Adroddiad thematig Archives - Page 22 of 30 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion:

  • Gynllunio dilyniant o gyfleoedd dysgu i ddisgyblion er mwyn iddynt gael profiad o ehangder y celfyddydau creadigol a datblygu’u medrau creadigol wrth iddynt symud drwy’r ysgol
  • Cefnogi athrawon i ddatblygu’r medrau, y wybodaeth a’r hyder i addysgu’r celfyddydau creadigol yn dda
  • Monitro cyflawniadau disgyblion yn y celfyddydau creadigol
  • Gweithio’n agosach ag ysgolion eraill i rannu arfer orau ac adnoddau yn y celfyddydau creadigol

Dylai awdurdodau lleol a’r consortia rhanbarthol:

  • Gynnig cyfleoedd i athrawon ddatblygu’u medrau a’u hyder wrth addysgu un neu fwy o bynciau’r celfyddydau creadigol
  • Darparu hyfforddiant i ysgolion i’w helpu i nodi, datblygu a rhannu arfer orau mewn addysgu ac asesu yn y celfyddydau creadigol

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • Barhau i gynorthwyo ysgolion i wneud defnydd o gyllid penodedig i alluogi disgyblion o deuluoedd tlotach i ddysgu chwarae offerynnau cerdd ac i gymryd rhan lawn yn y celfyddydau creadigol
  • Cyhoeddi deunyddiau sy’n dangos y safonau disgwyliedig yn y celfyddydau creadigol 

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai arweinwyr ysgol:

  • ddatblygu diwylliant cadarn o ddysgu proffesiynol ar gyfer pob aelod o staff ar bobl lefel yn eu hysgol
  • gwella cynllunio olyniaeth a throsglwyddo gwybodaeth gorfforaethol
  • nodi potensial arwain staff yn gynnar a chefnogi datblygu’u gyrfa
  • sicrhau bod strwythurau rheoli perfformiad yn talu sylw priodol i ddatblygu arweinwyr posibl y dyfodol
  • defnyddio’r safonau arweinyddiaeth fel y sail ar gyfer arfarnu’u medrau arwain eu hunain ac ar gyfer datblygu staff fel arweinwyr y dyfodol
     

Dylai awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol:

  • ddarparu arweiniad i arweinwyr ysgol profiadol ar ddatblygu’u staff fel arweinwyr y dyfodol
  • darparu cyfleoedd i uwch arweinwyr ddatblygu’u medrau mewn meysydd allweddol fel herio tanberfformiad, defnyddio strategaethau i wella addysgu, a rhoi mentrau newydd ar waith
  • darparu neu gael hyfforddiant cyfrwng Cymraeg neu Saesneg effeithiol i arweinwyr ar bob lefel
  • hyrwyddo’r defnydd o’r safonau arweinyddiaeth a’r adolygiad arweinyddiaeth unigol i’r holl arweinwyr ysgol
     

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • weithredu strategaeth ar gyfer datblygu medrau arwain i ddarpar uwch arweinwyr ac uwch arweinwyr profiadol
  • cynnwys datblygu medrau arwain fel trywydd yn y safonau proffesiynol ar gyfer Cynorthwywyr Addysgu Lefel Uwch, athrawon ac arweinwyr canol

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion dwyieithog:

  • osod targedau i gynyddu’r gyfran o ddisgyblion cyfnod allweddol 4 sydd yn dal i astudio Cymraeg iaith gyntaf ac yn dilyn eu cyrsiau drwy’r Gymraeg;
  • ehangu’r arlwy o gymwysterau maent yn eu cynnig drwy’r Gymraeg;
  • esbonio manteision dilyn cyrsiau drwy’r Gymraeg i ddisgyblion a rhieni a sicrhau bod rhieni yn cael eu cynnwys fwy yn addysg eu plant;
  • cydweithio gydag ysgolion eraill i gynhyrchu adnoddau dysgu Cymraeg, ac i drafod a rhannu strategaethau addysgu dwyieithog;
  • sicrhau bod datblygu medrau Cymraeg disgyblion yn flaenoriaeth ysgol-gyfan a chynllunio’n fwriadus er mwyn hyrwyddo defnydd cymdeithasol o’r Gymraeg;
  • annog athrawon ar draws y pynciau i hyrwyddo defnydd disgyblion o’r Gymraeg yn y gwersi a thu hwnt; a
  • sicrhau bod athrawon ar draws y pynciau yn talu sylw i gywirdeb ac ansawdd mynegiant disgyblion yn y Gymraeg.

Dylai awdurdodau lleol:

  • olrhain fesul ysgol y cyfrannau o ddisgyblion cyfnod allweddol 4 sy’n dilyn cyrsiau drwy’r Gymraeg a gosod targedau i gynyddu hyn yn ôl amcanion eu strategaeth addysg cyfrwng Cymraeg; a
  • cynorthwyo ysgolion i drafod, datblygu a rhannu’r strategaethau addysgu dwyieithog mwyaf effeithiol.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • sicrhau bod adnoddau addysgol o ansawdd uchel Cymraeg ar gael ym mhob pwnc ar yr ‘Hwb’;
  • codi ymwybyddiaeth o fanteision dwyieithrwydd ac o barhau i astudio pynciau drwy’r Gymraeg; a
  • sicrhau bod byrddau arholi yn cyhoeddi dogfennau arweiniad a chynlluniau marcio i athrawon yn y Gymraeg ac yn paratoi cwestiynau mewn ieithwedd glir yn eu papurau arholiadau cyfrwng Cymraeg.

Astudiaethau achos o arfer orau

  • Ysgol Gyfun Bodedern, Ynys Môn
  • Ysgol David Hughes, Ynys Môn
  • Ysgol Gyfun Llangefni, Ynys Môn
  • Ysgol Gyfun Aberteifi, Ceredigion
  • Ysgol Gyfun Bro Pedr, Ceredigion
  • Ysgol y Moelwyn, Gwynedd
  • Awdurdod Lleol Gwynedd

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai athrawon ymgynghorol:

  • ddarparu lefel addas o her ar gyfer lleoliadau a sicrhau bod ymweliadau a hyfforddiant yn canolbwyntio ar wella safonau plant
  • parhau ag arweinyddiaeth a rheolaeth gefnogol ond gwneud mwy i fodelu arfer effeithiol yn yr ystafell ddosbarth a rhannu syniadau newydd gydag ymarferwyr
  • cael y wybodaeth ddiweddaraf am newidiadau mewn addysg sy’n effeithio ar leoliadau
     

Dylai awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol:

  • ddarparu 10% o amser athrawon ymgynghorol ar gyfer pob lleoliad a sicrhau bod athrawon ymgynghorol yn ymweld â lleoliadau yn rheolaidd
  • gwneud yn siŵr bod lleoliadau cyfrwng Cymraeg a Saesneg yn cael cymorth a hyfforddiant yn yr iaith y maent yn gweithredu ynddi
  • monitro gwaith athrawon ymgynghorol a sicrhau bod eu hanghenion hyfforddi yn cael eu nodi a’u bodloni
  • gweithio gyda’i gilydd a gyda sefydliadau gwirfoddol i sicrhau bod lleoliadau’n cael cymorth cynhwysfawr a chysylltiedig, yn enwedig mewn perthynas ag anghenion dysgu ychwanegol a diogelu
  • dwyn sefydliadau gwirfoddol a ariennir i gyfrif am ansawdd eu cyngor a’u harweiniad
  • sicrhau bod cynifer o ymarferwyr nas cynhelir ag y bo modd yn gallu mynychu hyfforddiant
  • ystyried penodi athrawon ymgynghorol am gyfnod penodol i adfywio’r gwasanaeth y gallant ei gynnig

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • ystyried clustnodi cyllid i wneud yn siŵr bod bob lleoliad yn cael 10% o gymorth gan athro cymwys a hyfforddiant yn ychwanegol i hyn
  • creu rhwydwaith i athrawon ymgynghorol rannu gwybodaeth ac arfer orau

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai consortia rhanbarthol:

Wella trefniadau rheoli perfformiad trwy:

  • gynllunio ar gyfer y tymor canolig i sicrhau dull strategol o wella ysgolion
  • sicrhau bod cynlluniau’n cynnwys camau gweithredu sy’n benodol a mesuradwy, gyda thargedau, costau a cherrig milltir priodol ar gyfer cyflawni
  • cofnodi, rhannu a defnyddio data (o lefel disgybl i fyny) yn effeithlon ac yn effeithiol
  • monitro cynnydd disgyblion ac ysgolion yn rheolaidd
  • defnyddio dull mwy trylwyr o nodi risgiau a’u rheoli
  • hunanarfarnu eu cryfderau a’u diffygion yn realistig
  • rheoli perfformiad unigol eu staff yn dynn

Sicrhau cysondeb gwell yn ansawdd arfarniadau ymgynghorwyr her o ysgolion, yn enwedig mewn perthynas ag addysgu ac arweinyddiaeth

Datblygu strategaethau cliriach i fynd i’r afael ag effaith amddifadedd ar ddeilliannau addysg a sicrhau bod yr holl gamau gweithredu yn gydlynus i’r perwyl hwn

Gwella ansawdd ac ystod y cymorth ar gyfer ysgolion, ac yn benodol:

  • datblygu strategaethau cliriach ar gyfer gwneud y mwyaf o botensial cymorth o un ysgol i’r llall
  • darparu neu frocera cymorth gwell ar gyfer addysgu a dysgu mewn meysydd pwnc nad ydynt yn rhai craidd

Cynnwys awdurdodau esgobaethol yn effeithiol wrth gynllunio ac arfarnu gwasanaethau rhanbarthol yn strategol

Dylai awdurdodau lleol:

  • Gefnogi eu consortiwm rhanbarthol i ddatblygu cynlluniau busnes tymor canolig a sicrhau bod yr holl gynlluniau’n ystyried anghenion eu hysgolion lleol
  • Datblygu perthnasoedd gweithio ffurfiol rhwng pwyllgorau craffu yn eu consortiwm er mwyn craffu ar waith ac effaith eu consortiwm rhanbarthol

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • Wella’i strategaeth i ddatblygu uwch arweinwyr a rheolwyr ar gyfer addysg ar lefel awdurdod lleol a chonsortia rhanbarthol
  • Cydweithio’n fwy â chonsortia ac awdurdodau lleol i gytuno ar gynlluniau busnes tymor byr a thymor canolig a lleihau ceisiadau i newid ac ychwanegu at gynlluniau yng nghanol blwyddyn
  • Sicrhau bod categoreiddio ysgolion yn cael ei safoni’n drylwyr ar draws y consortia
  • Datblygu dealltwriaeth ar y cyd rhwng athrawon, ysgolion, awdurdodau lleol, consortia rhanbarthol a Llywodraeth Cymru am ddiben targedau cyrhaeddiad a’r defnydd a wneir ohonynt
  • Ymgysylltu’n fwy effeithiol ag awdurdodau esgobaethol i ddatblygu eu strategaeth ar gyfer gwella ysgolion
  • Sicrhau bod consortia, awdurdodau lleol ac awdurdodau esgobaethol yn glir ynglŷn â’u rolau a’u cyfrifoldebau priodol ar gyfer ysgolion yn rhaglen Her Ysgolion Cymru

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion:

  • roi dull trawsgwricwlaidd dilyniannol a chydlynus ar waith o ddatblygu medrau llythrennedd disgyblion, yn unol â disgwyliadau’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd;
  • olrhain a monitro’r dilyniant ym medrau llythrennedd disgyblion yn erbyn disgwyliadau diwedd blwyddyn y Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd;
  • annog arbenigwyr pwnc Cymraeg a Saesneg i arwain mewn gwella cysylltiadau rhwng pynciau i gefnogi dull cyson a dilyniannol o ddatblygu medrau llythrennedd disgyblion;
  • darparu cyfleoedd a chymorth da ar draws y cwricwlwm i ddisgyblion wella eu hysgrifennu, gan gynnwys ei gywirdeb technegol; a
  • monitro ac arfarnu effaith y strategaethau ar gyfer gwella medrau llythrennedd disgyblion.

Dylai awdurdodau lleol / consortia rhanbarthol:

  • egluro rolau awdurdodau lleol, consortia a’r partneriaid cymorth cenedlaethol ar gyfer hyfforddi a chynorthwyo ysgolion i roi’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd ar waith; a
  • gwella’r defnydd o gyfarfodydd clwstwr pontio i sefydlu dull cyson o addysgu medrau llythrennedd.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • drefnu bod deunyddiau cymorth i ysgolion ar gael cyn datblygu’r fframwaith ymhellach;
  • gwneud yn siŵr bod pob ysgol yn gallu manteisio ar ddeunyddiau cymorth yn hawdd; a
  • rhoi arweiniad clir i ysgolion ar asesu a chynnig enghreifftiau o safonau llythrennedd disgwyliedig ar draws pob pwnc.

Astudiaethau achos o arfer orau

  • Ysgol Gyfun Cwm Rhymni, Caerffili
  • Elfed High School. Sir y Fflint
  • Ysgol Gyfun Bro Morgannwg, Bro Morgannwg

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • gyhoeddi arweiniad pellach i helpu sefydliadau ddatblygu eu gweithdrefnau cwynion dysgwyr, gan gynnwys diffiniadau o fathau arbennig o gŵynion
  • sicrhau bod yr arolwg blynyddol Llais y Dysgwr Cymru yn cipio profiadau dysgwyr o wneud cwynion, a’u boddhad â’r broses, yn ddigonol
  • gweithio gyda’r sector i ystyried ymarferoldeb corff apeliadau allanol ar gyfer dysgwyr AB ôl-16 yng Nghymru, gyda phwerau i adolygu cwynion myfyrwyr a’u canlyniadau
     

Dylai sefydliadau:

  • ddwyn yn eu blaen y materion a nodwyd gan UCM yn eu hadroddiad 2011 ar gŵynion myfyrwyr
  • gwneud yn siŵr fod yr holl ddeunyddiau am sut i wneud cwyn ar gael yn rhwydd drwy’r adrannau o’u gwefannau ar gyfer y cyhoedd, a’u bod hefyd ar gael trwy gyfrwng y Gymraeg
  • mynnu bod uwch reolwyr yn gwirio pa mor gyson a thrylwyr y cynhelir ymchwiliadau i gŵynion gan bob un o’u staff, ac ar draws pob safle campws
  • hyfforddi pob aelod o staff a chynrychiolwyr dysgwyr i reoli gweithdrefnau cwynion y sefydliad
  • gwneud yn siŵr bod mecanweithiau yn eu lle i wahaniaethu rhwng cwynion lefel isel a chwynion mwy difrifol, ac i gofnodi pob cwyn, p’un a gafodd ei gwneud yn llafar neu’n ysgrifenedig
  • defnyddio’r holl dystiolaeth sydd ar gael, gan gynnwys adborth dysgwyr, i lywio’r dadansoddiad manwl o ansawdd y polisi a’r gweithdrefnau cwynion, yn ogystal â’r patrymau, tueddiadau a rhesymau sylfaenol ar gyfer cwynion er mwyn llywio systemau ansawdd a chynllunio strategol

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai ysgolion:

  • wella dealltwriaeth disgyblion o gysyniadau mwy cymhleth ADCDF a nodwyd yn yr adroddiad hwn, gan gynnwys y rhai sy’n ymwneud â hunaniaeth a diwylliant;
  • cynllunio ar gyfer datblygu dealltwriaeth disgyblion o’r saith thema ADCDF ar draws y cwricwlwm yn raddol, ac asesu ac olrhain datblygiad disgyblion;
  • cynllunio ar gyfer ADCDF i wneud cyfraniad cadarnhaol at ddatblygu llythrennedd a rhifedd disgyblion;
  • darparu amrywiaeth o gyfleoedd allgyrsiol i gefnogi ADCDF;
  • nodi aelodau o staff i fod â chyfrifoldeb am gydlynu a datblygu ADCDF ar draws yr ysgol;
  • darparu hyfforddiant priodol ar gyfer athrawon ac aelodau eraill o staff i’w helpu i gyflwyno ADCDF yn fwy effeithiol, gan gynnwys ei chysyniadau mwy cymhleth; a
  • sicrhau bod llywodraethwyr yn cael hyfforddiant i’w galluogi i gefnogi a herio’r ysgol wrth gyflwyno ADCDF.

Dylai awdurdodau lleol / consortia rhanbarthol:

  • sefydlu cyfeirlyfr o ddarparwyr sydd ag arfer dda mewn ADCDF, y gellir ei rannu ag ysgolion; a
  • darparu hyfforddiant i lywodraethwyr i’w galluogi i gefnogi a herio ysgolion yn briodol o ran ADCDF.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai arweinwyr ysgol:

  • sefydlu diwylliant ar y cyd o wella, hunanarfarnu a dysgu proffesiynol fel bod pob un o’r staff yn deall eu rolau a’u cyfrifoldebau;
  • sefydlu arferion hunanarfarnu sy’n ystyried ystod eang o dystiolaeth, gan gynnwys arsylwadau ystafelloedd dosbarth sy’n canolbwyntio’n bennaf ar safonau cyflawniad disgyblion ac ar ansawdd yr addysgu a’r dysgu;
  • datblygu polisïau ac arferion clir ac eglur ar gyfer arsylwi ystafelloedd dosbarth, y mae pob un o’r staff yn eu deall a’u cymhwyso;
  • cynnal deialog broffesiynol gydag athrawon a staff cymorth yn fuan ar ôl arsylwi ystafell ddosbarth;
  • trefnu cyfleoedd datblygiad proffesiynol ar gyfer staff, wedi’u seilio ar dystiolaeth sy’n cynnwys arsylwadau ystafell ddosbarth, sy’n cyfateb i flaenoriaethau’r ysgol a blaenoriaethau unigol;
  • ar gyfer arsylwadau ystafell ddosbarth y mae angen barnau ar eu cyfer, datblygu disgrifwyr barn a gweithdrefnau safoni i sicrhau cysondeb; a
  • hyfforddi fel arolygwyr cymheiriaid er mwyn gallu alinio a rhannu eu harfer ag arfer rhai eraill fel arolygwyr.

Dylai awdurdodau lleol a chonsortia:

  • helpu ysgolion sydd â diwylliannau cryf o ran gwella, hunanarfarnu a dysgu proffesiynol ac arsylwi ystafelloedd dosbarth i rannu eu harfer ag ysgolion eraill.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • roi cyfleoedd i ysgolion sydd â diwylliannau cryf o ran gwella, hunanarfarnu a dysgu proffesiynol ac arsylwi ystafelloedd dosbarth yn effeithiol rannu eu harfer ar wefan Dysgu Cymru.

Math o Adnodd Gwella: Adroddiad thematig

Rhannu'r dudalen hon

Argymhellion

Dylai darparwyr dysgu oedolion yn y gymuned:

  • rhoi seilweithiau ffurfiol ar waith i helpu dysgwyr drefnu’u dosbarthiadau a’u gweithgareddau eu hunain yn eu cymunedau;
  • gynyddu’r defnydd o strategaethau a gweithgareddau cynnwys dysgwyr er mwyn gwella ansawdd yr addysgu a’r asesu;
  • cynnig rhaglenni i ddysgwyr sy’n eu helpu i ddatblygu eu medrau dinasyddiaeth ac arweinyddiaeth;
  • rhoi systemau ffurfiol ar waith i gofnodi a chydnabod ystod y deilliannau personol a chymdeithasol a gyflawnir gan ddysgwyr;
  • gwneud defnydd cadarn o arolwg Llais y Dysgwr Cymru ar lefel partneriaeth wrth gynllunio gwella ansawdd; a
  • gwneud yn siŵr bod dysgwyr yn gwybod am beth sydd wedi digwydd o ganlyniad i ddarparu’u barnau a’u safbwyntiau, neu beth maent wedi’i newid o ganlyniad i gymryd rhan mewn arolygon neu holiaduron.

Dylai darparwyr dysgu yn y gwaith:

  • fonitro’n fanylach effaith cymryd rhan mewn gweithgareddau cynnwys dysgwyr ar gyfer dysgwyr unigol;
  • gwella mynediad i weithgareddau cynnwys dysgwyr ar gyfer dysgwyr mewn lleoliadau gwasgaredig yn ddaearyddol; a
  • gwneud yn siŵr bod pob dysgwr yn gwybod beth yw canlyniadau arolwg Llais y Dysgwr Cymru ar lefel darparwr.

Dylai Llywodraeth Cymru:

  • adolygu ei strategaeth cynnwys dysgwyr i roi mwy o bwyslais ar ddatblygu medrau dinasyddiaeth a meithrin gallu dysgwyr i ymgymryd â rolau arwain a threfnu eu dysgu eu hunain.