Gwella ymgysylltiad â theuluoedd a lles dysgwyr

---

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gymunedol yr Eglwys yng Nghymru Trefonnen wedi’i lleoli yn Llandrindod, Powys. Mae 214 o ddysgwyr ar y gofrestr sydd wedi’u trefnu’n ddwy ffrwd iaith, gyda phedwar dosbarth cyfrwng Saesneg a thri dosbarth cyfrwng Cymraeg. Mae 43% o ddysgwyr yn y dosbarthiadau cyfrwng Cymraeg, ond dim ond ychydig iawn o ddisgyblion sy’n dod o gartrefi lle siaredir Cymraeg. Mae 30% o ddisgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim, sydd ymhell uwchlaw’r cyfartaledd tair blynedd cenedlaethol, sef 21.3%, ac mae 30% ar y gofrestr disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol, gan gynnwys un sydd â datganiad o anghenion addysgol arbennig. Mae hyn uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 20.6%

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Estyn 2022: Mae partneriaethau â rhieni ac asiantaethau arbenigol yn hynod effeithiol ac yn gwneud gwahaniaeth hollol gadarnhaol i gymuned yr ysgol.

Mae’r ysgol wedi’i chydnabod yn gyson fel cymuned ofalgar ac anogol lle caiff dysgwyr eu cynorthwyo’n effeithiol i ffynnu, yn academaidd ac o ran eu lles. Mae 
Ysgol Trefonnen wedi meithrin perthnasoedd gweithio cryf blwyddyn ar ôl blwyddyn gyda’i dysgwyr, rhieni, gofalwyr ac asiantaethau cymorth. Mae’r rhain yn effeithio’n gadarnhaol ar agweddau plant at ddysgu a lles, ac yn sicrhau bod Ysgol Trefonnen yn ysgol effeithiol â ffocws cymunedol. 
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Estyn 2022: Mae staff yr ysgol a thîm o wirfoddolwyr yn cynnwys y disgyblion a’u teuluoedd mewn llawer o brosiectau cyffrous i wella iechyd a lles disgyblion.

Yn 2020, ceisiodd arweinwyr gyfleoedd grant i greu a darparu blychau crefft a bwyd cyfnod clo i dros 30 o deuluoedd yr wythnos am gyfnod o dri mis. Dechreuodd hyn gylch o brosiectau ysgol llwyddiannus, sydd bellach yn cael eu rhedeg gyda dysgwyr a’u teuluoedd. Mae Swyddog Ymgysylltu â Theuluoedd effeithiol iawn yr ysgol yn gweithio’n llwyddiannus gyda busnesau lleol, asiantaethau a sefydliadau cenedlaethol i roi’r cymorth i ddysgwyr a’u teuluoedd y mae ei angen arnynt. Mae’r Swyddog Ymgysylltu â Theuluoedd wedi rhoi nifer o ddulliau cefnogol ar waith. Mae’r rhain yn cynnwys:

• darparu gwisg ysgol hanfodol, esgidiau, deunydd ysgrifennu, triniaethau llau pen a chynhyrchion mislif i ddysgwyr
• cynhyrchu bagiau lles dysgwyr sy’n cynnwys llyfrau braslunio/ysgrifennu, gemau a gweithgareddau priodol i oedran
• creu a dosbarthu hamperi bwyd Nadolig a sachau teganau 
• gwneud atgyfeiriadau sylweddol at y banc bwyd lleol er mwyn helpu sicrhau nad yw teuluoedd yn llwgu 
• cynhyrchu bagiau llysiau ‘tyfu eich hun’ i leddfu costau byw cynyddol teuluoedd 
• gweithredu oergell cymunedol, sy’n lleddfu tlodi bwyd ac yn lleihau gwastraff bwyd yn lleol 
• cyflwyno arddangosiadau coginio byw sy’n cydfynd â bagiau ryseitiau dysgwyr, gan ddod â mwynhad mawr i lawer o gartrefi
• trefnu gweithgareddau cyfoethogi poblogaidd a chyffrous yn ystod gwyliau ysgol, a thrwyddynt mae disgyblion yn datblygu cyfeillgarwch, yn cymryd rhan mewn amrywiaeth o sesiynau ymarfer corff, yn dysgu am faeth, yn gwrando ar, ac yn chwarae, amrywiaeth o offerynnau cerdd fel drymiau Indiaidd a’r delyn, yn mwynhau teithiau ledled Cymru ac yn bwyta detholiad o brydau iach gyda’u teulu
• cynnal Bws Cerdded difyr sy’n sicrhau gwell ffitrwydd ymhlith dysgwyr a lefelau presenoleb gwell 
• arwain grŵp Cyngor Rhieni y mae gwybodaeth bwysig yn cael ei chyfleu a’i thrafod gydag ef

Estyn 2022: Mae’r ysgol yn adnabod ei disgyblion, eu cefndiroedd, a’r gymuned leol yn dda iawn. Mae pob un o’r staff yn rhoi blaenoriaeth uchel i les disgyblion. Mae’r ffocws cryf hwn ar wella lles disgyblion yn agwedd allweddol ar ddarpariaeth yr ysgol.

Mae staff ysgol ymroddedig a thra hyfforddedig yn darparu gofal pellach ar gyfer lles teuluoedd a dysgwyr yr ysgol drwy:

• gyfarfod, cyfarch a gwirio, a bod ar gael yn emosiynol i bawb, sy’n sicrhau bod cydberthynas gryf yn cael ei meithrin gyda dysgwyr a’u teuluoedd
• darparu ymyriadau yr ymchwiliwyd yn dda iddynt sy’n helpu’r ysgol i ddod i adnabod ei phlant yn well yn unigol
• sicrhau bod cyfleoedd ar gael i ddisgyblion blannu, tyfu a chynaeafu eu cynnyrch eu hunain yn y potiau plannu a’r twnnel polythen, sy’n meithrin hoffter o natur, maeth a chynaliadwyedd
• cynnig cyfleoedd dysgu awyr agored rheolaidd mewn ardal Coedwig Ysgol wedi’i gwella, sy’n cynnwys treial coetir, twnnel helyg, cuddfan adar a phwll bywiog, lle mae dysgwyr yn datblygu mwy o chwilfrydedd, hunanhyder a gwaith tîm
• darparu achlysuron i ddysgwyr archwilio dylanwad lleddfol anifeiliaid drwy ymweld â fferm dros dro a theithiau cerdded gydag alpacaod oddi ar y safle
• cynnal sesiynau darllen ‘Dydd Gwener y Teulu’ yn yr awyr agored, sy’n rhoi’r cyfle i deuluoedd fwynhau amser darllen o ansawdd gyda’i gilydd mewn amgylchedd tawel ar y safle
• mynd â grŵp o ddysgwyr dynodedig ar arhosiad preswyl sy’n cynnwys llawer o weithgareddau hwyl, heriau a datrys problemau
• annog dysgwyr i fabwysiadu agwedd ‘rhoi cynnig arni’, sy’n meithrin eu gwydnwch a’u dyfalbarhad
• cyfeirio teuluoedd neu unigolion at asiantaethau ar y safle, fel yr ymwelydd iechyd, timau therapyddion, Action4Children, cwnselwyr Calan DVS neu Kooth sy’n cynnig cymorth wedi’i deilwra fel bo’r angen 
   

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Estyn 2022: Mae arweinwyr yr ysgol yn rhoi blaenoriaeth uchel i gynorthwyo disgyblion a theuluoedd i ffynnu

Trwy ddatblygu perthnasoedd cadarnhaol gyda theuluoedd a chefnogi lles dygwyr yn effeithiol, mae’r ysgol yn gallu ymyrryd yn gynnar os ydynt yn nodi bod anawsterau, er enghraifft rhianta trwy gyfnodau anodd, iechyd meddwl, presenoldeb neu ymddygiad dysgwyr. Yn y rhan fwyaf o achosion, mae hyn yn golygu eu bod yn gallu cynorthwyo teuluoedd a dysgwyr cyn i bethau fynd yn fwy o broblem, ac mae hyn wedi arwain at bresenoldeb a phrydlondeb gwell, lefelau lles uwch ac ymddygiad da ar draws yr ysgol.

Mae holiaduron disgyblion yn dangos bod y rhan fwyaf o ddysgwyr yn mwynhau mynychu Ysgol Trefonnen ac y byddent yn argymell yr ysgol i blentyn arall. Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn teimlo’n ddiogel ac maent yn gwybod bod rhywun yma i’w helpu os oes angen cymorth arnyn nhw. Daw asesiadau o les dysgwyr i’r casgliad bod y rhan fwyaf o ddysgwyr yn dangos sgorau asesu lles sy’n gwella.

Mae’r holl rieni, drwy holiaduron, yn nodi y byddent yn argymell yr ysgol hon i riant/gofalwr arall. Maent i gyd yn teimlo bod yr ysgol yn helpu pob plentyn i ymgartrefu’n dda pan fyddant yn dechrau, ac mae bron pawb o’r farn fod eu plentyn yn teimlo’n ddiogel yn yr ysgol.
 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn rhannu ei harfer dda gyda rhieni, llywodraethwyr a’r gymuned leol drwy bapur newydd yr ysgol, gwefan yr ysgol, llwyfan cyfryngau cymdeithasol, ac adroddiadau’r pennaeth bob tymor i’r corff llywodraethol.

Mae’r pennaeth yn rhannu arfer dda trwy waith rheolaidd rhwng ysgolion o fewn y  clwstwr, a thrwy grŵp gwella Tîm o Amgylch y Teulu yr awdurdod lleol.
 

---