Sut defnyddiodd Ysgol Gynradd Adamsdown arweinyddiaeth ddosbarthedig i gefnogi prosesau hunanwerthuso llwyddiannus a rhoi newidiadau ysgol gyfan ar waith
Quick links:
Gwybodaeth am yr ysgol neu’r darparwr
Mae Ysgol Gynradd Adamsdown yn ysgol gymunedol sydd wedi’i lleoli yn ardal canol dinas Adamsdown yng Nghaerdydd. Mae mwyafrif helaeth y dalgylch yn disgyn ymhell o fewn y 10% o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru. Mae llawer o blant yn Adamsdown yn wynebu rhwystrau rhag dysgu, sef Saesneg fel iaith ychwanegol (SIY) (72%), anghenion dysgu ychwanegol (ADY) (9%), yn derbyn prydau ysgol am ddim (65%), materion amddiffyn plant, tai gwael, problemau iechyd a phresenoldeb gwael.
Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol
Ar ôl cael eu gosod mewn categori Estyn, ‘angen gwelliant sylweddol’, yn 2015, dechreuodd yr ysgol ar daith gyflym i sicrhau bod arweinyddiaeth yn cael ei dosbarthu ar draws y tîm addysgu. Cafodd pob aelod o’r staff addysgu hyfforddiant trylwyr i fod yn arweinwyr cwricwlwm, a dyrannwyd cyfrifoldebau iddynt yn unol â’r raddfa gyflog athrawon. Yn ychwanegol, arweiniodd archwiliad o fedrau a phrofiadau athrawon, ochr yn ochr â rhaglen dysgu proffesiynol gynhwysfawr dros flwyddyn academaidd, at roi rhaglen hunanwerthuso effeithiol ar waith. Sicrhaodd y camau hyn fod yr ysgol yn cael ei thynnu o gategori Estyn ar ôl pedwar tymor yn unig. Caniataodd hyn gyfle i’r pennaeth adolygu gweledigaeth ac arferion yr ysgol cyn gweithredu’r cwricwlwm newydd.
Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch
Er mwyn cynnal gwelliannau diweddar a wnaed, roedd angen i’r pennaeth adolygu gweledigaeth yr ysgol gyda’r holl randdeiliaid. Roedd hyn yn cynnwys ymgorffori rhaglen fonitro, gwerthuso ac adrodd i sicrhau bod yr holl randdeiliaid yn ymwybodol o waelodlin safonau’r ysgol ar draws pob maes o fywyd yr ysgol, wedi’i dilyn gan y blaenoriaethau cyn cyflwyno cwricwlwm newydd. Wedyn, datblygwyd llinell amser i roi’r weledigaeth ar waith. Trwy gyfres o ddiwrnodau hyfforddiant ysgol gyfan, datblygodd rhanddeiliaid yr ysgol ei nodau ar gyfer y 3 i 5 mlynedd nesaf. Ailysgrifennwyd gweledigaeth yr ysgol i adlewyrchu anghenion amrywiol y dysgwyr yn gywir. Roedd y broses hon yn cynnwys arweinwyr, llywodraethwyr, staff, disgyblion, rhieni a chysylltiadau â’r gymuned.
I gefnogi’r tîm arweinyddiaeth i roi’r weledigaeth ar waith, cynhaliwyd treial arloesol i gyflwyno system newydd ar gyfer grwpio disgyblion yn 2017. Arweiniwyd hyn gan y pennaeth cynorthwyol ac athrawon ar y raddfa gyflog uwch. Dadansoddwyd data a gynhyrchwyd o gyfarfodydd cynnydd disgyblion, a dangosodd fod disgyblion wedi gwneud cynnydd cyflym yn y treial. Dadansoddwyd y data hwn gan arweinwyr â chyfrifoldeb addysgu a dysgu ar draws y pynciau craidd, sef Mathemateg, Saesneg a Gwyddoniaeth. Adolygwyd yr holl agweddau ar y cwricwlwm, wedi’i gefnogi gan athrawon ar y brif raddfa gyflog a oedd yn arwain meysydd pynciau sylfaen.
Roedd cyfrifoldebau arwain yn ystod y cyfnod treialu yn cynnwys adrodd i randdeiliaid, arwain cyfarfodydd, monitro, gwerthuso ac adrodd am weithgareddau, mynychu cyfleoedd dysgu proffesiynol, ymchwil, a dadansoddi data disgyblion yn helaeth.
Cafodd yr holl staff addysgu eu cynnwys mewn datblygu’r system newydd hon, gan sicrhau bod y gymuned gyfan yn parhau i ddylanwadu ar welliannau yn sgil newidiadau i’r agenda genedlaethol ac anghenion esblygol y disgyblion. Arweiniodd hyn at ymrwymiad cynyddol gan y gymuned i ddeall yr anghenion a’r rhesymau dros newid.
Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?
Mae’r ysgol wedi rhoi system newydd arloesol ar waith ar gyfer addysgu a dysgu ac wedi llwyddo i greu cwricwlwm ar gyfer dysgwyr sy’n sicrhau bod yr holl ddisgyblion yn gwneud cynnydd o’u mannau cychwyn unigol.
Mae arweinyddiaeth ddosbarthedig wedi ymestyn set sgiliau ymarferwyr, gan sicrhau eu bod i gyd wedi gallu chwarae rôl mewn datblygu rhaglen wella’r ysgol. Darparon nhw dystiolaeth sylweddol i sicrhau dilyniant ar y raddfa gyflog uwch, yn ogystal â datblygu i arweinyddiaeth ganol ac uwch arweinyddiaeth.
Cafodd Adamsdown adroddiad cryf gan Estyn ym mis Mai 2023.
Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?
Trwy astudiaethau achos amrywiol a gasglwyd ynghyd gan y consortiwm a Phrifysgol Caerdydd.