Adroddiad thematig Archives - Page 23 of 30 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion:

  • godi ymwybyddiaeth am fwlio ar sail nodweddion gwarchodedig gyda disgyblion, rhieni, staff, a llywodraethwyr a defnyddio dull mwy rhagweithiol o atal a lliniaru ei effeithiau (gweler Atodiad 3 am restr wirio);
  • ymgynghori â disgyblion, rhieni, a phobl eraill i nodi graddau a natur bwlio yn yr ysgol a chytuno ar gynnwys cynlluniau cydraddoldeb strategol;
  • cynllunio cyfleoedd sy’n briodol i oedran yn y cwricwlwm i drafod materion yn ymwneud â’r nodweddion gwarchodedig a meithrin gallu disgyblion i wrthsefyll bwlio;
  • sicrhau bod gan staff ddealltwriaeth glir o raddau a natur y bwlio a allai ddigwydd yn yr ysgol, gan gynnwys bwlio seiber,
  • gwneud yn siŵr bod staff yn gwybod sut i ddelio ag achosion o fwlio a’u cofnodi;
  • cofnodi a monitro achosion o fwlio mewn perthynas â’r nodweddion gwarchodedig a defnyddio’r wybodaeth hon i adolygu amcanion cydraddoldeb strategol; a
  • gwneud yn siŵr bod yr holl bolisïau a gweithdrefnau yn bodloni gofynion Deddf Cydraddoldeb 2010.

Dylai awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol:

  • ddarparu hyfforddiant a chymorth i staff ysgolion i wella eu dealltwriaeth o Ddeddf Cydraddoldeb 2010 a’i goblygiadau;
  • darparu hyfforddiant a chymorth i lywodraethwyr ysgol i’w galluogi i gyflawni eu cyfrifoldebau statudol i fonitro cynlluniau ac amcanion cydraddoldeb strategol; a
  • monitro ansawdd ac effeithiolrwydd cynlluniau cydraddoldeb strategol ysgolion yn agosach.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • roi cyhoeddusrwydd i ganllawiau ‘Parchu Eraill’.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion:

  • wneud defnydd gwell o ddata presenoldeb i lywio’u dull o wella presenoldeb disgyblion, yn enwedig y rhai o grwpiau sy’n agored i niwed, fel absenoldebau parhaus, disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim a disgyblion ag anghenion addysgol arbennig;
  • gwella’r addysgu a’r cwricwlwm a gynigir i ymgysylltu â disgyblion i’r eithaf ac archwilio dulliau fel arfer adferol, canolfannau cymorth i ddisgyblion, mentora cyfoedion a grwpiau anogaeth;
  • cryfhau’r cysylltiadau gydag asiantaethau neu wasanaethau allanol sy’n cynorthwyo ag ymgysylltu â theuluoedd a’u cefnogi;
  • ymgysylltu’n fwy â disgyblion mewn datblygu’r polisi neu’r strategaeth presenoldeb, er enghraifft trwy gynghorau ysgolion;
  • sicrhau bod staff yn cael hyfforddiant cyfoes ar faterion fel bwlio ac anghenion grwpiau sy’n agored i niwed;
  • cydymffurfio â’r rheoliadau cofrestru disgyblion wrth gofnodi’n gywir bresenoldeb disgyblion sy’n cael eu haddysgu heblaw yn yr ysgol ac wrth dynnu disgyblion oddi ar gofrestr yr ysgol; a
  • sicrhau bod mentrau i wella presenoldeb yn cael eu harfarnu’n drylwyr.

Dylai awdurdodau lleol:

  • rhoi hyfforddiant i ysgolion ar ddeall a dadansoddi data presenoldeb ac arweiniad clir ar ddefnyddio codau presenoldeb yn gywir;
  • dadansoddi patrymau presenoldeb i lywio strategaeth gorfforaethol i wella presenoldeb disgyblion, yn enwedig y rhai o grwpiau sy’n agored i niwed;
  • ymchwilio i, a herio’r amrywiad o ran defnyddio codau presenoldeb;
  • gwella gwybodaeth ysgolion am flaenoriaethau, mentrau a grantiau cenedlaethol perthnasol;
  • nodi a rhannu arfer enghreifftiol o fewn ffiniau’r consortia a’r tu hwnt; a
  • sicrhau bod gwasanaethau gwella ysgolion yn ymwybodol o’r wybodaeth sy’n cael ei chadw gan wasanaethau lles addysg, ac yn ei defnyddio.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • egluro’r cyfrifoldeb am bresenoldeb o fewn awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol; ac
  • fel rhan o’r fframwaith dadansoddi presenoldeb, parhau i ddarparu a chyhoeddi dadansoddiadau cynhwysfawr o ddata presenoldeb ar gyfer awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion:

  • sicrhau bod disgyblion yn meistroli medrau rhif pwysig, fel rhannu, gwaith gyda mesurau metrig, canrannau, cymarebau a chyfrannau, mewn gwersi mathemateg;
  • datblygu medrau rhesymu rhifiadol disgyblion mewn gwersi mathemateg ac mewn pynciau eraill;
  • ehangu’r cyfleoedd i ddisgyblion o bob gallu ddefnyddio’u medrau rhifedd mewn pynciau ar draws y cwricwlwm;
  • cynorthwyo staff i ehangu’u gwybodaeth a’u dealltwriaeth o strategaethau i ddefnyddio rhifedd ar draws y cwricwlwm;
  • gwella asesu ac olrhain medrau rhifedd disgyblion;
  • cryfhau gweithdrefnau ar gyfer arfarnu darpariaeth rhifedd; a
  • gweithio’n agosach gydag ysgolion clwstwr i ddatblygu mwy o gysondeb mewn addysgu ac asesu medrau rhifedd disgyblion.

Dylai awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol:

  • gynorthwyo ysgolion i helpu staff wella’u gwybodaeth, medrau a hyder wrth ddatblygu medrau rhifedd disgyblion drwy eu pynciau; a
  • rhannu arfer orau rhwng ysgolion.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • ystyried datblygu system genedlaethol ar gyfer olrhain medrau rhifedd disgyblion.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Er mwyn gwella’r niferoedd sy’n ymgymryd â phrentisiaethau, dylai Llywodraeth Cymru barhau i wneud y canlynol:

  • defnyddio ‘Wythnos Genedlaethol Prentisiaethau’ i dargedu hyrwyddo prentisiaethau i rieni a dysgwyr o gymunedau pobl dduon a lleiafrifoedd ethnig a dysgwyr anabl, ac i fynd i’r afael â stereoteipio’r rhywiau;
  • mewn partneriaeth â darparwyr DYYG, ysgolion, grwpiau cymunedol pobl dduon a lleiafrifoedd ethnig, grwpiau sy’n cynrychioli pobl anabl, Gyrfa Cymu a Ffederasiwn Hyfforddiant Cenedlaethol Cymru, comisiynu ymgyrch farchnata Cymru gyfan i gynyddu ymwybyddiaeth a hyrwyddo prentisiaethau i grwpiau sydd ar ymylon cymdeithas ac i fynd i’r afael â stereoteipio’r rhywiau. Dylai’r gynulleidfa darged gynnwys rhieni, athrawon, dysgwyr a chyflogwyr;
  • gwneud yn siŵr bod cyflogwyr yn ymwybodol o’r cymorth sydd ar gael iddynt wrth dderbyn prentisiaid ag anghenion cymorth neu ddysgu penodol, gan gynnwys y rheini sydd angen cymorth arnynt i ddatblygu’r Saesneg;
  • adolygu’r dyraniad presennol o leoedd prentisiaeth er mwyn bodloni’r galw lleol, gan gynnwys annog sefydliadau’r sector cyhoeddus i dderbyn prentisiaid, gyda ffocws ar recriwtio o gymunedau pobl dduon a lleiafrifoedd ethnig a dysgwyr ag anabledd; a
  • gweithio gyda darparwr DYYG i ddatblygu ymhellach eu polisïau cydraddoldeb ac amrywiaeth a’u dulliau gweithredu, gan gynnwys rhannu arfer orau.

Dylai darparwyr dysgu yn y gwaith:

  • weithio’n agosach ag ysgolion, cyflogwyr, arweinwyr cymunedol a sefydliadau sy’n cynrychioli dysgwyr duon a lleiafrifoedd ethnig a dysgwyr anabl er mwyn gwella ymwybyddiaeth o brentisiaethau;
  • gweithio’n fwy effeithiol gyda darparwyr addysg lleol ac asiantaethau eraill i wneud yn siŵr bod profiad ac adnoddau gwerthfawr yn cael eu rhannu i gynorthwyo prentisiaid o gymunedau pobl dduon a lleiafrifoedd ethnig;
  • gweithio gydag arweinwyr cymunedol i nodi cydlynwyr cymunedol sy’n barod i gydlynu camau gweithredu i gynyddu ymwybyddiaeth o brentisiaethau yn y cymunedau pobl dduon a lleiafrifoedd ethnig;
  • defnyddio modelau rôl i hyrwyddo prentisiaethau yn y gymuned; a
  • gweithio gyda Llywodraeth Cymru a chyrff dyfarnu i ddatblygu mwy o ymwybyddiaeth o’r cymorth sydd ar gael i gyflwyno rhai elfennau o gymhwyster ar gyfer dysgwyr ag anableddau.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion:

  • wella’r ffordd y caiff TGCh ei chyflwyno a’i monitro ar draws y cwricwlwm i sicrhau parhad a dilyniant ym medrau TGCh disgyblion;
  • sicrhau bod pob elfen o’r rhaglen astudio TGCh yn cael ei hastudio’n dda ar draws y cyfnod allweddol;
  • gwella ansawdd yr addysgu fel bod disgyblion yn datblygu eu gallu i weithio’n annibynnol ac yn gwneud cynnydd wrth ddatblygu eu medrau TGCh yn ystod gwersi TGCh ac mewn pynciau eraill ar draws y cwricwlwm;
  • darparu cyfleoedd datblygiad proffesiynol perthnasol a digonol ar gyfer pob un o’r athrawon;
  • gwella cywirdeb asesiadau athrawon;
  • cysylltu’n effeithiol â’r ysgolion cynradd sy’n eu bwydo i sicrhau parhad wrth gynllunio’r ffordd y caiff TGCh ei chyflwyno ar draws cyfnod allweddol 2 a chyfnod allweddol 3 fel nad yw disgyblion yn ailedrych ar fedrau yn ddiangen a cholli diddordeb mewn gwersi; a
  • gwella’r cysylltu rhwng yr adran TGCh ac adrannau pwnc eraill fel bod gan ddisgyblion fwy o gyd-destunau i gymhwyso a datblygu eu medrau.

Dylai awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol:

  • sicrhau bod cymorth cwricwlwm TGCh ar gael i bob ysgol uwchradd;
  • monitro safonau a darpariaeth TGCh fel pwnc ac effeithiolrwydd y defnydd a wneir ohoni ar draws y cwricwlwm; a
  • chynorthwyo ysgolion i wella cywirdeb a dibynadwyedd asesiadau athrawon.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • rhoi fframwaith statudol perthnasol ar gyfer TGCh o’r Cyfnod Sylfaen i’r sector ôl-16 ar waith ac adolygu gorchmynion pwnc y Cwricwlwm Cenedlaethol i adlewyrchu datblygiadau presennol mewn technoleg; a
  • chynorthwyo awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol i fynd i’r afael â’r materion technegol sy’n cyfyngu mynediad at adnoddau TGCh mewn ysgolion uwchradd.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai adrannau mathemateg:

  • wneud yn siwr bod disgyblion yn datblygu medrau rhif, algebra a datrys
    problemau cadarn yng nghyfnod allweddol 3;
  • gwella ansawdd yr addysgu a’r dysgu mewn gwersi mathemateg trwy wneud yn siwr bod:
    • gwersi wedi’u strwythuro’n dda, yn ddifyr a heriol ac yn cysylltu’n dda â
      thestunau a phynciau eraill; a
    • bod medrau rhif ac algebra yn cael eu datblygu a’u cymhwyso mewn
      cyd-destunau newydd;;
  • defnyddio asesiadau i roi gwybod i ddisgyblion sut maent yn gwneud a’r hyn y mae angen iddynt ei wneud i wella;
  • lleihau i’r eithaf nifer y disgyblion sy’n cael eu cofrestru’n gynnar ar gyfer TGAU mewn mathemateg a sicrhau bod disgyblion yn dilyn cyrsiau astudio sy’n galluogi iddynt gyflawni’r graddau uchaf;
  • seilio hunanarfarnu a chynllunio gwelliant ar dystiolaeth o arsylwi safonau disgyblion mewn gwersi mathemateg a chraffu ar eu gwaith; a
  • rhannu arfer orau mewn ysgolion a rhyngddynt a’i defnyddio i gefnogi datblygiad proffesiynol athrawon.

Dylai awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol:

  • ddarparu cymorth, cyngor a chyfleoedd datblygiad proffesiynol ar gyfer athrawon mathemateg, gan gynnwys hyrwyddo rhwydweithiau proffesiynol i rannu arfer orau.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • gynorthwyo ysgolion a chonsortia rhanbarthol i godi safonau mewn mathemateg ar gyfer pob disgybl; ac
  • adolygu disgrifwyr lefelau’r Cwricwlwm Cenedlaethol yng nghyfnod allweddol 3 gyda’r bwriad o godi lefelau disgwyliadau ar lefel 5 mewn medrau rhif ac algebra.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion a lleoliadau:

  • sicrhau bod cyfleoedd penodol i ddisgyblion ddatblygu a defnyddio eu medrau siarad, darllen ac ysgrifennu ar draws y meysydd dysgu ac yn y gwahanol ardaloedd gweithgarwch;
  • sicrhau cydbwysedd effeithiol rhwng sesiynau ffurfiol i addysgu ac atgyfnerthu medrau iaith a chyfleoedd anffurfiol i’w defnyddio;
  • datblygu gweithgareddau a chyfleoedd dysgu sy’n sicrhau bod disgyblion o gefndiroedd ieithyddol gwahanol yn gwneud cynnydd priodol o’u man cychwyn;
  • gosod disgwyliadau clir fydd yn sicrhau bod disgyblion o bob cefndir yn defnyddio’r Gymraeg wrth iddynt ddilyn gweithgareddau anffurfiol, yn arbennig ar ddechrau’r Cyfnod Sylfaen;
  • gosod disgwyliadau clir ar gyfer ymarferwyr ynglÅ·n â defnyddio’r Gymraeg yn y Cyfnod Sylfaen fel eu bod yn bwydo a modelu Cymraeg o safon dda i’w disgyblion ar draws y meysydd dysgu;
  • olrhain cynnydd medrau llafar, darllen ac ysgrifennu disgyblion yn gyson ar hyd y Cyfnod Sylfaen; a
  • rhoi sylw priodol i ansawdd y ddarpariaeth a safonau yn y Cyfnod Sylfaen fel rhan o brosesau hunanarfarnu a chynllunio gwella ysgolion a lleoliadau.

Dylai awdurdodau lleol a mudiadau sy’n rheoli lleoliadau nas cynhelir:

  • ddarparu cefnogaeth a hyfforddiant i ymarferwyr ar ddulliau trochi o ddysgu iaith ac i roi arweiniad ar sut y gellir datblygu sgiliau iaith, llythrennedd a chyfathrebu (Cymraeg) mewn ffordd sy’n gydnaws ag athroniaeth a methodoleg y Cyfnod Sylfaen;
  • darparu hyfforddiant a chefnogaeth i ymarferwyr, gan gynnwys cynorthwywyr, i loywi eu Cymraeg, lle bo angen hynny;
  • rhannu arfer dda o ran datblygu sgiliau iaith, llythrennedd a chyfathrebu (Cymraeg) ar draws meysydd dysgu ac ardaloedd gweithgarwch yn y Cyfnod Sylfaen; a
  • sicrhau bod darpariaeth gefnogol awdurdodau lleol i leoliadau nas cynhelir cyfrwng-Cymraeg ar gael yn Gymraeg.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • sicrhau bod awdurdodau ac ysgolion yn deall y gyd-berthynas rhwng methodoleg ac athroniaeth y Cyfnod Sylfaen a’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion:

  • ganolbwyntio gwasanaethau cymorth i ddysgwyr ar wella cyrhaeddiad disgyblion o ran graddau uwch mewn TGAU Saesneg neu Gymraeg mamiaith ac mewn mathemateg;
  • defnyddio agwedd fwy strategol at wasanaethau cymorth i ddysgwyr a chydlynu cyflwyno hyfforddi dysgu, cymorth personol, a chyngor ac arweiniad ar yrfaoedd;
  • gwella cwmpas ac ansawdd cyngor ac arweiniad ar yrfaoedd;
  • gwneud yn siŵr bod pob un o’r disgyblion yn cael trafodaethau rheolaidd gyda’r staff cymorth mwyaf priodol am eu cynnydd, eu dyheadau a’u llwybr dysgu, yn enwedig ar adegau allweddol ym Mlwyddyn 9 a Blwyddyn 11;
  • darparu hyfforddiant a gwybodaeth reolaidd a chyfoes i bob un o’r staff sydd ynghlwm wrth roi cyngor ac arweiniad;
  • arfarnu effaith gwasanaethau cymorth i ddysgwyr ar ddeilliannau; a
  • chynllunio ar gyfer gostyngiadau posibl mewn cyllid ar gyfer cymorth allanol er mwyn cynnal lefelau presennol cymorth i ddysgwyr.

Dylai awdurdodau lleol:

  • arwain a chydlynu partneriaethau i gefnogi ysgolion â gwasanaethau cymorth allanol.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • ddiweddaru ei harweiniad i ysgolion ar gyngor ac arweiniad ar yrfaoedd i adlewyrchu’r newidiadau diweddar i rôl Gyrfa Cymru.