Menter wyddoniaeth yn ysbrydoli disgyblion
Quick links:
Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector
Sefydlwyd Menter Wyddoniaeth Trefynwy yn 2008 gan bennaeth bioleg presennol yr ysgol a’i rhagflaenydd fel trefniant partneriaeth arloesol gyda phum ysgol leol – ysgolion a gynhelir ac ysgolion annibynnol – i wella deilliannau a dylanwadu ar ddewisiadau gyrfa disgyblion chweched dosbarth lleol. Fe’i sefydlwyd i ymateb i’r pryderon hysbys a fynegwyd yn y blynyddoedd diwethaf am ansawdd a deilliannau addysg wyddoniaeth yn ysgolion y DU.
Nod Menter Wyddoniaeth Sir Fynwy yw:
- ysbrydoli disgyblion dawnus lleol i ddilyn gyrfa mewn gwyddoniaeth gyda bwriad o wella ein safle byd-eang presennol mewn addysg ac ymchwil wyddonol;
- galluogi disgyblion i ddatblygu dealltwriaeth o’r ymchwil wyddonol sy’n sail i’r egwyddorion;
- rhoi sylw i’r heriau a ddarperir gan wyddoniaeth arbrofol trwy gynnig arbrofion sydd y tu hwnt i ofynion y cwricwlwm Safon Uwch;
- gwella hyder disgyblion yn y labordy; a
- galluogi disgyblion i ddatblygu’r medrau dysgu annibynnol sydd eu hangen ar gyfer cyrsiau addysg uwch yn y gwyddorau.
Gellir defnyddio’r ddolen gyswllt isod i edrych ar Fenter Wyddoniaeth Trefynwy ar y we:
Natur strategaeth neu weithgaredd a nodwyd yn arfer sy’n arwain y sector
Er 2008, mae staff adran wyddoniaeth Monmouth School wedi gwneud defnydd cynyddol o’u harbenigedd a chyfleusterau’r ysgol i ysbrydoli disgyblion chweched dosbarth a’u hannog i ystyried astudio gwyddoniaeth a disgyblaethau cysylltiedig ymhellach, trwy roi cyfleoedd i ddisgyblion wneud arbrofion ymarferol diddorol a soffistigedig.
Darperir sesiynau gwyddoniaeth ymarferol wythnosol o safon israddedig ar gyfer disgyblion chweched dosbarth mwy galluog a dawnus o bum ysgol leol ac maent yn cynnwys gweithgareddau fel trawsffurfiad genetig E. coli, mwyhau a lysis DNA, seryddiaeth radio a dylunio, adeiladu a rhaglennu robotau Lego.
Yn ychwanegol i’r rhaglen wythnosol, cynigir sesiynau addysgu a hyfforddi i staff a disgyblion mewn ysgolion partner, naill ai ar y safle neu yn Monmouth School. Yn 2012-13, fe wnaeth y rhaglen allymestyn hon gyflwyno hyfforddiant mewn medrau biodechnolegol datblygedig i 60 o ddisgyblion yn ychwanegol o ysgolion lleol. Cynhaliwyd digwyddiad ar wahân ar gyfer ysgol gynradd leol hefyd, gan alluogi 30 o ddisgyblion i adeiladu a rheoli robotau Lego.
Am y tair blynedd diwethaf, cynhaliwyd cynhadledd flynyddol Menter Wyddoniaeth Trefynwy yn Monmouth School gyda chyflwyniadau gan ystod o ddarparwyr. Mae hyn yn cynnwys diwydiannau lleol yn seiliedig ar STEM, cyflwyniadau amlddisgyblaethol gan academyddion ym Mhrifysgol Caerdydd a staff o adran gemeg Monmouth School yn darparu arddangosfeydd yn ymwneud â thân gwyllt.
Yn ystod blwyddyn academaidd 2013- 14, i ddathlu canmlwyddiant marwolaeth y naturiaethwr Alfred Russel Wallace, croesawodd Menter Wyddoniaeth Trefynwy Theatr Na Nóg i berfformio eu drama ‘You should ask Wallace’. Cafwyd cyflwyniad i gyd-fynd â hyn gan y genetegwr sy’n enwog yn rhyngwladol, yr Athro Steve Jones a fu’n trafod esblygiad dyn, gan ofyn i gyfranogwyr “Ai dim ond anifail arall yw dyn?” Noddwyd y digwyddiad cyfan gan Brifysgol Caerdydd a’r Gymdeithas Linneaidd, a mynychodd dros 400 o ddisgyblion o Gymru a Gorllewin Lloegr.
Mae Menter Wyddoniaeth Sir Fynwy wedi datblygu ei phartneriaeth gyda Phrifysgol Caerdydd i ddarparu dau gyfle yn ystod y flwyddyn i ddisgyblion chweched dosbarth ymweld ag adrannau perthnasol a gweld sut beth yw bywyd i fyfyriwr israddedig. Mae’r ymweliadau’n rhoi cyfle i’r disgyblion ymgymryd â thasgau ymarferol yn labordai’r brifysgol a chael cipolwg ar elfennau ar ymchwil ôl-radd.
Effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr
Mae Menter Wyddoniaeth Sir Fynwy wedi cefnogi agenda genedlaethol STEM yn llwyddiannus. Trwy’r model partneriaeth, mae’r ysgol wedi agor ei drysau i dros 300 o ddisgyblion, ac mae’r diwrnodau allymestyn a’r cynadleddau yn ymestyn yr agwedd hon ar addysg wyddoniaeth Monmouth School i ymhell dros 1000 o ddisgyblion ychwanegol.
Yn ychwanegol i gyfranogiad uchel iawn disgyblion ym Menter Wyddoniaeth Trefynwy, mae’r bartneriaeth wedi eu helpu i wella’u safonau.
O ganlyniad, mae nifer uwch o ddisgyblion sydd wedi cymryd rhan yn y rhaglen a nifer y disgyblion sy’n cael eu derbyn i’r prifysgolion mwyaf cystadleuol yn y DU i astudio’r pynciau hyn wedi dilyn cyrsiau STEM yn y brifysgol.