Defnyddio gemau i wella medrau llythrennedd disgyblion
Quick links:
Gwybodaeth am yr ysgol
Lleolir Ysgol Parcyrhun ar gyrion tref Rhydaman yn Sir Gaerfyrddin. Mae gan yr ysgol ffrwd Gymraeg a ffrwd Saesneg a defnyddir y ddwy iaith ym mywyd yr ysgol o ddydd i ddydd. Mae gan yr ysgol uned arbennig ar gyfer disgyblion sydd â nam ar eu clyw. Ar hyn o bryd, mae 196 disgybl ar gofrestr yr ysgol. Fe’u rhennir yn 8 dosbarth oed cymysg.
Mae ychydig dros 25% o’r disgyblion yn gymwys i dderbyn cinio ysgol am ddim. Mae gan 42% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol sy’n cynnwys 12 disgybl sydd wedi’u cofrestru yn yr uned arbennig. Daw 6% o’r disgyblion o gartrefi lle siaredir y Gymraeg ar yr aelwyd, ac mae 8% o gefndir lleiafrif ethnig.
Mae’r pennaeth yn ei swydd ers mis Ionawr 2009.
Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector
Mae gan arweinwyr ddisgwyliadau uchel ar gyfer codi safonau trwy sicrhau bod athrawon yn darparu addysg o’r safon uchaf. Nod yr ysgol yw datblygu ethos o addysgu rhagorol a fydd yn galluogi disgyblion i ddatblygu eu medrau llythrennedd yn llwyddiannus. Trwy weithredu gweithdrefnau hunanarfarnu cadarn, nodwyd yr angen i ddatblygu’r medrau hyn trwy fanteisio ar bob cyfle i ddatblygu llythrennedd yn drawsgwricwlaidd. Mae darparu addysgu rhagorol yn sail meddylfryd yr ysgol ac fe lwyddwyd i greu ethos agored o fonitro, gwerthuso ac adlewyrchu er mwyn gweithredu’r weledigaeth.
Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd
Sefydlwyd gweithdrefnau effeithiol sy’n cynnwys cyd-gynllunio, gwerthuso ac adlewyrchu ar arfer dysgu ymhlith yr athrawon. Wrth gynllunio ar gyfer cyflwyno’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd rhoddwyd pwyslais ar ddatblygu adnoddau pwrpasol trwy greu gemau ac adnoddau gwreiddiol i ddarparu cyfleoedd rheolaidd i ddatblygu medrau disgyblion.
Y bwriad wrth lunio’r gemau hyn oedd i;
• godi safonau llythrennedd y disgyblion ar draws y cwricwlwm
• fanteisio ar bob cyfle i godi safonau llythrennedd
• danio chwilfrydedd a mwynhad disgyblion wrth ddysgu
• ddatblygu athrawon i fod yn ymarferwyr rhagorol
Llwyddwyd i greu gemau hwylus ac ysgogol sy’n plethu’n gelfydd gyfleoedd i ddisgyblion ymarfer eu medrau llafar, darllen ac ysgrifennu yn feunyddiol. Mae’r gemau yn datblygu yn ôl oed a gallu’r disgyblion, o’r dosbarth meithrin hyd at flwyddyn 6 lle y defnyddir yr adnodd i dargedu uwch-fedrau darllen. Erbyn hyn, mae’r gemau yn rhan arferol o ddysgu pob dydd ac wedi datblygu o ran ansawdd a ffurf. Mae athrawon y ddwy ffrwd yn cyd-weithio ac yn rhannu adnoddau ac maen nhw’n mireinio’r gemau yn ôl gofynion y dasg, y medrau penodol i’w datblygu a lefel yr her.
Yn ogystal â monitro gan aelodau’r uwch dîm rheoli, rhoddwyd cyfleoedd rheolaidd i’r athrawon fonitro dysgu a gwaith ei gilydd. Trafodwyd canlyniadau’r monitro ffurfiol ac anffurfiol yng nghyfarfodydd staff a rhennir arferion da, adnoddau effeithiol a syniadau gwreiddiol gan bawb. Llwyddwyd i greu banc o gemau gwahaniaethol dros amser, sy’n datblygu medrau llythrennedd y disgyblion yn effeithiol.
Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?
Trwy ddatblygu a defnyddio’r amryw gemau iaith dros gyfnod, gwelwyd effaith gadarnhaol ar nifer o agweddau. Mae’r ysgol yn ystyried bod disgyblion wedi gwneud cynnydd rhagorol o ran eu deilliannau, gyda phob un yn meddu ar fedrau llythrennedd ardderchog sydd, o ganlyniad, yn sicrhau mynediad cyflawn iddynt i’r cwricwlwm. Llwydda’r gemau i ennyn diddordeb disgyblion a chreu agwedd gadarnhaol at ddysgu ac ethos hapus a sbardunol ar lawr y dosbarth. Cefnogir cyflwyniad y gemau yn aml gan staff cynorthwyol sy’n manteisio ar bob cyfle i ymestyn medrau’r disgyblion o fewn tasg benodol. Erbyn hyn, mae disgyblion yr ysgol yn gwbl gyfarwydd â gofynion y gemau llythrennedd ac yn medru eu cynnal yn annibynnol. Effaith ychwanegol yw’r datblygiad hynod gadarnhaol a welwyd ym medrau annibynnol, cydweithredol a chanolbwyntio’r disgyblion.
Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?
Nodwyd Ysgol Parc-yr-hun yn Ysgol Ddysgu Proffesiynol a gwahoddwyd yr ysgol i rannu arfer rhagorol trwy ysgrifennu achos enghreifftiol ar gyfer rhwydwaith Ysgolion Dysgu Proffesiynol y consortiwm rhanbarthol, ERW. Yn ogystal â hyn, nodwyd gan yr ymgynghorydd her, bod gan yr ysgol arfer ragorol o ran dysgu ac addysgu. Crëwyd fideo enghreifftiol ar gyfer safwe ERW er mwyn rhannu dysgu rhagorol a hybu datblygiad staff ar draws y rhanbarth. Bu sawl ysgol ar draws y rhanbarth yn ymweld â’r ysgol i’r perwyl hwn.
Mae’r ysgol eisoes wedi rhannu ei gweledigaeth ynglŷn â chodi safonau llythrennedd a rhagoriaeth addysgu trwy annerch staff ar ddigwyddiad hyfforddiant i gydlynwyr y Cyfnod Sylfaen yn Sir Gaerfyrddin a drefnwyd gan swyddogion yr awdurdod lleol. Disgwylir i’r ysgol barhau i ddatblygu a rhannu ei harfer dda gydag ysgolion eraill.