ôl blwyddyn. Erbyn yr adeg y mae’r plant yn cyrraedd Blwyddyn 6, maent wedi datblygu set medrau sy’n cynhyrchu darnau o ansawdd uchel, y maent yn falch iawn ohonynt. 

Gan fod yr ymagwedd at ddysgu creadigol yn cael ei hymgorffori ar draws yr ysgol a disgyblion yn cael cyfle i brofi amrywiaeth o weithgareddau creadigol bob blwyddyn, mae sicrwydd o lefelau uchel o ymroddiad a brwdfrydedd gan ddisgyblion. Fel y gwelir mewn prosiectau cerddoriaeth, dawns a drama, mae’r plant hŷn wedi cymryd rhan am flynyddoedd lawer, gan gynnwys Partneriaid Cynradd a Phrosiect Dawns Taliesin. Rhoddir cyfle hefyd i ddisgyblion Blwyddyn 6 berfformio eu sioe ar ddiwedd blwyddyn mewn theatr broffesiynol (Theatr Dylan Thomas) i brofi’n uniongyrchol y llwyddiannau y gellir eu cyflawni yn y dyfodol. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

  • Mae Ysgol Gynradd Gwndy wedi’i lleoli ym mhentref Gwndy sydd i’r de o’r M4 rhwng Casnewydd a Chil-y-coed. Rydym ni’n rhan o Glwstwr Cil-y-coed. 

  • Mae 380 o ddisgyblion ar y gofrestr yn yr ysgol ar hyn o bryd. 

  • Mae’n ysgol fynediad dau ddosbarth, gyda dosbarth meithrin yn y bore a’r prynhawn. 

  • Mae chwech y cant o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. 

  • Mae gan un deg chwech y cant o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

  • Nodwyd bod yr ysgol yn Ysgol Rhwydwaith Arweiniol ar gyfer Cymraeg Ail Iaith yn 2019. 

  • Dyfarnwyd Gwobr Arian Cymraeg Campus i’r ysgol ym mis Mai 2022. 

  • Ymgymerodd y Cydlynydd Cymraeg â’r rôl yn 2020 ar ôl cyfnod sabothol o 12 wythnos yn 2018. 

  • Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd er mis Ionawr 2020. 

  • Cynhaliwyd yr arolygiad diwethaf ym mis Mai 2023. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Er y tybiwyd bod y Gymraeg yn dda, ym mis Ionawr 2020, nododd yr UDRh fod angen gwella llafaredd Cymraeg ar draws yr ysgol a hyrwyddo’r defnydd o’r Gymraeg y tu allan i’r ystafell ddosbarth. O ganlyniad, datblygwyd ystod o strategaethau i gefnogi hyrwyddo’r Gymraeg yn gyson mewn gweithgareddau bob dydd. Amlygir disgyblion iau i’r Gymraeg bob dydd trwy ddefnyddio Fflic a Fflac, ac mae disgyblion yn arwain eu dysgu gan ddefnyddio model Helpwr Heddiw. Mae disgyblion yn gofyn ac yn ateb cwestiynau gyda’i gilydd. Mae staff yn hanfodol wrth gyflwyno Cymraeg achlysurol mewn arferion a gweithgareddau bob dydd, er enghraifft wrth fwyta byrbryd, arferion yn y bore ac amser mynd adref, ac yn ystod amseroedd chwarae. Caiff rhieni eu hannog i ddatblygu eu medrau llafaredd Cymraeg hefyd trwy fynychu digwyddiadau Dewch i Drio. Cynhelir y digwyddiadau hyn gan y Criw Cymraeg, a’u nod yw cyflwyno patrymau iaith sylfaenol i rieni er mwyn iddynt allu cefnogi defnydd eu plant o’r Gymraeg gartref.  

Wrth i ddisgyblion symud ymlaen trwy’r ysgol, maent yn ymgymryd â mwy o gyfrifoldeb am ddefnyddio’r Gymraeg o gwmpas yr ysgol. Mae’r Criw Cymraeg yn chwarae gyda nhw yn ystod amser egwyl ac yn annog disgyblion i ddefnyddio’r Gymraeg y tu allan i’r ystafell ddosbarth. Mae pob un o’r staff yn defnyddio Cymraeg achlysurol ac yn cynllunio ar gyfer cyfleoedd i ddefnyddio’r Gymraeg ar draws y cwricwlwm. Mae disgyblion ‘Seren yr wythnos’ yn mynd â Draig Goch adref ac yn cael eu hannog i ysgrifennu am eu penwythnosau gan ddefnyddio patrymau Cymraeg cyfarwydd mewn dyddiadur sy’n mynd â’r iaith y tu hwnt i amgylchedd yr ysgol.  

Caiff y disgyblion hynaf gyfle i fod yn aelodau o’r Criw Cymraeg. Arweinir y grŵp hwn gan CALU brwdfrydig iawn. Nod y Criw Cymraeg yw gwneud siarad Cymraeg yn ‘cŵl’. Maent yn defnyddio ystod eang o ddulliau, fel rhannu ‘ymadrodd y foment’ ar y cyfryngau cymdeithasol, gan herio staff i gofio defnyddio’r Gymraeg, cyflwyno gwasanaethau i’r ysgol gyfan, a rhannu arfer dda ag ysgolion eraill. Mae eu hesiampl wedi dylanwadu ar lawer o ddisgyblion sydd bellach yn annog cyfoedion ac oedolion i siarad Cymraeg. Mae hyn wedi cael effaith gadarnhaol sylweddol ar fedrau Cymraeg ar draws yr ysgol. Hefyd, mae gan yr ysgol Lysgenhadon Cymraeg sy’n cyfarfod ag ymwelwyr ac yn eu cyfarch. Mae’r pennaeth yn defnyddio’r Gymraeg mewn gwasanaethau, wrth gyfathrebu â rhieni ac yn ymdrechu i ddod o hyd i gyfleoedd i atgyfnerthu patrymau iaith a gyflwynwyd trwy ymadrodd y foment.  

Mae ap iaith ar-lein wedi bod yn allweddol o ran hyrwyddo lefelau uchel o ymgysylltu wrth ddatblygu medrau llafaredd, darllen ac ysgrifennu disgyblion. Mae tystysgrifau wythnosol ar gyfer disgyblion a staff sy’n ymgysylltu’n dda. Caiff disgyblion hŷn gyfle i ddefnyddio’r ap yn yr ysgol, ond mae llawer o ddisgyblion a staff yn dewis ei ddefnyddio gartref, hefyd. Trwy gystadleuaeth gyfeillgar, mae disgyblion yn datblygu sylfaen geirfa eang.  

Mae defnydd thematig o’r Gymraeg hefyd yn sbardun allweddol wrth ddatblygu cyfleoedd i ddisgyblion ddefnyddio’r Gymraeg mewn ystod o gyd-destunau dysgu, gan gynnwys ysgolion coedwig a sesiynau Addysg Gorfforol. Mae staff yn dod yn fwy medrus yn cynllunio ar gyfer cyflwyno’r Gymraeg trwy eu themâu yn hytrach na gwersi ar wahân. Mae disgyblion yn datblygu geirfa, gan ddefnyddio gemau a sesiynau llafaredd dyddiol. Er enghraifft, maent wedi mwynhau defnyddio eu Cymraeg i siarad am bobl enwog, ysgrifennu rapiau a pherfformio fel cyflwynwyr teledu. Mae defnyddio TGCh hefyd wedi hyrwyddo a datblygu’r defnydd o lafaredd Cymraeg wrth i ddisgyblion greu fideos ohonyn nhw eu hunain neu’i gilydd, a chynnig adborth gwerthfawr trwy hunanasesu ac asesu cyfoedion.  

Pan fyddant allan o’r ysgol, mae llawer o ddisgyblion yn awyddus i ddefnyddio eu medrau Cymraeg yn ystod ymweliadau ysgol ac arosiadau preswyl.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Gall y rhan fwyaf o ddisgyblion yn yr ysgol ddefnyddio Cymraeg achlysurol yn hyderus mewn ystod o gyd-destunau. Wrth i ddisgyblion symud ymlaen trwy’r ysgol, maent yn datblygu ystod eang o ymadroddion pwrpasol a ddefnyddir ganddynt yn naturiol i gyfathrebu â’u cyfoedion a staff. Mae’r Gymraeg yn weladwy yn yr holl ofodau dysgu ac mae staff yn defnyddio’r Gymraeg yn rheolaidd y tu mewn i’r ystafelloedd dosbarth, a’r tu allan. Ceir ymdeimlad gwirioneddol o Gymreictod o fewn yr ysgol, ac mae disgyblion yn falch o siarad Cymraeg.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Fel Ysgol Rhwydwaith Dysgu (YRhD), mae’r ysgol wedi rhannu arfer orau gydag ysgolion eraill trwy gyfarfodydd lleol arweinwyr cwricwlwm a digwyddiad Dewch i Weld. Mae’r Criw Cymraeg wedi croesawu Criw Cymraeg o ysgol arall i rannu eu gwaith a’r hyn y maent wedi’i gyflawni. Mae’r ysgol hefyd wedi gweithio’n agos gydag ysgol glwstwr i rannu ei strategaethau mwyaf llwyddiannus.  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gyfun Coed-duon yn ysgol gyfun gymysg 11-16 cyfrwng Saesneg, sydd wedi’i lleoli ar gyrion Cefn Fforest a Choed-duon. Mae gan yr ysgol chwe phrif  ysgol gynradd clwstwr, ac mae 985 o ddisgyblion ar y gofrestr.  

Mae gan ryw 21% o ddisgyblion angen dysgu ychwanegol ac mae gan ychydig iawn ohonynt ddatganiad neu Gynllun Datblygu Unigol (CDU). Mae tua 25% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Mae bron pob un o’r disgyblion yn siarad Saesneg fel eu hiaith gyntaf ac yn dod o gefndir gwyn Prydeinig. Ychydig iawn ohonynt sy’n siarad Cymraeg yn rhugl. Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.    

Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd er mis Medi 2018. Ar ôl ei phenodi, cyd-luniodd cymuned yr ysgol weledigaeth ar y cyd yn seiliedig ar ddarparu amgylchedd dysgu anogol a dyheadol lle mae disgyblion a staff yn teimlo’n ddiogel a’u bod yn cael cymorth: 

Mae Ysgol Gyfun Coed-duon yn gymuned ysgol gynhwysol lle rydym yn defnyddio grym dysgu ac addysgu i ddatblygu disgyblion hyderus, hapus, gwydn ac annibynnol. Yn ein hamgylchedd dysgu diogel, saff ac anogol, caiff pawb eu gwerthfawrogi’n gyfartal, ac mae perthnasoedd cadarnhaol yn sicrhau, trwy weithio gyda’n gilydd, ein bod yn codi dyheadau, yn cyflawni ein  potensial ac yn sicrhau ein dyfodol.    

Caiff y weledigaeth ei deall yn dda gan gymuned yr ysgol, a dyma’r sbardun allweddol ar gyfer systemau, polisïau a gweithdrefnau’r ysgol.   

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Cefndir i ddatblygu a gwella medrau digidol ar draws y cwricwlwm 

Mae datblygu medrau digidol dysgwyr a staff yn ffurfio rhan o broses hunanwerthuso a chynllunio gwelliant parhaus ac arlwy dysgu proffesiynol yr ysgol. Mae Arweinydd Cymhwysedd Digidol yn cydlynu a goruchwylio datblygu medrau digidol ar draws y cwricwlwm i gefnogi dysgwyr a staff. Mae’n gweithio’n agos gydag un o Hyrwyddwyr Cwricwlwm i Gymru yr ysgol, sy’n gyfrifol am ddatblygu profiadau dysgu dilys a digidol yn y cwricwlwm newydd.  

Mae’r Arweinydd Cymhwysedd Digidol yn cynnal archwiliadau blynyddol y Fframwaith Cymhwysedd Digidol (FfCD) ar draws y cwricwlwm er mwyn gwerthuso sut mae pob dysgwr yn defnyddio’i fedrau cymhwysedd digidol yn effeithiol. Mae’r archwiliadau hyn yn nodi cyfleoedd ar gyfer datblygu medrau digidol ymhellach mewn ffordd ddilys ar draws y cwricwlwm. Yn ychwanegol, mae’r Arweinydd Cymhwysedd Digidol yn defnyddio tystiolaeth o’r archwiliadau FfCD i gynllunio dysgu proffesiynol effeithiol ar gyfer staff i sicrhau bod disgyblion yn datblygu ystod lawn o fedrau cymhwysedd digidol ar draws y cwricwlwm. 

Mae’r Arweinydd Cymhwysedd Digidol a Hyrwyddwr y Cwricwlwm i Gymru yn gweithio ochr yn ochr â Phennaeth Cynorthwyol yr ysgol ar gyfer Dysgu, Addysgu a Dysgu Proffesiynol. Gyda’i gilydd, maent yn cynllunio a hwyluso rhaglen dysgu proffesiynol o ansawdd uchel, sy’n canolbwyntio ar fedrau digidol ar gyfer staff, sydd hefyd yn ymateb i’r datblygiadau mynych a chyflym yn y byd digidol. 

Mae datblygu medrau digidol dysgwyr a staff yn llwyddiannus wedi esblygu dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, yn enwedig yn sgil cyflwyno dysgu cyfunol yn llwyddiannus ac yn effeithiol yn ystod y pandemig. Yn sgil dychwelyd i addysgu wyneb yn wyneb, adeiladodd yr ysgol ar y medrau digidol a ddatblygwyd yn ystod dysgu cyfunol. Mae’r Arweinydd Cymhwysedd Digidol wedi creu ystod eang o adnoddau o ansawdd uchel ar gyfer pob aelod o gymuned yr ysgol trwy wefan y FfCD, i gefnogi datblygiad eu medrau ymhellach. Mae’r wefan yn cynnwys gwybodaeth am ddiogelwch digidol, canllawiau ‘sut i’ digidol, a chymorth digidol i rieni. Mae gyriannau a rennir y FfCD yn cynnwys ystod eang o wybodaeth, fideos a chanllawiau i gynorthwyo dysgwyr a staff ar eu teithiau digidol. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Yn Ysgol Gyfun Coed-duon, mae athrawon yn canolbwyntio ar ymgorffori medrau digidol yn ddilys o fewn Meysydd Dysgu a Phrofiad (MDPh), gan sicrhau bod dysgwyr yn arddangos a datblygu eu medrau digidol ymhellach. Er enghraifft, arweiniodd y dysgu proffesiynol a’r ymchwil a wnaeth Hyrwyddwr y Cwricwlwm i Gymru at dreialon ystafell ddosbarth, a arweiniodd wedyn at gyflwyno dysgu proffesiynol ar gyfer pob un o’r staff ar sut i ddefnyddio pecyn meddalwedd penodol i gyflwyno profiadau dysgu dilys ar draws y cwricwlwm. O ganlyniad, defnyddiodd rhai Meysydd Dysgu a Phrofiad y medrau hyn i addysgu dysgwyr ynglŷn â sut i ddylunio gwefannau addysgiadol. Er enghraifft, yn y dyniaethau, mae dysgwyr yn dylunio gwefannau rhyngweithiol ar destunau fel Cestyll Cymru a thornados, sy’n eu galluogi i ddangos a datblygu eu medrau digidol ymhellach, yn ogystal â’u medrau a’u gwybodaeth bynciol, yn effeithiol. 

Mae’r ysgol yn credu mewn addysgu’r medrau hyn yn gynnar, er mwyn i ddysgwyr allu parhau i ddefnyddio a datblygu eu medrau digidol trwy gydol eu taith ddysgu. Er enghraifft, mewn Heriau Menter Bagloriaeth Cymru, mae dysgwyr yn cymhwyso’r medrau codio a addysgir mewn Technoleg Ddigidol i greu gemau addysgol ar gyfer dysgwyr iau, ac mewn Astudiaethau Busnes BTEC, mae dysgwyr yn creu gwefannau, logos a thaenlenni llif arian i gefnogi eu cynlluniau busnes. Mewn Celfyddydau Mynegiannol, mae’r athro drama yn cynorthwyo dysgwyr i ddefnyddio meddalwedd golygu fideo i olygu eu perfformiadau yn effeithiol a chreu ffilmiau proffesiynol. Mewn Gwyddoniaeth a Thechnoleg, mae dysgwyr yn defnyddio meddalwedd dylunio 3D i ddylunio, gwerthuso a mireinio eu dyluniadau ar gyfer podiau glampio cynaliadwy.  

Yn fwyaf diweddar, mae’r Arweinydd Cymhwysedd Digidol wedi cyflwyno Pasbortau Medrau Digidol ar gyfer dysgwyr ym Mlynyddoedd 7 ac 8. Mae dysgwyr yn storio eu ffeiliau rhithwir yn y pasbort hwn, sy’n cynnwys rhestr o fedrau FfCD y gellir eu holrhain gan ddysgwyr pan fyddant yn eu defnyddio ar draws y cwricwlwm. Mae’r gofod rhithwir hwn i ddysgwyr gysylltu eu gwaith digidol yn galluogi athrawon a dysgwyr i goladu gwaith yn effeithiol ac olrhain datblygiad eu medrau digidol. Mae’r Pasbortau Digidol hyn yn galluogi dysgwyr i gymryd perchnogaeth o’u gwaith eu hunain, gan ddod yn ddysgwyr sy’n ddigidol gymwys a gwydn.  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Trwy’r dysgu proffesiynol a arweinir gan yr Arweinydd Cymhwysedd Digidol a Hyrwyddwr y Cwricwlwm i Gymru, mae staff a dysgwyr wedi ymestyn a datblygu eu medrau digidol ymhellach ar draws y cwricwlwm. O ganlyniad i’r datblygiadau hyn, ynghyd â buddsoddi mewn dyfeisiau ar draws pob ardal o’r ysgol, mae dysgwyr wedi dwyn perchnogaeth dros eu taith dysgu digidol ac maent yn fwy hyderus i ddefnyddio’u medrau ar draws y cwricwlwm. Mae cyflwyno’r Pasbortau Medrau Digidol wedi rhoi mwy o ymreolaeth i ddysgwyr dros eu taith dysgu digidol, gan eu galluogi i olrhain cynnydd digidol yn fwy effeithiol ochr yn ochr â’u hathrawon.  

Y camau nesaf

Ar ôl gwerthuso archwiliadau’r FfCD ar draws y cwricwlwm yn ddiweddar, bydd yr ysgol yn parhau i ddefnyddio Pasbortau Medrau Digidol, gan gynnwys dysgwyr Blwyddyn 9 eleni. Bydd dysgu proffesiynol pellach yn cynorthwyo’r holl staff addysgu i gael mynediad at y pasbortau hyn, a’u defnyddio, i olrhain medrau a chynnydd dysgwyr ar draws y camau dilyniant.  

Bydd yr Arweinydd Cymhwysedd Digidol yn parhau i weithio gyda Hyrwyddwr y Cwricwlwm i Gymru i ddatblygu’r defnydd o fedrau digidol arloesol ymhellach ar draws y cwricwlwm, gan felly sicrhau bod dysgwyr yn parhau i fanteisio ar ystod eang o feddalwedd i ymestyn eu medrau. Bydd yr ysgol yn parhau i werthuso cynnydd medrau digidol ar draws y cwricwlwm ac yn cynllunio dysgu proffesiynol addas i uwchsgilio staff ymhellach.  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gyfun Coed-duon yn ysgol gyfun gymysg 11-16 cyfrwng Saesneg, sydd wedi’i lleoli ar gyrion Cefn Fforest a Choed-duon. Mae gan yr ysgol chwe phrif ysgol gynradd clwstwr, ac mae 985 o ddisgyblion ar y gofrestr.  

Mae gan ryw 21% o ddisgyblion angen dysgu ychwanegol ac mae gan ychydig iawn ohonynt ddatganiad neu Gynllun Datblygu Unigol (CDU). Mae tua 25% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Mae bron pob un o’r disgyblion yn siarad Saesneg fel eu hiaith gyntaf ac yn dod o gefndir gwyn Prydeinig. Ychydig iawn ohonynt sy’n siarad Cymraeg yn rhugl. Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol. 

Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd er mis Medi 2018. Ar ôl ei phenodi, cyd-luniodd cymuned yr ysgol weledigaeth ar y cyd yn seiliedig ar ddarparu amgylchedd dysgu anogol a dyheadol lle mae disgyblion a staff yn teimlo’n ddiogel a’u bod yn cael cymorth: 

Mae Ysgol Gyfun Coed-duon yn gymuned ysgol gynhwysol lle rydym yn defnyddio grym dysgu ac addysgu i ddatblygu disgyblion hyderus, hapus, gwydn ac annibynnol. Yn ein hamgylchedd dysgu diogel, saff ac anogol, caiff pawb eu gwerthfawrogi’n gyfartal, ac mae perthnasoedd cadarnhaol yn sicrhau, trwy weithio gyda’n gilydd, ein bod yn codi dyheadau, yn cyflawni ein  potensial ac yn sicrhau ein dyfodol. 

Caiff y weledigaeth ei deall yn dda gan gymuned yr ysgol, a dyma’r sbardun allweddol ar gyfer systemau, polisïau a gweithdrefnau’r ysgol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Diwylliant o hunanwerthuso a chynllunio gwelliant 

Mae arweinwyr a staff yn Ysgol Gyfun Y Coed-duon yn credu y dylai cefnogi lles disgyblion a hyrwyddo cynhwysiant fod yn ganolog i bob agwedd ar waith yr ysgol. Maent yn credu, os nad yw disgyblion yn teimlo’n ddiogel, yn hapus ac yn saff, na fydd ganddynt y gwydnwch a’r hyder i ddatblygu, dysgu a llwyddo. I hwyluso’r llwyddiant hwn, mae’r ysgol wedi sefydlu diwylliant o hunanwerthuso a chynllunio gwelliant rheolaidd a chadarn, sy’n cael ei ategu gan gyfleoedd dysgu proffesiynol cryf ar gyfer pob aelod o staff.  

Mae hunanwerthuso a chynllunio gwelliant wedi esblygu dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, yn enwedig ers y pandemig, ond mae wedi canolbwyntio’n gyson ar wella dysgu, addysgu a lles. Ar ddiwedd pob blwyddyn academaidd, mae’r cylch yn dechrau gydag uwch arweinwyr yn gwerthuso cynnydd cyffredinol yn erbyn blaenoriaethau’r ysgol ar gyfer gwella. Mae’r gwerthusiad hwn wedi’i seilio ar ddadansoddiad o dystiolaeth uniongyrchol a gasglwyd o ystod eang o weithgareddau hunanwerthuso a gynhaliwyd trwy gydol y flwyddyn gan uwch arweinwyr ac arweinwyr canol. Mae’r gweithgareddau hunanwerthuso hyn yn cynnwys: arsylwadau gwersi, adolygiadau llyfrau ysgol gyfan a phwnc, gweithgareddau llais y dysgwr ysgol gyfan, pwnc a grŵp blwyddyn, teithiau dysgu arweinwyr pwnc, dadansoddi data cynnydd disgyblion ysgol gyfan, pwnc a grŵp blwyddyn, a dadansoddi data presenoldeb, ymddygiad a lles. Mae’r ystod eang hon o ddulliau yn galluogi ystod eang o staff a disgyblion i chwarae rôl bwysig mewn hunanwerthuso ysgol gyfan. 

Ar ôl hyn, mae uwch arweinwyr yn gweithio gyda’i gilydd i nodi blaenoriaethau ar gyfer gwella am y flwyddyn academaidd ddilynol, gan gynnwys eu gweithgareddau cysylltiedig, meini prawf llwyddiant a staff cyfrifol. Caiff y cynllun datblygu ysgol newydd ei rannu gyda phob aelod o staff yn y digwyddiad HMS cyntaf ym mis Medi, ynghyd â’r calendr sy’n nodi pryd bydd gweithgareddau hunanwerthuso yn cael eu cynnal gan uwch arweinwyr ac arweinwyr canol. Gall y canlynol gynrychioli cylch hunanwerthuso a chynllunio gwelliant yr ysgol:  


 

Caiff y cynllun datblygu ysgol ei ategu gan gynlluniau datblygu adrannol a chynlluniau datblygu blynyddol, sy’n cael eu hysgrifennu gan arweinwyr pwnc ac arweinwyr bugeiliol. Mae’r cynlluniau datblygu hyn yn adlewyrchu’r un blaenoriaethau â’r cynllun datblygu ysgol, ond mae arweinwyr canol yn nodi camau gweithredu allweddol ar lefel pwnc neu grŵp blwyddyn sy’n cefnogi blaenoriaethau gwella’r ysgol. Oherwydd bod yr ysgol yn credu bod cael disgyblion i deimlo’n ddiogel a chyfforddus yn rhagflaenydd pwysig i ddysgu, mae cynlluniau datblygu adrannol yn cynnwys blaenoriaeth lles, yn ogystal â blaenoriaethau ar gyfer dysgu ac addysgu.  

Mae rheoli perfformiad yn drylwyr a rheoli llinell hefyd yn chwarae rôl hanfodol o ran hunanwerthuso a chynllunio gwelliant yr ysgol. Mae amcanion rheoli perfformiad yn cyd-fynd yn agos â blaenoriaethau’r ysgol ar gyfer gwella, ac mae trafodaethau rheolaidd rheolwyr llinell yn canolbwyntio ar ddysgu, addysgu, darpariaeth a hunanwerthuso. Mae datblygu arweinyddiaeth effeithiol, yn enwedig ar lefel arweinyddiaeth ganol, wedi bod yn flaenoriaeth i’r ysgol yn y gorffennol, ac mae rheoli perfformiad yn effeithiol, rheoli llinell a dysgu proffesiynol o ansawdd uchel wedi bod yn sbardunau allweddol wrth wella safonau arweinyddiaeth ar bob lefel. Dros y blynyddoedd diwethaf, mae’r rhan fwyaf o arweinwyr canol wedi bod yn cyflawni eu rolau yn effeithiol, ac mae arweinwyr pwnc yn meddu ar ddealltwriaeth gadarn o’r cryfderau a’r meysydd i’w gwella cyffredinol o fewn eu pynciau. Mae arweinwyr bugeiliol yn defnyddio ystod eang o dystiolaeth uniongyrchol o weithgareddau hunanwerthuso a data presenoldeb i gynllunio gwelliannau sydd wedi’u teilwra i anghenion eu grwpiau blwyddyn. Er enghraifft, mae darpariaeth lles wedi esblygu’n sylweddol dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf ac wedi dod yn effeithiol iawn o ran cefnogi disgyblion bregus.   

Mae prosesau hunanwerthuso’r ysgol wedi galluogi staff i sicrhau bod disgyblion, yn gyffredinol, yn gwneud cynnydd da o’u mannau cychwyn, bod ganddynt agweddau cadarnhaol at ddysgu a’u bod yn teimlo’n ddiogel yn yr ysgol. Yn ychwanegol, maent wedi cael effaith sylweddol ar wella ansawdd a chysondeb yr addysgu.  

Diwylliant Dysgu Proffesiynol  

Ar ddechrau pob blwyddyn academaidd, mae arweinwyr yn cynllunio dysgu proffesiynol yn strategol i yrru blaenoriaethau gwella’r ysgol ymlaen. Caiff dysgu proffesiynol ei werthuso fel rhan o broses hunanwerthuso’r ysgol, a’i addasu trwy gydol y flwyddyn academaidd, lle mae angen, i sicrhau gwelliant parhaus. Er enghraifft, mae gwella asesu wedi bod yn flaenoriaeth i’r ysgol dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf. O ganlyniad i ddysgu proffesiynol o ansawdd uchel ar yr agwedd hon, mae llawer o athrawon bellach yn defnyddio gwybodaeth am asesiadau yn effeithiol i gynllunio gwersi a rhoi adborth buddiol i ddisgyblion. 

Cyflwynir dysgu proffesiynol cryf, wedi’i seilio ar ddefnyddio strategaethau wedi’u llywio gan dystiolaeth, trwy gyfarfodydd staff a HMS, ynghyd â briffiau addysgu, dysgu a bugeiliol byr â ffocws bob pythefnos. Mae’r dysgu proffesiynol hwn yn digwydd wyneb yn wyneb ac yn anghydamserol; mae hyn yn hwyluso dysgu proffesiynol ar gyfer pob aelod o staff, ni waeth beth yw eu ffordd o weithio. Gall athrawon ddewis ac wedyn addasu’r strategaethau a gyflwynir trwy ddysgu proffesiynol i weddu i anghenion eu pynciau a’u disgyblion. Mae staff yn gwerthfawrogi’r ymreolaeth hon, ac mae wedi cael effaith sylweddol ar wella’r cysondeb yn ansawdd yr addysgu ar draws yr ysgol. Yn ychwanegol, mae dysgwyr yn cytuno bod y strategaethau hyn yn eu cynorthwyo’n llwyddiannus wrth iddynt gaffael gwybodaeth a medrau.   

Mae diwylliant dysgu proffesiynol cefnogol yr ysgol wedi galluogi staff i ddatblygu’r hyder i rannu arfer dda yn rheolaidd o fewn yr ysgol, a’r tu allan. Mae cyflwyno ‘Hyrwyddwyr y Cwricwlwm i Gymru’ wedi ymestyn yr arlwy dysgu proffesiynol yn yr ysgol ymhellach, gan fod y rolau hyn yn cynnwys ymchwil weithredu a rhannu arfer orau i gefnogi blaenoriaethau’r ysgol. Mae hyn yn galluogi datblygiad a chyfleoedd staff ymhellach trwy greu ystod ehangach o rolau ysgol gyfan. 

Yn dilyn gweithgareddau hunanwerthuso a gynhelir bob tymor, mae uwch arweinwyr ac arweinwyr canol yn rhoi ‘gradd RAG’ i’w cynlluniau datblygu i werthuso cynnydd yn erbyn blaenoriaethau a nodi’r camau nesaf. Pan fydd meysydd i’w datblygu yn parhau, mae uwch arweinwyr yn darparu dysgu proffesiynol pellach, yn ôl yr angen. 

Y camau nesaf

Yn dilyn y gweithgareddau hunanwerthuso eleni (2022-2023), mae’r ysgol bellach yn treialu fformat newydd ar gyfer cynlluniau datblygu ysgol, adran a blwyddyn. Bydd y fformat hwn yn ddogfen weithio fyw, ac yn cynnwys y dolenni diweddaraf at dystiolaeth, wrth iddi gael ei chasglu. Bydd hefyd yn haws i lywodraethwyr ddod o hyd i’r ffordd er mwyn iddynt allu darparu cymorth effeithiol i’r ysgol.  

Bydd dysgu proffesiynol yn cael ei fireinio ymhellach trwy friffiau addysgu a dysgu a bugeiliol yr ysgol, hefyd. Y nod yw galluogi staff i barhau i ddatblygu eu harfer eu hunain trwy ymchwil weithredu a rhannu arfer orau ar draws adrannau a meysydd dysgu a phrofiad. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gatholig Dewi Sant yn ysgol 3-11 cyfrwng Saesneg yng Nghwmbrân yn awdurdod lleol Torfaen. Mae gan yr ysgol ddalgylch eang ac mae’n gwasanaethu teuluoedd o’r ystod economaidd-gymdeithasol lawn. Mae 217 o ddisgyblion ar y gofrestr, ar hyn o bryd. Mae hyn yn cynnwys 22 o blant meithrin rhan-amser. Mae’r ysgol wedi’i threfnu’n 7 dosbarth amser llawn, 6 dosbarth un oedran ac un dosbarth oedran cymysg.

Daw bron pob un o’r disgyblion o gartrefi lle siaredir Saesneg fel yr iaith gyntaf. Mae tua 25% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Mae tua 5% o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol. Mae gan ryw 17% o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig. Cyfradd gyfartalog presenoldeb dros gyfnod o 3 blynedd yw 95.5%.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ysgol wedi datblygu ymagwedd at ddysgu proffesiynol gyda ffocws cryf ar addysgu a dysgu medrau Cymraeg. Yn 2019, ymgymerodd yr arweinydd Cymraeg â rhaglen sabothol yn llwyddiannus i wella’i gwybodaeth a’i hyder i siarad Cymraeg trwy raglen Cymraeg Mewn Blwyddyn. Ar ôl cwblhau’r rhaglen, ymunodd yr ymarferwr â rhaglen ysgol nos dros gyfnod o ddwy flynedd, a atgyfnerthodd ei medrau presennol ac ehangu ei gallu fel siaradwr Cymraeg ymhellach. Darparodd hyn blatfform cadarn i’w galluogi i uwchsgilio staff a disgyblion o fewn yr ysgol ac ar draws y clwstwr yn ei rôl fel Arweinydd Strategol y Gymraeg.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Datblygu dwyieithrwydd yn Ysgol Dewi Sant

  • Nododd archwiliad o fedrau staff fod angen hyfforddiant i feithrin gallu’r tîm. Neilltuwyd amser bob wythnos mewn cyfarfodydd dysgu proffesiynol i gyflwyno a diwygio patrymau iaith mewn sesiynau â ffocws. Yn ychwanegol, cyflwynwyd ‘Brawddeg y Pythefnos’ ar gyfer y staff, i ymestyn eu patrymau iaith. Roedd yr ymadrodd hwn yn amrywio o orchmynion i batrymau brawddeg y gellir eu cymhwyso ar draws y cwricwlwm ac ym mhob agwedd ar fywyd bob dydd yr ysgol. Roedd codau QR sy’n cael eu harddangos mewn ystafelloedd dosbarth ac o gwmpas yr ysgol yn gyfeiriad gweladwy i gynorthwyo staff, hefyd. 

  • Yn 2022, manteisiodd yr arweinydd Cymraeg ar y cyfle ar gyfer dysgu proffesiynol pellach trwy raglen sabothol Llywodraeth Cymru. Am ddeuddydd yr wythnos, mae’r ymarferwr yn gweithio mewn ysgol cyfrwng Cymraeg leol i ddatblygu ei medrau llafaredd ymhellach ac arsylwi’r amrywiaeth o addysgegau a ddefnyddir i ymgorffori patrymau iaith. 

  • Wedyn, caiff y medrau a’r addysgegau hyn eu rhoi ar waith yn Ysgol Dewi Sant. Mae’r arweinydd Cymraeg yn cyflwyno patrymau brawddeg ac ymadroddion dwyieithog sy’n gysylltiedig â thestunau’r ysgol, ac yn cael eu cymhwyso ym mhob maes dysgu. Mae’r ymagwedd hon wedi bod yn allweddol i ymestyn y dysgu dwyieithog ymhellach, gyda phatrymau iaith yn cael eu cymhwyso’n ddi-dor ar draws yr holl feysydd dysgu gan staff a dysgwyr.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

  • Mae gallu staff i ddefnyddio a chymhwyso eu gwybodaeth am batrymau a gorchmynion Cymraeg yn hyderus ar draws y cwricwlwm, ac mewn tasgau dilys a phwrpasol, wedi gwella’n sylweddol. Mae natur ddwyieithog gwersi yn gryfder ar draws yr ysgol.  

  • Yn aml, mae dysgwyr yn defnyddio cyfuniad o ymadroddion Cymraeg a Saesneg yn eu gwaith ar draws y cwricwlwm. Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn datblygu medrau Cymraeg cryf ac yn hyderus a balch i fod yn Gymry.

  • Mae’r ‘Criw Cymraeg’ yn ymgymryd â’u rolau arwain yn frwd ac maent yn ganolog i amlygu a dathlu’r defnydd o Gymraeg llafar ar draws yr ysgol. Mae disgyblion yn cynllunio a chyflwyno digwyddiadau ar gyfer cymuned yr ysgol, fel y ‘Caffi Cymraeg’, gan eu galluogi i ddefnyddio ac arddangos eu medrau Cymraeg mewn cyd-destunau dilys. Yn ychwanegol, caiff y Gymraeg ei hyrwyddo’n gadarnhaol ar yr iard trwy ddefnyddio gorsaf gerddoriaeth symudol i staff a disgyblion fwynhau amrywiaeth eang o ganeuon Cymraeg. Dyfarnwyd y ‘Wobr Arian’ yn llwyddiannus i’r ‘Criw Cymraeg’ ym mis Mehefin 2022.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

  • Yn 2020, ymgymerodd yr arweinydd â rôl Hyrwyddwr Sabothol Cymraeg, gan rannu arfer orau gyda chydweithwyr o bob cwr o’r rhanbarth. Yn 2021, lledaenwyd arfer dda yn benodol i’n hysgolion clwstwr trwy rôl Arweinydd Clwstwr. 

  • Cyfarfu’r Arweinydd Cymraeg â chydweithwyr yn eu hysgolion i ennill dealltwriaeth fanwl o’u darpariaeth bresennol, eu cryfderau a’r meysydd a nodwyd ganddynt sydd angen eu datblygu.

  • Llywiodd hyn gynllun gweithredu ar gyfer cymorth pwrpasol i gynorthwywyr addysgu, wedi’i deilwra yn unol â’r anghenion a’r ceisiadau ar gyfer pob ysgol. Roedd cynnwys y sesiynau hyfforddi yn amrywio o ddefnyddio Cymraeg sylfaenol a Chymraeg achlysurol i Gymraeg yn yr awyr agored ac ar draws y cwricwlwm.

  • Cyflwynwyd yr hyfforddiant gan ddefnyddio ystod o addysgegau i uwchsgilio ymarferwyr. Roedd amrywiaeth o ganeuon, rhigymau ac ‘ymateb corfforol cyflawn’ (TPR) yn cefnogi datblygiad ymadroddion a phatrymau brawddeg newydd yn effeithiol. Cafodd pob ymarferwr gronfa o ddeunyddiau ac offer gweledol i gyfeirio atynt yn eu lleoliadau eu hunain.   

  • Mae adborth gan gydweithwyr yn dangos bod yr hyfforddiant teilwredig wedi gwella’u dealltwriaeth o’r Gymraeg, a’u hyder i’w defnyddio. Mae hefyd wedi cael effaith gadarnhaol yn eu lleoliadau trwy gymell aelodau eraill o’u tîm i ddefnyddio’r gronfa adnoddau.

  • Mae’r Arweinydd Cymraeg yn parhau i weithio gydag Arweinwyr Cymraeg y clwstwr i ddarparu deunyddiau hyfforddiant i gefnogi dysgu proffesiynol o fewn eu hysgolion.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol Gynradd Santes Gwladys Bargoed, sydd wedi’i lleoli ar ochr ogleddol tref Bargoed ym Mwrdeistref Sirol Caerffili, yn gwasanaethu disgyblion mewn ardal Cymunedau yn Gyntaf. Mae 433 o ddisgyblion ar y gofrestr, a 79 o blant yn y dosbarth Meithrin. Mae mwyafrif y disgyblion o gefndir ethnig gwyn a’r gweddill o grwpiau ethnig cymysg. Mae 27.4% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, a nodwyd bod gan 8.8% ohonynt anghenion dysgu ychwanegol (ADY). Mae tri y cant o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol, ac nid yw unrhyw ddisgyblion yn siarad Cymraeg fel iaith gyntaf.     

Yn gyffredinol, mae disgyblion yn dechrau yn y dosbarth Meithrin ymhell islaw’r deilliannau disgwyliedig ym mhob maes dysgu. O ganlyniad, mae’r ysgol yn rhoi pwys uchel ar ddarpariaeth y Blynyddoedd Cynnar. Mae’r dyheadau sydd ganddynt ar gyfer yr holl ddisgyblion, ni waeth beth yw eu hoedran, yn sicrhau eu bod yn cyflawni’r safonau uchaf o’r cychwyn.   

Mae staff yn deall pwysigrwydd hyrwyddo’r egwyddorion, yr ymagweddau a’r gwerthoedd a ddisgwylir o oedran cynnar ac wrth i ddisgyblion symud ymlaen trwy’r ysgol. O ganlyniad, gwneir pob ymdrech i annog ymgysylltiad disgyblion a’u mwynhad o ddysgu, tra’n meithrin eu hannibyniaeth ar yr un pryd. O ddiwrnod cyntaf disgybl, mae’r ysgol yn cyflwyno neges gyson eu bod yn dod i’r ysgol i ddysgu, a bod dysgu yn ddifyr ac yn hwyl. Mae hyn yn sefydlu’r meddylfryd sydd gan ddisgyblion trwy gydol eu cyfnod yn yr ysgol.   

Mae’r ysgol yn sefydlu arferion dyddiol sy’n meithrin synnwyr disgyblion o les a diogelwch. Mae sicrhau bod disgyblion yn dod i mewn i amgylchedd tawel a hapus yn hanfodol os ydynt am ddysgu’n effeithiol. Mae’r ysgol yn cynnwys cyfleoedd rheolaidd i ddisgyblion ganu gan ei fod yn gwella teimladau cadarnhaol o les o fewn y lleoliad. 

Natur y strategaeth neu’r gweithgarwch y nodwyd ei fod yn arfer sy’n arwain y sector

Mae’r ysgol yn rhoi pwys ar ei sesiynau cysylltu. Cynhelir y sesiynau hyn cyn i ddisgyblion ddechrau yn y dosbarth Meithrin, gan feithrin perthnasoedd â rhieni a gofalwyr a’u galluogi i ymgyfarwyddo â’u hamgylchedd newydd. Mae system mynediad graddol hefyd yn cyfrannu at ddisgyblion yn datblygu synnwyr o les, sydd nid yn unig yn eu galluogi i feithrin perthnasoedd ond hefyd i gaffael hyder cynyddol. Mae’r ysgol yn sefydlu annibyniaeth gynnar wrth i ddisgyblion bontio rhwng dosbarthiadau a symud o’r dosbarth cyn-Meithrin i’r dosbarth Meithrin, a’r dosbarth Meithrin i’r dosbarth Derbyn. Mae’r ysgol yn sicrhau bod disgyblion sydd angen cymorth ychwanegol yn elwa ar gyfnod pontio estynedig sy’n eu galluogi i ymgartrefu’n hapus yn eu hamgylchedd newydd. 

Cydnabyddir bod llais y disgybl yn hanfodol i ddatblygu dysgu’n annibynnol. Mae staff yn gwerthfawrogi’r hyn mae disgyblion ei eisiau o’u hamgylchedd dysgu ac yn neilltuo amser i drafod hyn gyda nhw. Y synnwyr hwn o berchnogaeth sy’n hyrwyddo parch y disgyblion am yr amgylchedd: caiff y gwerthoedd a’r rheolau sydd eu heisiau ar blant eu creu ar y cyd â rhai’r ysgol.   

Mae adran Blynyddoedd Cynnar yr ysgol wedi mabwysiadu’r cwricwlwm ar gyfer lleoliadau nas cynhelir, gyda phob un o’r staff yn cael hyfforddiant ar arweiniad Galluogi Dysgu. O ganlyniad, mae staff wedi caffael dealltwriaeth gadarn o’u rôl yn datblygu medrau ac annibyniaeth disgyblion trwy arsylwi effeithiol. Mae staff yn defnyddio ‘sylwi, dadansoddi ac ymateb’ y cylch arsylwi, sy’n rhoi’r plentyn yn ganolog i ddatblygu ei annibyniaeth. Mae staff yn gwerthfawrogi rôl yr Oedolyn sy’n Galluogi ac yn defnyddio adegau addysgadwy i alluogi disgyblion i ddod yn gynyddol annibynnol mewn Amgylchedd Effeithiol. Trwy fodelu, maent yn cynorthwyo disgyblion i ddefnyddio’r ardaloedd y maent yn dewis dysgu ynddynt yn effeithiol. Mae staff yn cynnwys diddordebau disgyblion mewn cynllunio profiadau difyr. Maent yn sicrhau bod disgyblion yn cael digon o amser i ddatblygu medrau mewn amgylchedd heb risgiau.  

Mae’r ysgol yn defnyddio adnodd cyhoeddedig i ddatblygu meddwl a meithrin gwydnwch a hyder disgyblion. Mae’r ysgol yn defnyddio arfer asesu ar gyfer dysgu yn effeithiol, gan sicrhau bod disgyblion yn gwybod bod eu cyflawniadau’n cael eu gwerthfawrogi, ac, yn ei hanfod, yn annog disgyblion i fyfyrio ar eu dysgu eu hunain, a’i asesu. 

Mae amgylcheddau dan do ac awyr agored yr ysgol yn galluogi disgyblion i gael mynediad at ardaloedd yn hawdd, gan ddatblygu eu hyder fel dysgwyr annibynnol ymhellach.  

Effaith ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr

O’u blynyddoedd cynnar ymlaen, mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn dangos lefel uchel o annibyniaeth, gan fanteisio ar y gwahanol ddarpariaethau â hyder. Maent yn dewis ardaloedd yr hoffent ymgysylltu â nhw, yn chwarae’n dda gyda’i gilydd, yn rhannu, ac yn cymryd eu tro. O ganlyniad, mae disgyblion yn cyflawni safonau dysgu uchel wrth iddynt symud trwy’r ysgol. 

Mae gwaith grŵp, a gyflwynir yn nosbarthiadau blynyddoedd cynnar yr ysgol, yn helpu atgyfnerthu cysyniad disgyblion ohonyn nhw eu hunain fel dysgwyr llwyddiannus. Maent yn gweld adegau lle mae’n ymddangos eu bod yn gwneud pethau’n anghywir fel cyfle i ailfeddwl, ac yn cydnabod bod hyn yn rhan hanfodol o ddysgu.  

Mae athrawon yn modelu strategaethau datrys problemau ac yn darparu cyfleoedd mentora ar gyfer disgyblion hŷn. Maent yn annog disgyblion i ddefnyddio’u prosesau meddwl eu hunain i gael atebion, yn dod yn gynyddol hyderus yn mynegi eu dewisiadau, gan gyfiawnhau eu canlyniadau, a myfyrio ar eu dysgu. Maent yn datblygu gallu i ddewis tasgau sy’n ymestyn eu medrau unigol.   

Yn unol â datganiad cenhadaeth yr ysgol, mae staff yn annog disgyblion i feddwl yn greadigol trwy ddrama, mathemateg ymarferol, ysgrifennu creadigol, athroniaeth ac elfennau o faes dysgu a phrofiad y Celfyddydau Mynegiannol. Mae pob un ohonynt yn ymestyn medrau, yn dyfnhau’r meddwl ac yn ymestyn hunaniaeth y disgyblion fel dysgwyr annibynnol. Mae disgwyliadau uchel pob un o’r staff yn gyrru meddylfryd y disgyblion o’r dosbarth Meithrin trwodd i Flwyddyn 6. 

Mae athrawon yn cynllunio cyfleoedd i ddisgyblion weithio’n annibynnol, yn ogystal ag ar y cyd, gan ddatblygu hyder ac ymestyn dysgu ar bob lefel. Maent yn dewis testunau sy’n ennyn diddordeb disgyblion ac yn eu galluogi i ddatblygu ystod o fedrau ar draws y cwricwlwm, gan ddarparu cyd-destunau dilys ac ystyr go iawn, sy’n hyrwyddo’r hyder sy’n ofynnol gan ddysgwyr annibynnol bob amser.   

O’u diwrnod cyntaf un yn Ysgol Santes Gwladys, cydnabyddir mai hunan-barch yw’r brif elfen wrth ddatblygu dysgwyr hyderus, llwyddiannus ac annibynnol. Caiff llwyddiant yr ymagwedd hon ei gadarnhau gan y safonau uchel iawn a gyflawnir erbyn diwedd eu cyfnod yn yr ysgol, er gwaethaf lefel yr anfantais yn y gymuned. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol neu’r darparwr

Mae Ysgol Gynradd Pont-lliw yn ysgol gynradd gymunedol sydd wedi’i lleoli ym mhentref Pont-lliw yn Nwyrain Abertawe.  

Mae’r ysgol yn darparu ar gyfer disgyblion rhwng tair ac un ar ddeg oed sy’n cael eu haddysgu mewn dosbarthiadau un oedran. Mae gan yr ysgol saith dosbarth un oedran a dosbarth meithrin yn y bore. Mae 223 o ddisgyblion ar y gofrestr ar hyn o bryd.  

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Gynradd Pont-lliw yn ysgol anogol, hapus a gweithgar sy’n rhoi blaenoriaeth uchel i les ei staff a’i disgyblion. Mae arweinwyr wedi creu diwylliant cryf o gymorth ar y ddwy ochr wrth weithio gyda’i gilydd tuag at werthoedd craidd yr ysgol, sef ‘Parch, Gofal, Cymuned’. Rhennir y gwerthoedd hyn ar draws cymuned yr ysgol, ac maent yn annog parch a charedigrwydd rhwng staff a disgyblion. Mae staff yn sicrhau bod y gymuned leol yn rhan allweddol o fywyd a gwaith yr ysgol. O ganlyniad, mae’r ysgol yn ffurfio rhan ganolog o fywyd cymunedol a cheir diwylliant cryf o berthyn a balchder cymunedol. Wedi iddynt ddychwelyd ar ôl pandemig COVID-19, gwelodd staff fod llawer o ddysgwyr yn arddangos ymddygiadau gorbryderus. Ar ôl trafod eu pryderon gyda rhieni, daeth yn glir fod angen cymorth ychwanegol i rieni allu cael cymorth er mwyn gwella iechyd a lles y plant a’u teuluoedd. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae ethos Ysgol Gynradd Pont-lliw yn rhoi gwerth uchel ar y cyfraniad a wna rhieni a gofalwyr at fywyd yr ysgol a’r dysgu a ddarperir. Maent yn annog, yn datblygu ac yn dathlu perthnasoedd a chyfathrebu gyda dysgwyr, staff a’r gymuned leol fel mater o drefn ac yn systematig. Maent yn gweithio’n agos gyda rhieni a gofalwyr i sicrhau bod y tîm o amgylch y plentyn yn gryf a chefnogol. Gwneir hyn mewn llawer o ffyrdd trwy gydol y flwyddyn ysgol. 

Mae pryderon rhieni / gofalwyr bob amser yn cael eu gwerthfawrogi, a gweithredir yn unol â nhw. Mae’r ysgol yn gweithio’n agos gydag amrywiaeth o asiantaethau allanol, fel yr Hyb Cymorth Cynnar, i sicrhau bod teuluoedd bob amser yn gallu manteisio ar unrhyw gymorth ychwanegol y gallai fod ei angen arnynt ar unrhyw adeg benodol. Yn yr un modd, darperir parseli bwyd i’r rhai mewn angen i sicrhau bod cymorth ar waith hyd yn oed pan fydd y diwrnod ysgol yn dod i ben. Mae gan yr ysgol bolisi drws agored, lle caiff rhieni a gofalwyr eu hannog i siarad â staff am unrhyw gymorth sydd ei angen arnynt, ac fe gaiff staff eu hysbysu’n dda ynglŷn â sut i alluogi cymorth ychwanegol pan fydd angen. I gefnogi hyn, mae pob aelod o staff yn weladwy bob bore a gyda’r nos ar iard yr ysgol, felly gellir ymdrin ag ymholiadau a phryderon rhieni / gofalwyr mewn modd amserol. 

Mae’r ysgol wedi gweithio’n agos gydag ymarferwyr iechyd meddwl i ddarparu sesiynau iechyd a lles meddyliol ar gyfer cynorthwyo rhieni / gofalwyr â rheoli dicter a gorbryder. Roedd rhieni wedi nodi’r meysydd hyn lle roedd angen cymorth a strategaethau ychwanegol arnynt i’w defnyddio gartref er mwyn gwella bywyd teuluol. Darparwyd mynediad at wybodaeth a strategaethau ar gyfer rhieni, a chyswllt uniongyrchol gydag ymarferwr iechyd meddwl a lles. Cyflwynwyd gweithdy pontio Blwyddyn 6 i Flwyddyn 7 i gynorthwyo disgyblion a’u teuluoedd â’r heriau sy’n gallu codi yn sgil pontio i ysgol gyfun. Mae’r sesiynau hyn yn hygyrch ar wefan yr ysgol fel y gall rhieni / gofalwyr gyfeirio’n ôl atynt ar unrhyw adeg benodol. Mae hyn yn grymuso rhieni i gefnogi eu hiechyd meddwl eu hunain ac iechyd meddwl eu plant, trwy allu elwa ar wybodaeth, strategaethau a chymorth perthnasol. 

Wrth ddatblygu’r cwricwlwm, er enghraifft y Cwricwlwm i Gymru, ACRh, y Fframwaith Meddyliol ac Emosiynol, mae rhieni wedi cael eu cynnwys yn llawn â rhannu eu barn trwy holiaduron rheolaidd. Rhennir y dadansoddiad a’r ymateb i awgrymiadau gyda rhieni ac mae’n bwydo i’r cynllun datblygu ysgol. 

Bob tymor, rhoddir gwybod i rieni beth yw’r ‘Cwestiwn Mawr’ ar gyfer pob dosbarth, ac estynnir gwahoddiad iddynt rannu unrhyw arbenigedd a diddordebau a allai fod ganddynt er mwyn darparu cyfleoedd dysgu unigryw. Trwy hyn, mae rhieni’n cynnig sesiynau’n rheolaidd sy’n ennyn diddordeb y plant, gan amrywio o sut y caiff technoleg feddygol ei defnyddio i wella bywydau cleifion, i sut y caiff rhandiroedd lleol eu defnyddio i dyfu amrywiaeth o fwyd. Trwy’r sesiynau hyn, caiff dysgwyr gyfle i brofi gwahanol yrfaoedd, gan felly ehangu eu gorwelion a’u hysbrydoli ar gyfer eu gyrfaoedd yn y dyfodol. 

Caiff pontio rhwng dosbarthiadau ei gynllunio’n ofalus. Darperir cyfarfodydd pontio ar gyfer rhieni, lle byddant yn cael cyfle i gyfarfod â’r athro dosbarth nesaf, derbyn gwybodaeth bwysig a gofyn unrhyw gwestiynau a allai fod ganddynt. Mae’r ysgol yn cynnal boreau coffi ar gyfer rhieni disgyblion sy’n dechrau yn y dosbarthiadau meithrin a derbyn, i sicrhau bod perthnasoedd cadarnhaol a chysylltiadau cryf â rhieni / staff yn cael eu hannog a’u datblygu cyn gynted ag y bo modd. Yn ogystal â’n nosweithiau rhieni rheolaidd ac addysgiadol, mae’r ysgol yn croesawu rhieni i’r ysgol ar gyfer sesiynau ‘Edrych ar Lyfrau’ gyda’u plant. Yn ystod y sesiynau hyn, mae’r plant yn trafod eu taith ddysgu gyda rhieni / gofalwyr, ac mae athrawon wrth law i ddathlu’r llwyddiannau gyda theuluoedd. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r data canlynol o holiaduron rhieni a anfonwyd ar gyfer y Fframwaith Meddyliol ac Emosiynol: 

  • Mae’r staff yn trafod pwysigrwydd lles emosiynol a meddyliol gyda rhieni / gofalwyr yn rheolaidd: 98% 
  • Mae’r ysgol yn rhannu ei pholisïau gyda rhieni / gofalwyr i’n helpu i ddeall ymagwedd yr ysgol at les emosiynol a meddyliol: 98% 
  • Mae’r ysgol yn casglu adborth gan rieni / gofalwyr yn rheolaidd: 100% 
  • Mae’r ysgol yn rhoi cyfleoedd i rieni / gofalwyr fod yn rhan o ddatblygiad yr ysgol trwy arolygon, nosweithiau rhieni / gofalwyr, holiaduron, er enghraifft: 100% 
  • Mae’r ysgol yn gwrando ar lais rhieni: 100% 
  • Mae’r ysgol yn gwahodd gwahanol ymwelwyr i’r ysgol i hyrwyddo lles emosiynol a meddyliol, e.e. Young Minds, Nyrs Ysgol, ac ati. 100% 
  • Mae’r ysgol yn gweithio gyda chymuned yr ysgol gyfan, e.e. disgyblion, rhieni / gofalwyr, i ddatrys materion, ac yn hyrwyddo perthnasoedd cadarnhaol: 100% 
  • Mae rhieni / gofalwyr yn deall ymagwedd yr ysgol at ddatblygu amgylchedd cadarnhaol ar gyfer disgyblion yn yr ysgol: 100% 
  • Mae rhieni / gofalwyr yn deall ymagwedd yr ysgol at ddatblygu amgylchedd cadarnhaol ar gyfer disgyblion yn yr ysgol: 100% 
  • Mae’r ysgol yn rhannu gwybodaeth gyda rhieni / gofalwyr i gynorthwyo ein plant pan fydd angen cymorth ychwanegol arnynt: 98% 
  • Mae rhieni’n gwybod at bwy i droi yn yr ysgol am gymorth os bydd ei angen arnom: 98% 
  • Caiff rhieni gyfle i siarad yn agored am eu lles emosiynol a meddyliol gydag aelodau staff: 98% 
  • Caiff rhieni gyfle i fynegi eu syniadau i gefnogi’r ysgol: 100% 

The following data is from the school’s parental questionnaires:  

  • Mae’r ysgol yn helpu fy mhlentyn i fod yn annibynnol a chyfrifol – 100%   
  • Mae’r ysgol yn hyrwyddo iechyd meddwl da – 99%  
  • Mae fy mhlentyn yn mwynhau’r ysgol – 100%  
  • Mae fy mhlentyn yn cael cymorth a her briodol – 99%  
  • Gweledigaeth yr ysgol yw “Plannu’r hadau ar gyfer tyfu am oes” ochr yn ochr â’i gwerthoedd, sef parch, gofal a chymuned. Gwelir gweledigaeth yr ysgol yn ymarferol – 99%  
  • Ceir cyfathrebu da gan yr ysgol i roi gwybod i rieni am yr hyn sy’n digwydd – 99% 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’i harfer effeithiol gydag ysgolion eraill yn y clwstwr lleol ac ar draws yr awdurdod lleol. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Canolfan Addysg Y Bont yn ysgol arbennig 3-19 sydd wedi ei lleoli yn nhref Llanfefni a hi yw’r unig ysgol arbennig gydaddysgol sydd yn gwasanaethu Ynys Môn. Mae’r disgyblion a myfyrwyr yn rhychwantu sbectrwm eang o anghenion sy’n cynnwys awtistiaeth, anawsterau cyfathrebu ac anableddau corfforol ac mae rhai yn gallu dangos ymddygiadau sy’n herio. Mae 125 o ddisgyblion ar y gofrestr ar hyn o bryd, mae 28% yn ferched a 72% yn fechgyn, o’r rhain mae 45% yn gymwys i ginio am ddim. Gwelwyd cynnydd o 35% mewn disgyblion yn ystod y pedwar blynedd ddiwethaf. Cymraeg ydi prif Iaith yr ysgol. Mae 64 o staff yn gweithio yn yr ysgol. 

Nod yr ysgol yw cynorthwyo disgyblion i gyflawni eu llawn botensial trwy leihau agweddau negyddol eu hanabledd mewn amgylchedd sy’n cynnig cynhesrwydd, diogelwch, cysondeb a dealltwriaeth. Er mwyn cyflawni hyn rydym yn cynnig cwricwlwm strwythuredig, eang, cytbwys, perthnasol gan ddarparu profiadau a sgiliau i fyfyrwyr ddatblygu cymaint o annibyniaeth â phosibl. Mae gan ein disgyblion fynediad at hinsawdd addysgu ddigyffro a chyson, sydd yn llwyddo i ymateb i’w hanghenion dysgu a gofal unigol ychwanegol a mynd i’r afael â’u diagnosis. Mae cyfathrebu’n effeitiol ar sawl lefel yn ffactor allweddol. Mae gennym ddisgwyliadau uchel ac rydym yn credu bod partneriaeth agored ac onest gyda rhieni/uned deuluol a hefyd gydag ystod eang o asiantaethau allanol yn allweddol i gyflawni ein nodau a bwriadau dysgu cytunedig. 

Mae gan bob disgybl yn yr ysgol ddatganiad ADY (5%) a/neu Gynllun Datblygu Ysgol (95%). Mae’r ysgol wedi’i threfnu i dri phrif grŵp – Meithrin/Cynradd (7 dosbarth), Uwchradd (7 dosbarth), a dosbarth gofal arbennig. Mae’r holl ddisgyblion yn dilyn un neu ragor o’n 4 llwybr dysgu, sef y Llwybr Anffurfiol (gan gynnwys Cyn-Anffurfiol), Lled-ffurfiol neu Ffurfiol. Mae’r ysgol wedi ymgorffori Cwricwlwm i Gymru drwy asio’r llwybrau dysgu i’r ddarpariaeth arbenigol. 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Gwnaethpwyd y penderfyniad i gynllunio ar gyfer gosod ffocws sylweddol ar ddatblygiad proffesiynol holl staff yr ysgol yn 2018. Mewn hinsawdd gynyddol hesb, ble mae/roedd gallu a chapasiti gwasanaethau eraill i gynnig mewnbwn a chefnogaeth i’r ysgol yn lleihau, cytunwyd bod angen i’r ysgol mynd ati i fod yn fwy hunan cynhaliol a sicrhau gwell dycnwch ac ansawdd i’r ddarpariaeth a’r gefnogaeth fewnol. 

Golyga hyn y byddai’r ysgol mewn gwell sefyllfa wrth ymateb yn flaengar ac yn gynhwysfawr er mwyn cynnal, ymestyn a gwella’r ddarpariaeth. Yn ogystal, rhoddwyd pwyslais penodol  ar y gynhaliaeth arbenigol yn gyffredinol, gan fod pwyslais arbennig ar ofal, lles ag iechyd mewn lleoliad addysgol o’r fath. Teimlad arweinwyr yr ysgol oedd bod datblygiadau o fewn y sector arbennig bellach yn digwydd yn aml ac yn gyflym ar draws yr ystod anghenion ychwanegol, a bod yna ddyletswydd arnynt i alluogi ymateb mwy effeithiol draws ysgol. Adlewyrchwyd hwn yn bennaf wrth i ddata ysgol ddangos yn glir y cynnydd sylweddol yn lefel anghenion y disgyblion, h.y. roeddynt yn gynyddol fwy dwys a chymhleth wrth gychwyn yn yr ysgol. Er enghraifft, bu cynnydd o 22% o ddisgyblion di-iaith ag awtistiaeth. Yn syml, penderfynwyd fod rhaid datblygu a gweithredu mewn ffordd fwy addas, arbenigol ac unigol, er mwyn osgoi gorddibyniaeth ar asiantaethau allanol. 

Magwyd a gwreiddiwyd consensws cadarn y bydd yr ysgol yn medru rheoli a monitro ansawdd a chysondeb y ddarpariaeth yn fwy effeithiol drwy gyflwyno sustemau a dulliau addysgu fyddai’n gwell adlewyrchu naratif a sefyllfa bresennol yr ysgol. Byddai hyn hefyd yn arwain at sefydlu gwell hyder yn ein trefniadau ymyrraeth gynnar a rhaglenni ymyrraeth  byddai’n targedu unigolion a grwpiau penodol. Roedd hyn hefyd yn cyd-fynd gyda chychwyn taith yr ysgol, wrth ddod i benderfyniadau cychwynnol ar ddatblygiad Cwricwlwm i Gymru o fewn yr ysgol. 

Aethpwyd ati i fuddsoddi amser ag arian mewn ystod eang o unigolion ag hyfforddiant arbenigol er mwyn gwireddu’r weledigaeth o gymuned ysgol sydd yn fwy hunan cynhaliol, fyddai hefyd yn ei dro yn arwain at hinsawdd barhaus o gynaladwyedd o fewn a thu hwnt i’r ysgol. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Arfarnwyd y ddarpariaeth, gan adnabod agweddau a meysydd ble roedd yr ysgol yn ystyried ei hun yn or-ddibynnol ar fewnbwn asiantaethau allanol. Yn greiddiol i’r amcan oedd adnabod arweinwyr ar bob lefel, gan gynnwys meysydd arbenigol, ble roedd lefel uchel o gymhelliant a pharodrwydd i uwchsgilio yr aelod staff yn angenrheidiol. Er mwyn hyrwyddo hyn roddwyd mwy o berchnogaeth a hynni’n wasgaredig i’r gweithlu, wrth iddynt gymryd fwy o gyfrifoldeb yn eu datblygiad proffesiynol parhaus. Rhannwyd y weledigaeth o fod yn ganolfan o ragoriaeth yn gyson, gan fapio’n glir y deilliannau fyddai’n dylanwadu’n ffafriol a dros gyfnod estynedig ar ansawdd y ddarpariaeth. Yn ganolog i’r weledigaeth oedd y ddamcaniaeth bod arweinwyr yn datblygu arweinwyr eraill. 

Yn anochel, roedd angen trafodaethau anffurfiol a ffurfiol gonest ac agored ar gychwyn cyflwyno’r strategaeth, gyda ffocws penodol ar adnabod unigolion, llunio amserlen DPP ac adnabod ffynonellau ariannu. Mae’n briodol nodi pwysigrwydd y gwaith ymchwil sydd yn allweddol wrth adnabod darparwyr addas o safon wrth ystyried natur arbennig y sector. Roedd angen sylw gofalus wrth ystyried unrhyw gynllun costio yn y Cynllun Gwella Ysgol. 

Amlygwyd dwy ffrwd amlwg i’r strategaeth; sef datblygu arweinwyr ar bob lefel a datblygu unigolion i arwain ar agweddau arbenigol. Wrth glustnodi arweinwyr i ddatblygu, bu rhaid cynnal trafodaethau agos gyda’r consortiwm i gefnogi’r amcan. Hyffroddwyd a chymhwyswyd 35 o staff mewn amrywiol feysydd dros gyfnod o 5 mlynedd a hyd at y presennol. Mae’n werth nodi bod yr ysgol wedi ystyried y risg, a chynllunio ar gyfer staff sydd yn debygol iawn o symud ymlaen (oherwydd dyrchafiad/ymestyn gyrfa), gan fod hyn yn greiddiol i’r cysyniad o greu cynaladwyedd o fewn y ddarpariaeth. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Dros gyfnod o amser ag yng nghyd-destun yr ystod uwch-sgilio, cryfhawyd y ddarpariaeth ar bob lefel ar draws ysgol. Dilyniant naturiol i hyn oedd yr effaith gadarnhaol iawn ar safonau’r dysgwyr, gan gynnwys eu hiechyd a lles. Mae hyn yn cynnwys; 

  • Bron pob un disgybl yn gwneud cynnydd nodweddiadol o’i man cychwyn, gan gynnwys mewn llafaredd, darllen a rhifedd. 

  • Cynnydd cadarn yn medrau cyfathrebu y rhan fwyaf o ddisgyblion ac y neu cyfranogiad. 

  • Cynnydd yn ansawdd rhyngberthnasu cadarnhaol disgyblion, eu hymddygiad a’u gallu i fynegi eu teimladau a rheoli eu hemosiynau. 

  • Datblygiad cadarnhaol ym medrau dysgu annibynnol disgyblion dros amser.

  • Cynnydd yn yr ystod o achrediadau a gynigir, ac mae data yn dangos cynnydd mewn cyrhaeddiad. 

  • Ychydig iawn o ddisgyblion wedi gwneud cynnydd arwyddocaol dros amser ac wedi trosglwyddo i ysgolion prif-lif yn llawn amser. 

  • Cynnydd yn nisgwyliadau athrawon o’u disgyblion. 

  • Cryfhau sylweddol i’r cydberthynas rhwng disgyblion a’r staff, a thystiolaeth glir fod gan staff adnabyddiaeth dda iawn o gryfderau ac anghenion eu disgyblion. 

  • Y cynllun DPP wedi creu ymdeimlad cryf o gydweithio fel tîm.  

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Blaenoriaethwyd rhaglen fewnol o rannu arfer dda. Mae hyn wedi arwain at raglen o ddatblygiad proffesiynol cyson sydd yn gyrru gwelliant parhaus ar lawr dosbarth, ac sydd yn rhychwantu’r ystod arlwy diwrnodau HMS yr ysgol. Mae’r holl staff, boed yn newydd, yn ddibrofiad neu fel arall yn cael eu hannog i ‘daro i mewn’ i sesiynau ble mae arweinwyr yn arwain y dysgu. Yn aml cynhelir sesiynau hyfforddi ol-ysgol, a gweithredu’r sustem barhaus o gynnal sesiynau atgoffa a/neu anwytho. Prif ganlyniad medru trefnu hyfforddwyr cymwys yn fewnol i arwain ar hyfforddiant ydi bod modd bod yn hyblyg o ran amser, bod modd targedu unigolion a/neu grwpiau yn gyflym heb yr angen i ystyried cost neu faterion ymarferol megis gofod a darparwyr. Mae hyn hefyd yn creu mwy o amser i arweinwyr fynd i’r afael ar flaenoriaethau amgen sydd angen sylw. 

Mae’r ysgol yn rhannu arfer dda ac yn cynghori ysgolion prif-lif ble’r mae’r angen yn codi ac amser yn caniatáu. Yn aml mae athrawon a/neu cymhorthyddion o sefydliadau eraill yn ymweld er mwyn gweld yr arfer dda ar waith, ac er mwyn sefydlu rhaglenni ymyrraeth debyg. Mae arweinwyr o fewn yr ysgol yn cynghori ysgolion ar lunio Cynlluniau Datblygu Unigol effeithiol wrth i’r Bil ADY ddod i rym statudol. Rhenni’r arfer dda’r ysgol ymhlith rhanddeiliaid allweddol megis ysgolion arbennig y ranbarth, Gwasanaethau Arbenigol Plant a cholegau lleol, mae hyn yn cael effaith pwrpasol ar hyrwyddo unrhyw gynlluniau trosiannol neu drefniadau gofal sydd yn gyffredin rhwng sefydliadau.