‘Dydyn ni ddim yn dweud wrth ein hathrawon’ Profiadau o aflonyddu rhywiol rhwng cyfoedion ymhlith disgyblion ysgolion uwchradd yng Nghymru

Mae’r adroddiad hwn yn ystyried achosion o aflonyddu rhywiol rhwng cyfoedion ym mywydau pobl ifanc oedran uwchradd, ac yn adolygu’r diwylliant a’r prosesau sy’n helpu gwarchod a chynorthwyo pobl ifanc mewn ysgolion yng Nghymru. Mae aflonyddu rhywiol yn digwydd pan fydd person yn ymgymryd ag ymddygiad digroeso o natur rhywiol sydd gyda’r bwriad neu’r effaith o:

• amharu ar urddas rhywun; neu

• greu amgylchedd bygythiol, cas, diraddiol, ymosodol neu sy’n cywilyddio
• iddynt

Mae aflonyddu rhywiol yn anghyfreithlon o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010. Yn ein gwaith gyda disgyblion, dyma sut y diffinir aflonyddu rhywiol rhwng cyfoedion:

• gwneud sylwadau neu jôcs rhywiol naill ai wyneb yn wyneb neu ar-lein
• codi sgertiau neu dynnu llun o dan ddillad rhywun heb yn wybod iddi/iddo
• gwneud sylwadau cas am gorff, rhywedd, rhywioldeb neu olwg rhywun i
• achosi cywilydd, gofid neu fraw iddo/iddi
• camdriniaeth yn seiliedig ar ddelwedd, fel rhannu llun neu fideo o rywun yn noeth / hanner noeth heb gydsyniad y sawl sydd yn y llun
• anfon ffotograffau / fideos rhywiol, cignoeth neu bornograffig digroeso at rywun

Ysgrifennwyd yr adroddiad i ymateb i gais gan y Gweinidog Addysg ym mis Mehefin 2021. Mae’r adolygiad hwn yn berthnasol i ddysgwyr, rhieni ac ysgolion yn ogystal â Llywodraeth Cymru, gwasanaethau statudol a sefydliadau’r trydydd sector sy’n ymwneud yn uniongyrchol â phlant a phobl ifanc.