Hunanwerthuso ar gyfer gwell deilliannau gan ddisgyblion

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Wirfoddol a Gynorthwyir yr Eglwys yng Nghymru Llansanwyr a Llanhari yn ysgol gynradd cyfrwng Saesneg â dosbarthiadau un oedran, sy’n gwasanaethu Bywoliaeth Rheithorol y Bont-faen a phlwyf Llanhari.  Mae’r ysgol mewn lleoliad gwledig bedair milltir i’r gogledd o’r Bont-faen ym Mro Morgannwg, a hanner milltir o bentref Llanhari yn Rhondda Cynon Taf, ac mae’n derbyn disgyblion o’r ddau awdurdod lleol.

Ceir tua 230 o ddisgyblion rhwng tair ac un ar ddeg oed ar y gofrestr, gan gynnwys 43 yn y feithrinfa ran-amser.  Mae’r ysgol yn addysgu disgyblion mewn wyth dosbarth, sy’n cynnwys disgyblion o grwpiau blwyddyn unigol.  Mae rhyw 5% o ddisgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim, ac mae’r ysgol yn nodi bod anghenion dysgu ychwanegol gan ryw 15% o ddisgyblion.  Mae bron pob un o’r disgyblion o ethnigrwydd gwyn Prydeinig ac yn siarad Saesneg fel eu mamiaith.

Ymgymerodd y pennaeth â’i swydd yn Ionawr 2015.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Yn dilyn cyfnod o ansefydlogrwydd yng Ngwanwyn 2015, gyda bron i hanner yr athrawon ar gontractau tymor byr dros dro, prif amcan y pennaeth oedd nodi cryfderau a gwendidau yn yr addysgu, herio tanberfformio, a datblygu llinellau atebolrwydd clir trwy roi systemau a gweithdrefnau cadarn ar waith.  Arweiniodd cyfnod o recriwtio trylwyr at gryfhau’r arweinyddiaeth a’r tîm addysgu trwy benodi Arweinydd Dysgu / Cydlynydd Anghenion Dysgu Ychwanegol newydd, ynghyd ag Arweinydd y Cyfnod Sylfaen a dau Athro Newydd Gymhwyso.

Er mwyn i’r pennaeth a’r uwch dîm arwain gael dealltwriaeth gywir o gryfderau’r ysgol a meysydd i’w datblygu, aethant ati i adolygu’r trefniadau ar gyfer hunanarfarnu, monitro a chynllunio ar gyfer gwelliannau.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a nodwyd fel arfer sy’n arwain y sector

Hunanarfarniad yr ysgol

Yn dilyn adolygiad o’r prosesau hunanarfarnu, mae cylch monitro, arfarnu ac adolygu’r ysgol yn canolbwyntio’n drwyadl ar wella deilliannau ar gyfer disgyblion.  Mae arweinyddiaeth ddosbarthedig gadarn yn sicrhau bod pob un o’r staff yn gwneud cyfraniad sylweddol at y broses hon.  Mae arweinwyr pwnc yn ymgymryd â pherchnogaeth o’u cynlluniau gwella, a luniwyd ganddynt ar sail eu harfarniadau monitro a’u dadansoddiad o ddata perfformiad.  Mae arweinwyr yn cynllunio cylchoedd monitro cadarn sy’n defnyddio amrywiaeth o weithgareddau monitro trwy gydol y flwyddyn i wirio ansawdd; mae’r rhain yn cynnwys adolygiadau arfarnol o waith disgyblion ac arsylwadau gwersi.  Maent yn mesur cynnydd ac yn asesu effaith camau gweithredu ar bwyntiau allweddol, gan baratoi adroddiadau cryno sy’n amlinellu’r cryfderau a meysydd y mae angen eu gwella ymhellach.

Mae disgyblion yn cyfrannu at broses gwella’r ysgol hefyd drwy ddiwrnodau ‘trochi’ cynllunio sy’n eu galluogi i wneud penderfyniadau ynglŷn â sut, ac i ryw raddau beth, y byddant yn dysgu yn y tymor canlynol.  Mae cenhadon disgyblion yn arsylwi’r dysgu mewn gwersi ac yn gwneud argymhellion ar gyfer gwella; roedd eu sylwadau yn allweddol wrth ddatblygu targedau disgyblion a’r polisi marcio ac adborth.

Mae deilliannau hunanarfarnu ar draws yr ysgol yn pennu polisïau a thargedau clir ar gyfer gwella.  Mae’r rhain yn sail i gynllun gwella ysgol manwl, sy’n amlinellu cyfrifoldebau, camau gweithredu, graddfeydd amser a gweithdrefnau ar gyfer monitro cynnydd yn glir.

Defnyddio data

Mae’r ysgol yn rhoi pwys mawr ar ddefnyddio amrywiaeth o ddata i fesur cynnydd.  Defnyddir taflenni olrhain electronig manwl a chadarn gan arweinwyr i gofnodi ystod o ddata asesiadau disgyblion, ac mae staff yn defnyddio’r rhain yn hyderus ac yn rheolaidd i fonitro ac arfarnu perfformiad grwpiau o ddisgyblion.  Mae athrawon yn deall yn dda iawn sut maent yn atebol am gynnydd disgyblion.  Gyda chymorth yr arweinwyr, maent yn adolygu cynnydd bob tymor, ac yn nodi camau gweithredu priodol i gyflawni targedau’r dyfodol.  Mae’r broses hon wedi creu diwylliant ymaddasol ac ymatebol lle mae staff yn cynnal disgwyliadau uchel ac yn cysylltu unrhyw newidiadau i ddarpariaeth neu hyfforddiant yn uniongyrchol ag angen disgyblion. 

Ymateb i farnau rhanddeiliaid

Mae arweinwyr yn annog yr holl randdeiliaid i gyfrannu at y broses hunanarfarnu drwy holiaduron blynyddol, mynychu gweithdai, nosweithiau rhieni a grwpiau amrywiol llais y disgybl ar draws yr ysgol.  Mae arweinwyr yr ysgol yn cynnal dadansoddiadau manwl o ganfyddiadau, ac yn ymateb yn brydlon i feysydd a nodir gan grwpiau penodol.  Er enghraifft, fe wnaeth arweinwyr wella cyfathrebu â rhieni, trwy ddefnyddio’r cyfryngau cymdeithasol a chyflwyno adroddiadau canol tymor ar gynnydd disgyblion, y mae rhieni’n eu gwerthfawrogi’n fawr. 

Cydweithio mewn rhwydweithiau arfer broffesiynol

Mae arweinwyr yn gwerthfawrogi buddion cydweithio a gweithio mewn partneriaeth yn yr ysgol a gydag ysgolion eraill ac asiantaethau partner.  Cynhaliwyd adolygiadau gan asiantaethau allanol ar ddarpariaeth y Cyfnod Sylfaen, marcio ac adborth ac iechyd a diogelwch.  Mae canfyddiadau o’r adroddiadau hyn wedi helpu’r ysgol i fynd i’r afael â meysydd dynodedig a symud ymlaen yn gyflym.  Hefyd, mae’r ysgol yn ymgysylltu’n agored â chlwstwr o ysgolion, grŵp gwella ysgolion, prosiect braenaru, awdurdod lleol, consortiwm rhanbarthol ac ymgynghorydd her ar nifer o brosiectau.  Mae staff yn ymweld yn rheolaidd ag ysgolion eraill lle ceir arfer ragorol, ac maent yn myfyrio ar eu canfyddiadau, gan ledaenu’r hyn sy’n berthnasol ac yn briodol ar gyfer eu lleoliad eu hunain.  Mae’r gwaith hwn wedi darparu persbectif, her a chymorth allanol da wrth hwyluso rhannu adnoddau ddwyffordd a phrosesau arwain effeithiol.

Mae staff yn cynllunio, paratoi ac asesu gwaith disgyblion mewn timau, ac yn helpu ei gilydd i ddatblygu a gwella o fewn ethos cefnogol, gofalgar ac ymddiriedus.  Caiff pob athro y cyfle i arsylwi athrawon eraill yn addysgu, a thrwy ddeialog broffesiynol a myfyriol wedi’i chynllunio, maent yn nodi meysydd i’w dathlu a’u rhannu.  Mae hyn wedi arwain at ddiwylliant dysgu o hunanwella lle mae staff yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi a lle ceir morâl uchel iawn.

Anogir yr holl staff i goleddu maes ymchwil weithredu sy’n gysylltiedig â maes penodol o arloesi’r cwricwlwm, gan sicrhau bod yr ysgol yn parhau i wella.  Mae’r rhain wedi cynnwys: meddylfryd o dwf, arloesi/mentergarwch, medrau meddwl, diwrnodau trochi disgyblion mewn cynllunio, arferion y meddwl, dysgu iaith dramor fodern, dysgu awyr agored a marcio ac adborth.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r holl weithgareddau arfarnu yn canolbwyntio’n drwyadl ar wella deilliannau ar gyfer disgyblion, ac mae hyn wedi sicrhau tuedd gyson o wella mewn darllen, ysgrifennu a mathemateg ar draws yr ysgol.

Mae pob un o’r staff yn deall blaenoriaethau’r ysgol ar gyfer gwella ynghyd â’u rôl i sicrhau’r canlyniadau a ddymunir.  Mae’r ethos cryf iawn o waith tîm a chymorth ymhlith y staff wedi golygu bod staff yn barod i gymryd rhai risgiau.  Mae hyn wedi galluogi’r ysgol i weithio ar nifer o brosiectau arloesol ar ddatblygu’r cwricwlwm sydd wedi cael effaith gadarnhaol ar ddisgyblion, er enghraifft gwelliannau a wnaed wrth ddefnyddio cwestiynau i herio meddwl disgyblion yn fwy effeithiol. 

O ganlyniad i  gynllunio gwelliant llwyddiannus, erbyn hyn mae gan yr ysgol hanes cadarn o lwyddo dros y ddwy flynedd diwethaf i godi safonau ar gyfer y rhan fwyaf o ddisgyblion.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn arwain prosiect i rannu ei harfer dda wrth olrhain a defnyddio data gydag ysgolion eraill.  Mae’r ysgol wedi rhannu ei harweinyddiaeth gref a’i phrosesau cynllunio strategol gydag ysgolion eraill trwy’r prosiect braenaru, grŵp gwella ysgolion a grwpiau clwstwr.  Hefyd, mae wedi rhannu ei her uchel a’i llinellau atebolrwydd ar y rhaglen hyfforddi Cymhwyster Proffesiynol Cenedlaethol ar gyfer Prifathrawiaeth ac mewn digwyddiadau hyfforddi cenedlaethol eraill i ymgynghorwyr her.