Argymhellion

Dylai awdurdodau lleol, ysgolion ac UCDau:

• gael strategaeth y cytunwyd arni’n lleol i gefnogi’r holl ddisgyblion sy’n agored i niwed fel eu bod yn aros mewn addysg amser llawn
• nodi disgyblion sydd mewn perygl o ymddieithrio yn gynnar a rhoi ymyriadau priodol ac amserol ar waith
• cydweithio i gynyddu ystod yr opsiynau a’r profiadau dysgu sydd ar gael i ddisgyblion sy’n cael addysg heblaw yn yr ysgol
   

Dylai awdurdodau lleol:

• sicrhau bod gan yr holl randdeiliaid ddealltwriaeth glir o rôl UCDau a mathau eraill o ddarpariaeth addysg heblaw yn yr ysgol mewn continwwm o ddarpariaeth, a bod y darpariaethau hyn yn cynnwys meini prawf mynediad ac ymadael clir
• penodi staff UCD sydd â phrofiad ac arbenigedd priodol mewn arweinyddiaeth, addysgu a dysgu yn ogystal â rheoli ymddygiad
• sicrhau bod pob un o staff UCDau yn cael yr un cyfleoedd hyfforddi a datblygu â staff mewn ysgolion prif ffrwd
• gweithio gyda chonsortia rhanbarthol i ddarparu cymorth a her gadarn i reolwyr a phwyllgorau rheoli UCD
   

Dylai Llywodraeth Cymru:

• ddarparu arweiniad fframwaith ar rôl UCDau fel rhan o gontinwwm o ddarpariaeth
• ystyried cyflwyno cymhwyster proffesiynol cenedlaethol ar gyfer athrawon sydd â gofal am UCDau
• sicrhau bod staff UCDau yn elwa ar strategaethau cenedlaethol i wella ansawdd addysgu ac arweinyddiaeth mewn addysg

Argymhellion

Dylai arweinwyr ysgolion:

• fod yn glir iawn ynghylch yr hyn y maent am ei gyflawni trwy gymryd rhan mewn gweithgarwch cymorth rhwng ysgolion
• nodi meini prawf llwyddiant penodol ar gyfer y gweithgarwch
• sicrhau bod y ffocws ar godi safonau a gwella deilliannau
• arfarnu’r effaith, costau a buddion

Dylai awdurdodau lleol a chonsortia:

• fod â strategaeth glir ar gyfer paru ysgolion i gydweithio â’i gilydd
• gosod disgwyliadau ynghylch sut bydd grwpiau’n gweithredu
• sicrhau bod adnoddau ar gael i ategu gwaith rhwng ysgolion
• nodi a lledaenu gwybodaeth am arfer sy’n haeddu cael ei hefelychu

Dylai Llywodraeth Cymru:

• ystyried ffyrdd i alluogi ffederasiynau i gofrestru’n ysgol unigol
• cydlynu cronfa ddata genedlaethol o arfer sy’n haeddu cael ei hefelychu sy’n dod ag astudiaethau achos arfer orau Estyn, a’r rhai a nodir gan gonsortia ac awdurdodau lleol, at ei gilydd

Astudiaethau achos o arfer orau

• Deuluoedd ‘cynradd’ Ynys Môn
• Ysgol Uwchradd Elfed, Sir y Fflint
• Ysgol Tregarth ac Ysgol Bodfeurig, Gwynedd
• Y Ffederasiwn o Ysgolion yng Nghwm Afan Uchaf, Castell-nedd Port Talbot
• Ysgol Gymunedol Cwmtawe, Castell-nedd Port Talbot
• Ysgol Ddydd Arbennig Crownbridge a’i phartneriaid Ysgol Arbennig Portfield, Ysgol Arbennig Greenfields, Ysgol Arbennig Heronsbridge, Ysgol Hen Felin ac Ysgol Arbennig Tŷ Gwyn