Adroddiad thematig Archives - Page 24 of 30 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Er mwyn parhau i wella perfformiad dysgwyr sydd dan anfantais, dylai ysgolion:

  • fabwysiadu systemau clir ar gyfer gweithio gydag asiantaethau allanol i gefnogi dysgwyr sydd dan anfantais, er enghraifft dull y ‘Tîm o amgylch y teulu’;
  • gweithio gydag asiantaethau eraill i ennyn diddordeb teuluoedd sydd dan anfantais yn fwy ym mywyd yr ysgol;
  • gweithio’n agosach gydag ysgolion partner i ddatblygu dull cyffredin o fynd i’r afael â thlodi a chefnogi cyfnod pontio disgyblion o’r ysgol gynradd i’r ysgol uwchradd;
  • pennu uwch aelod o staff i gydlynu gwaith gyda gwasanaethau ac asiantaethau allanol;
  • gwneud yn siŵr bod staff yn gwybod sut i wella cyflawniad dysgwyr sydd dan anfantais;
  • defnyddio systemau i olrhain cynnydd disgyblion er mwyn arfarnu mentrau sy’n ceisio gwella lles a safonau; a
  • defnyddio’r Grant Amddifadedd Disgyblion i dargedu anghenion disgyblion sydd dan anfantais yn benodol, beth bynnag fo’u gallu.

Dylai awdurdodau lleol a chonsortia:

  • weithio gyda gwasanaethau ac asiantaethau perthnasol i amlinellu anghenion penodol disgyblion sydd dan anfantais a’u teuluoedd a rhannu’r wybodaeth hon gydag ysgolion ac asiantaethau eraill ar sail protocol cytûn;
  • defnyddio dull ataliol o fynd i’r afael â thlodi a defnyddio dulliau ‘Tîm o amgylch y teulu’ wrth gydlynu gwasanaethau ar gyfer teuluoedd sydd dan anfantais;
  • gwneud yn siŵr bod cynlluniau strategol i fynd i’r afael â thlodi yn cael eu halinio i gynnwys gwasanaethau mewnol a phartneriaid allanol a’u bod yn cynnwys amcanion penodol a mesuradwy;
  • darparu hyfforddiant a chymorth i ddatblygu medrau arweinwyr ysgol i reoli gweithio mewn partneriaeth i fynd i’r afael â thlodi; a
  • darparu neu drefnu cyngor gwell i ysgolion ar ffyrdd ymarferol o fynd i’r afael ag effaith tlodi.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Mae’r adroddiad yn edrych ar effeithiolrwydd addysgol ysgolion bach, canolig a mawr ar sail canfyddiadau arolygiadau o’r cylch cyfredol o arolygiadau (2010-2013) ac ar ganlyniadau arholiadau ac asesiadau. Mae’n edrych ar ddeilliannau, darpariaeth ac arweinyddiaeth ysgolion o feintiau gwahanol ac yn canolbwyntio ar ddangosyddion ansawdd arolygiadau yn ymwneud â safonau, lles, profiadau dysgu, addysgu, arweinyddiaeth a gwella ansawdd.

Gall sawl ffactor ddylanwadu ar berfformiad ysgol, yn ogystal â’i maint. Mae amddifadedd yn un ffactor pwysig sy’n gallu effeithio ar berfformiad ysgol ac rydym yn ystyried ei effaith yn yr adroddiad hwn.

Bwriedir i’r adroddiad fod yn bapur trafod ar gyfer Llywodraeth Cymru, awdurdodau lleol a phenaethiaid a staff mewn ysgolion.
 

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion cynradd ac uwchradd:

  • barhau i ganolbwyntio ar godi safonau ysgrifennu annibynnol ac estynedig disgyblion, gan roi sylw agos i gynnwys, mynegiant a chywirdeb;
  • parhau i wella gallu disgyblion i ddarllen er gwybodaeth a defnyddio medrau darllen lefel uwch;
  • mynd i’r afael â thanberfformio gan ddisgyblion sydd â hawl i gael prydau ysgol am ddim mewn Saesneg, gan gynnwys ar gyfer disgyblion mwy abl, trwy dargedu a gweddu cymorth i’w hanghenion dysgu unigol;
  • darparu gwaith heriol mewn Saesneg i ymestyn pob disgybl, yn enwedig y rhai mwy abl;
  • cytuno sut i addysgu sillafu, atalnodi a gramadeg a darparu cysondeb mewn dulliau, fel addysgu rheolau a strategaethau sillafu;
  • gwella arferion asesu ar gyfer dysgu a marcio gwaith disgyblion;
  • sicrhau cydbwysedd gwell rhwng deunydd llenyddol a deunydd anllenyddol ac ymdrin â phob un o’r saith genre ysgrifennu;
  • gweithio gydag ysgolion eraill i rannu arferion safoni a chymedroli effeithiol; a
  • rhannu mwy o wybodaeth i gynorthwyo cyfnod pontio disgyblion i’r ysgol uwchradd.

Yn ychwanegol, dylai ysgolion uwchradd:

  • wella addysgu ysgrifennu fel proses trwy annog disgyblion i gynllunio, adolygu, golygu a gwella eu gwaith eu hunain; a
  • gwneud mwy o ddefnydd o lafaredd cyn darllen ac ysgrifennu, er mwyn helpu disgyblion i ddatblygu ac ymestyn eu dealltwriaeth a gwella ansawdd eu gwaith.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • wella dibynadwyedd a dilysrwydd asesiadau athrawon trwy adolygu meini prawf asesu a chyflwyno safoni allanol yng nghyfnod allweddol 2 a chyfnod allweddol 3.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • wneud yn siŵr bod asiantaethau cyfeirio yn meddu ar ddealltwriaeth glir o’r hyn y mae’r rhaglenni hyfforddi sydd ar gael yn ei ddarparu a pha raglenni sy’n addas ar gyfer dysgwyr unigol;
  • gweithio’n agos gyda darparwyr i fynd i’r afael â materion sy’n effeithio ar y nifer sy’n dilyn rhaglenni Hyfforddeiaeth a Chamau at Waith; a
  • gwneud yn si.r bod cyflogwyr yn meddu ar ddealltwriaeth well ofr rhaglenni.

Dylai darparwyr hyfforddi:

  • wneud yn siŵr bod pob dysgwr yn cael ei roi ar lwybrau hyfforddi priodol;
  • annog pob dysgwr i ddatgelu unrhyw wybodaeth a allai gael effaith andwyol ar nodi rhwystrau dysgu a chyflogaeth;
  • gwella llwybrau dilyniant ar yr holl raglenni;
  • gwneud Cynlluniau Dysgu Unigol yn ddigon manwl a heriol ar gyfer dysgwyr;
  • gwella profion medrau sylfaenol ac olrhain cynnydd;
  • gweithio gyda chyflogwyr i ddarparu lleoliadau gwaith a chymunedol addas; a
  • sicrhau bod cyflogwyr yn cael gwybod yn llawn am ofynion hyfforddiant i ffwrdd o’r gwaith.

Dylai’r holl asiantaethau cyfeirio:

  • wella ansawdd y wybodaeth gychwynnol a roddir i ddarparwyr hyfforddiant am ddysgwyr yn y broses gyfeirio;
  • annog yr holl ddysgwyr i ddatgelu unrhyw wybodaeth a allai gael effaith andwyol ar nodi rhwystrau dysgu neu gyflogaeth; a
  • gwella rhannu gwybodaeth rhwng y gwahanol asiantaethau sy’n gweithio gyda phobl ifanc.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion:

  • reoli absenoldeb athrawon yn fwy effeithlon;
  • gwella ansawdd yr addysgu a’r dysgu mewn gwersi a gyflenwir, drwy wneud yn siwr bod y gwaith a osodir ar lefel briodol a bod y staff yn cael digon o wybodaeth am anghenion unigol y dysgwyr;
  • cynorthwyo staff cyflenwi a staff llawn i wella’u technegau rheoli ymddygiad yn yr ystafell ddosbarth;
  • arfarnu effaith absenoldeb athrawon ar ddysgwyr, yn enwedig y disgyblion mwy galluog a’r rhai yng nghyfnod allweddol 3, a monitro ansawdd yr addysgu a’r dysgu pan fydd athrawon yn absennol;
  • sicrhau bod staff cyflenwi yn cael eu cynnwys mewn trefniadau rheoli perfformiad;
  • cynnig mwy o gyfleoedd datblygiad proffesiynol i staff cyflenwi; a
  • gwneud yn siwr bod staff cyflenwi yn cael gwybodaeth hanfodol am iechyd a diogelwch a diogelu, gan gynnwys manylion cyswllt y swyddog amddiffyn plant enwebedig yn yr ysgol.

Dylai awdurdodau lleol ac asiantaethau hyfforddi:

  • ddarparu data cymharol ar gyfraddau absenoldeb athrawon i ysgolion; a
  • gofyn am adborth ar ansawdd staff cyflenwi y maent yn eu cofrestru, a’i gofnodi, a defnyddio’r wybodaeth hon at ddibenion rheoli ansawdd.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • ddarparu gwell mynediad i staff cyflenwi at y rhaglenni hyfforddi cenedlaethol hynny sydd ar gael i athrawon mewn swyddi parhaol.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion:

  • ddatblygu’r ystod lawn o fedrau TGCh disgyblion yng nghyfnod allweddol 2, yn enwedig mewn trin data, modelu a rhifedd;
  • asesu ac olrhain gwybodaeth bynciol a medrau disgyblion mewn TGCh yn drylwyr;
  • cynllunio ar gyfer cyflwyno technolegau cludadwy;
  • gweithredu ac arfarnu cynllun datblygu i wella safonau mewn TGCh; ac
  • hyfforddi athrawon fel eu bod yn gymwys i gyflwyno ystod lawn y rhaglen astudio TG yng nghyfnod allweddol 2.

Dylai awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol:

  • gefnogi ysgolion i wella safonau ac yn holl elfennau TGCh yng nghyfnod allweddol 2;
  • helpu ysgolion uwchradd i gynllunio i fodloni anghenion disgyblion a oedd yn defnyddio cyfrifiaduron llechen yn rheolaidd mewn ysgolion cynradd ac yn canfod ar ôl mynd i ysgolion uwchradd nad oedd cyfrifiaduron llechen yn cael eu defnyddio mor aml;
  • cynorthwyo ysgolion cynradd ac uwchradd i gael dealltwriaeth gyffredin o safonau mewn TGCh;
  • lledaenu arfer dda mewn TGCh mewn ysgolion;
  • cefnogi trefniadau diogelu ysgolion gan wneud y mwyaf o’u defnydd o ystod o dechnolegau a gwasanaethau digidol ar-lein; ac
  • esbonio i ysgolion lefelau’r cymorth TGCh y gallant ei ddisgwyl gan y consortia rhanbarthol newydd.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • adolygu gorchmynion y Cwricwlwm Cenedlaethol a’r Fframwaith Sgiliau anstatudol ar gyfer TGCh i wneud yn siŵr eu bod yn aros yn berthnasol yng ngoleuni technolegau newydd;
  • cefnogi datblygiad cymwysiadau addysgol cyfrwng Cymraeg ar gyfer dyfeisiau cludadwy; a
  • darparu cysylltedd band eang digonol ar gyfer pob ysgol yng Nghymru.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai sefydliadau addysg bellach:

  • roi systemau ffurfiol ar waith i gofnodi a chydnabod ystod y deilliannau personol a chymdeithasol a gyflawnir gan ddysgwyr o ganlyniad i gymryd rhan mewn gweithgareddau cynnwys dysgwyr; a
  • gwneud yn siŵr bod eu trefniadau ar gyfer cynnwys dysgwyr yn helpu dysgwyr i ffurfio penderfyniadau sy’n effeithio ar y canlynol:
    • deilliannau dysgwyr;
    • addysgu ac asesu;
    • y cwricwlwm;
    • adnoddau, cyfleusterau a lleoliadau;
    • cymorth i ddysgwyr;
    • gwella ansawdd; ac
    • arwain a rheoli’r ddarpariaeth yn gyffredinol.
       

Dylai Undeb Cenedlaethol y Myfyrwyr:

  • gofnodi a chydnabod effaith cynrychiolwyr dosbarth neu lywodraethwyr myfyrwyr ar addysgu a dysgu a rheoli a datblygu sefydliadau addysg bellach.

Dylai canolfannau Cymraeg i oedolion:

  • roi systemau ffurfiol ar waith i gofnodi a chydnabod ystod y deilliannau personol a chymdeithasol a gyflawnir gan ddysgwyr o ganlyniad i gymryd rhan mewn gweithgareddau cynnwys dysgwyr;
  • gwella’r defnydd o arolygon neu holiaduron llais y dysgwyr i:
    • wella’r cwrs ar gyfer dysgwyr presennol;
    • rhoi adborth ar lefel dosbarth; a
    • helpu dysgwyr i ddeall y modd y mae eu safbwyntiau a’u barn wedi cyfrannu at newidiadau a wneir i’w cwrs, ansawdd yr addysgu a’r asesu ac ansawdd y ddarpariaeth;
  • gwella dealltwriaeth cynrychiolwyr dosbarth o’u rôl a’r hyn sy’n ddisgwyliedig ohonynt;;
  • gwella trefniadau ar gyfer cefnogi dysgwyr i weithredu fel cynrychiolwyr dosbarth neu gymryd rhan mewn paneli dysgwyr; a
  • gwella dealltwriaeth tiwtoriaid o’u rôl mewn helpu dysgwyr i gyfrannu at wella eu cwrs a’u profiadau dysgu.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion cynradd ac ysgolion uwchradd:

  • ddarparu cyfleoedd gwyddoniaeth heriol i ymestyn pob disgybl, yn enwedig disgyblion mwy galluog, a chael gwared ar dasgau sy’n rhy hawdd;
  • darparu mwy o gyfleoedd i ddisgyblion fynd ar drywydd eu diddordebau gwyddonol eu hunain;
  • sicrhau bod arferion asesu a marcio yn rhoi cyngor ystyrlon i ddisgyblion ar sut i wella eu dealltwriaeth a’u medrau gwyddonol; a
  • gweithio gydag ysgolion eraill i rannu dulliau effeithiol o addysgu ac asesu gwyddoniaeth.

Yn ogystal, dylai ysgolion cynradd:

  • wneud yn siŵr y caiff gwyddoniaeth ei haddysgu i ddisgyblion am o leiaf ddwy awr yr wythnos; a
  • darparu hyfforddiant i athrawon â gwybodaeth bynciol wan am wyddoniaeth.

Yn ogystal, dylai ysgolion uwchradd:

  • gynllunio i ddefnyddio ystod ehangach o fedrau rhifedd mewn gwersi gwyddoniaeth.

Dylai awdurdodau lleol:

  • ddarparu mwy o ddatblygiad proffesiynol, cymorth a chyngor i ysgolion ar addysgu a dysgu gwyddoniaeth; a
  • chynorthwyo ysgolion i rannu arfer orau mewn addysg gwyddoniaeth.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • wella dibynadwyedd a dilysrwydd asesiadau athrawon drwy adolygu meini prawf asesu a chyflwyno elfen o safoni allanol; a
  • adolygu gorchmynion pwnc y Cwricwlwm Cenedlaethol ar gyfer gwyddoniaeth i gynnwys cynnwys hanfodol.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion:

  • ganolbwyntio mwy ar flaenoriaethau cenedlaethol mewn gweithgareddau HMS, fel mynd i’r afael ag effaith tlodi ar gyflawniad;
  • gwneud yn siŵr bod cysylltiad agos rhwng yr HMS a’r blaenoriaethau a nodwyd ar gyfer gwella ysgolion;
  • chwilio am ffyrdd o gynnwys staff cymorth dysgu mewn HMS fel eu bod yn gallu cyfrannu’n llawn at wella ysgolion; a
  • gwella arfarnu HMS trwy fonitro ei effaith ar berfformiad staff a deilliannau disgyblion.

Dylai awdurdodau lleol:

  • gynorthwyo ysgolion wrth fonitro ac arfarnu effaith HMS; a
  • chasglu gwybodaeth am HMS effeithiol a’i ledaenu i bob ysgol.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • ddarparu arweiniad i helpu ysgolion i fonitro ac arfarnu effaith HMS ar berfformiad disgyblion.