Cefnogi pobl ifanc fregus trwy weithio mewn gwasanaethau integredig
Quick links:
Gwybodaeth am yr awdurdod lleol
Cyfanswm poblogaeth Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy yw tua 114,828. Mae’r awdurdod lleol yn cynnal 51 o ysgolion cynradd, saith ysgol uwchradd, un ysgol arbennig a dwy uned cyfeirio disgyblion. Mae’r ysgolion hyn yn darparu addysg ar gyfer 15,700 o ddysgwyr i gyd. Mae Gofal Cymdeithasol ac Addysg yn wasanaeth integredig o fewn Conwy ac mae’r Gwasanaeth Ieuenctid yn dod o fewn y portffolio Addysg. Rhoddir disgrifiad manwl isod o’r gwaith a’r ddarpariaeth a gyflwynir gan y Gwasanaeth Ieuenctid a’r gwasanaethau eraill o fewn y portffolio Gofal Cymdeithasol ac Addysg.
Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol
O fewn cyd-destun newidiadau deddfwriaethol, newidiadau mewn cyfarwyddeb polisi, newidiadau yn y ddynameg leol ac wrth ymateb i hinsawdd ariannol heriol, mae’r Awdurdod Lleol yn deall pwysigrwydd sicrhau deilliannau gwell ar gyfer plant a phobl ifanc nid yn unig yn y tymor byr, ond o fewn safbwynt tymor hirach meithrin gwydnwch, bod yn weithredol yn economaidd a lleihau dibyniaeth ar wasanaethau cyhoeddus. Un o ganlyniadau arwyddocaol hyn yng Nghonwy yw ailstrwythuro ac uno Gwasanaethau Gofal Cymdeithasol ac Addysg yn llwyddiannus yn un gwasanaeth integredig. Mae’r gweithgarwch strategol a gweithredol ar draws Gofal Cymdeithasol ac Addysg yn canolbwyntio ar gyflawni blaenoriaethau’r Cynllun Corfforaethol. Ar draws ystod yr arbenigedd o fewn y gwasanaeth, ceir dealltwriaeth fuddiol ar y ddwy ochr o ddyletswyddau deddfwriaethol allweddol a throthwyau ar gyfer cymorth ac ymyrraeth. Cynlluniwyd y gwasanaeth i ymateb i Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, y mae ei gofynion wrth wraidd trawsnewid gwasanaeth ar draws gwasanaethau Gofal Cymdeithasol ac Addysg, sy’n anelu at gyflwyno agenda ataliol, gan rymuso dinasyddion i geisio iechyd a lles gwell drostynt eu hunain.
Mae effaith integreiddio Gofal Cymdeithasol ac Addysg wedi bod yn eithriadol o gadarnhaol. Ar lefel strategol, crybwyllir y tîm rheoli sengl ar bob mater yn ymwneud â phlant, pobl ifanc a theuluoedd mewn ffordd gydlynus a chydlynol. Ar lefel weithredol, mae gan staff synnwyr cynyddol o berthyn ac ymrwymiad i un tîm Gofal Cymdeithasol ac Addysg a gweledigaeth, sef ‘Cydweithio â’n cymuned i alluogi pawb i gael y gorau o fywyd’. Mae timau’n dangos cydnabyddiaeth o feysydd arbenigol yn glir ac yn defnyddio arbenigedd ar draws meysydd gwasanaeth i arloesi, gwella arfer a chyflawni gwelliannau. Mae integreiddio gwasanaethau Ieuenctid a Chyflogadwyedd yn y portffolio addysg wedi galluogi i wasanaethau gael eu cyflwyno’n ddi-dor ar draws cymunedau, ymhlith pobl ifanc a’r rhai sy’n chwilio am gyflogaeth.
Caiff ymagweddau cydweithredol cryf ar draws Gofal Cymdeithasol ac Addysg eu hymgorffori’n dda ac maent yn effeithio’n gadarnhaol ar blant, pobl ifanc a’u teuluoedd. Mae prosesau clir ar waith ar gyfer nodi’n gynnar, sy’n galluogi gweithredu cymorth priodol mewn modd amserol. Caiff cymorth ar gyfer teuluoedd ei gydlynu’n dda ac mae fframwaith clir ar waith ar gyfer llwybrau atgyfeirio cynnar ac ymglymiad amlasiantaethol. Gall teuluoedd fanteisio ar rwydweithiau eang o bartneriaid sy’n gallu cynnig cymorth a darpariaeth y tu allan i amgylchedd yr ysgol.
Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd
Trwy ei ymagwedd gwasanaethau integredig, caiff adnoddau i gynorthwyo pobl ifanc a’u teuluoedd eu defnyddio’n bwrpasol ac yn briodol. Trwy weithio mewn partneriaeth yn effeithiol, mae arlwy cytbwys o raglenni cyffredinol, mynediad agored a thargedig sy’n ymatebol i anghenion newidiol plant, pobl ifanc a’u teuluoedd. O dan thema drosfwaol “mae angen help ar bawb weithiau”, mae ystod eang o ddarpariaeth, cymorth a mynediad ar gael i blant, pobl ifanc a theuluoedd fynd i’r afael â bregusrwydd ac ennyn eu hymgysylltiad ag addysg.
O dan ymbarél y Fframwaith Ymgysylltu a Datblygu Ieuenctid, mae Conwy wedi parhau i ddatblygu ei ymagwedd gydweithredol ac integredig at weithio. Mae gwasanaethau allweddol o fewn yr Awdurdod Lleol, fel: Tai, Addysg, Gofal Cymdeithasol a’r Heddlu, yn cydweithio i nodi anghenion, bylchau a meysydd i’w gwella. Mae cydweithio â gwasanaethau mewnol ac allanol yn galluogi swyddogion a gwasanaethau i gasglu gwybodaeth a thystiolaeth i sicrhau bod adnoddau’n cael eu pennu i feysydd blaenoriaeth.
Mae’r ymagwedd at gymorth yn sicrhau bod plant a phobl ifanc yn cymryd rhan mewn addysg ac ymgysylltu â hi. Mae gan yr Awdurdod Lleol Wasanaeth Gwybodaeth i Deuluoedd sefydledig sy’n darparu cyngor a gwybodaeth werthfawr i deuluoedd a gweithwyr proffesiynol. Mae’r gwasanaeth yn effeithiol yn sicrhau hyb gwybodaeth symlach sy’n canolbwyntio ar y cwsmer i rieni chwilio drwyddo wrth wneud penderfyniadau allweddol am ddarpariaeth addysg.
Mae gwasanaethau cymorth i deuluoedd yng Nghonwy wedi’u gwreiddio’n dda ac yn ffurfio rhan annatod o ymagwedd yr Awdurdod Lleol sy’n cael ei hategu gan werthoedd gwasanaethau cyhoeddus i gyflwyno gwasanaethau i blant a phobl ifanc a’u teuluoedd. Mae arlwy’r Ganolfan Deuluol yn darparu amgylchedd cynhwysol ac anogol sy’n galluogi plant a phobl ifanc i gofleidio bywyd fel oedolyn a dod yn ddinasyddion cyfrifol, annibynnol, sy’n economaidd weithgar ac yn wydn. Mae Canolfannau Teuluol wedi’u lleoli ledled pum ardal, sy’n cyd-fynd yn agos â dalgylchoedd ysgolion. Mae’r model yn sicrhau bod ysgolion yn gallu troi’n uniongyrchol at weithiwr teuluol enwebedig sy’n gweithio gyda theuluoedd i hyrwyddo ymgysylltu o’r newydd ag addysg.
Mae gweithio mewn partneriaeth ar draws Gofal Cymdeithasol ac Addysg yn gryfder ac yn elfen allweddol o raglen Gofal Plant Dechrau’n Deg (FSC). Mae’r tîm FSC yn gweithio’n agos â nifer o asiantaethau a phartneriaid i gefnogi’r cyfnod pontio i ofal plant a thrwodd i addysg gynnar. Mae’r Tîm FSC yn gweithio’n agos â thîm y Blynyddoedd Cynnar, Gwasanaeth Portage, Canolfan Datblygiad Plant Conwy a Chynllun Cymorth Cyn-Ysgol Conwy i sicrhau bod anghenion plant yn cael eu diwallu a gwybodaeth berthnasol yn cael ei rhannu, gan arwain at bontio esmwyth o addysg gynnar. Darperir ystod o adnoddau ac offer i deuluoedd i gefnogi taith addysgol eu plentyn.
Mae gofal plant Dechrau’n Deg Conwy yn darparu ymyrraeth gynnar werthfawr wrth i blentyn ddechrau ei daith trwy ofal plant ac addysg, a thrwy weithio gyda phartneriaid ac ysgolion lleol, gan felly sicrhau bod teuluoedd yn gallu manteisio ar gymorth yn hawdd. Gellir gweld effaith y dull cyfannol yn y modd y mae ysgolion wedi magu hyder yn defnyddio ac yn manteisio ar ymyriadau fel: ysgolion bro, ELSA ac ysgolion sy’n ystyriol o drawma. Bu cynnydd mewn achosion cymhleth a dwys ar ôl y cyfnod clo, ac wrth ymateb i hynny, mae gwasanaethau’r Awdurdod Lleol yn gweithio’n agos gydag ysgolion i ddiwallu anghenion y rhai mwyaf bregus.
Mae darpariaeth Gwasanaeth Ieuenctid yr Awdurdod Lleol wedi’i leoli o fewn Gwasanaethau Gofal Cymdeithasol ac Addysg. Mae Gwasanaeth Ieuenctid Conwy (CYS) yn effeithiol o ran hwyluso ac yn cefnogi twf pobl ifanc trwy ddibyniaeth i annibyniaeth, gan annog eu haddysg bersonol a chymdeithasol a helpu pobl ifanc i gymryd rôl gadarnhaol mewn datblygu eu cymunedau a’u cymdeithas. Mae strwythur y gwasanaeth yn ymgorffori cynlluniau cenedlaethol fel Iechyd a Lles, Digartrefedd ymhlith Ieuenctid, Gwaith Ieuenctid Digidol a lleihau nifer y bobl ifanc NACH. Mae’r dull aml-wasanaeth hwn yn sicrhau bod llais pobl ifanc yn rhan o’r broses ac wedi helpu ffurfio’r adnoddau ac arfer gwasanaethau sy’n cefnogi pobl ifanc.
Mae CYS yn cynnig 30 o ddarpariaethau clybiau ieuenctid mynediad agored ar draws yr Awdurdod Lleol a 5 o ddarpariaethau cymunedol targedig yr wythnos. Mae CYS yn gweithio’n agos ag ysgolion, Canolfannau Teuluol a hybiau tai Cartrefi Conwy. Mae’r gwasanaeth hefyd yn darparu clybiau galw heibio mewn 4 o gyfleusterau llety dros dro ar gyfer y bobl ifanc hynny sy’n ddigartref. Trwy weithio gyda Gwasanaeth Iechyd Meddwl Plant a’r Glasoed (CAMHS), Gofal Cymdeithasol a’r tîm Cwnsela mewn Ysgolion, mae CYS wedi creu arlwy clwb ieuenctid pwrpasol ar gyfer pobl ifanc sydd angen mwy o gymorth yn canolbwyntio ar les, gan greu llwybr yn ôl i leoliadau cymdeithasol sy’n meithrin gwydnwch tra’n gweithio yn ôl cyflymdra’r unigolyn. Mae ymyrraeth dargedig yn amrywio o gymorth ar-lein, ymweliadau stepen drws, teithiau cerdded lles a sesiynau grwpiau llai fel rhan o raglen Seren Conwy.
Esblygodd rhaglen Seren o fersiynau blaenorol lle roedd darparu cymorth lles wythnosol yn cynnwys ymweliadau stepen drws, teithiau cerdded lles a darpariaeth symudol lles i ymateb i’r angen cynyddol ledled Conwy. Mae’r rhaglen yn darparu cymorth hanfodol ar gyfer pobl ifanc sy’n ynysu eu hunain yn gymdeithasol oherwydd rhwystrau lles meddwl neu anabledd, gyda’r nod o fagu hyder, gwydnwch a medrau i wella lles ac ailintegreiddio i leoliadau cymdeithasol mwy. Daw atgyfeiriadau ar gyfer y rhaglen hon o ystod eang o wasanaethau’r Awdurdod Lleol, gwasanaethau Iechyd a gwasanaethau eraill, yn cynnwys: gwasanaethau ieuenctid, CAMHS, cwnsela yn yr ysgol, ysgolion, gweithwyr teuluol, therapyddion lleferydd ac iaith a’r rhieni eu hunain.
Mae Prosiect Y Dderwen Conwy yn brosiect ataliol sy’n canolbwyntio ar godi ymwybyddiaeth am ddigartrefedd a thai. Mae’r rhaglen yn cynorthwyo pobl ifanc i ddatblygu gwydnwch, medrau byw yn annibynnol a gwneud dewisiadau gwybodus am eu dyfodol. Gan ddefnyddio methodoleg gwaith ieuenctid, mae’r prosiect wedi gallu creu adnoddau pwrpasol, sy’n addysgu pobl ifanc trwy weithgareddau addysgol rhyngweithiol, hwyliog ac anffurfiol.
Mae’r prosiect yn cynnig ymyrraeth gynnar ac yn cynorthwyo mewn argyfwng, hefyd. Cyflawnir hyn trwy gynnig cymorth i deuluoedd a phobl ifanc sy’n profi anawsterau o ran tai a digartrefedd. Ar hyn o bryd, mae’r prosiect yn gweithredu pum sesiwn galw i mewn mynediad agored mewn llety a lleoliadau preswyl dros dro. Mae’r sesiynau hyn wedi’u teilwra i ddiwallu anghenion unigol y person ifanc a’i amgylchiadau teuluol. Mae’r Awdurdod Lleol wedi datblygu ymagwedd deilwredig yn canolbwyntio ar yr unigolyn, sy’n galluogi gweithwyr proffesiynol i ymateb i anghenion penodol teuluoedd tra’n meithrin perthnasoedd sefydledig gyda phobl ifanc sydd wedi elwa ar ddarpariaeth ieuenctid gymunedol, gwaith ieuenctid mewn ysgolion a phrosiectau targedig hefyd.
Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?
Mae cylch gorchwyl y gwaith hwn yn sicrhau dull cwmpasu popeth a ‘dim drws anghywir’ clir ar gyfer pobl ifanc a theuluoedd bregus. Mae ymgysylltu â theuluoedd cyn gynted ag y bo modd, gallu meithrin perthnasoedd ymddiriedus, sicrhau bod ymgysylltu â gwasanaethau addysg a gwasanaethau ehangach yn sbardun cadarnhaol ar gyfer gwelliant.
Gwnaed gwaith prosiect penodol i fynd i’r afael â materion presenoldeb yn gysylltiedig ag osgoi mynd i’r ysgol ar sail emosiynau ac mewn dysgwyr niwrowahanol. Mae’r prosiectau hyn wedi bod yn ymatebol i themâu ar wahân a nodwyd ar draws asiantaethau o ran monitro presenoldeb a cheisiadau am ddarpariaeth ddysgu ychwanegol. Yn ychwanegol, mae cymorth gan dimau cwnsela mewn ysgolion wedi arwain at iechyd meddwl a lles gwell i 85% o ddysgwyr a ymgysylltodd â sesiynau.
Mae arolygiadau Estyn yn dangos effaith o ran lles ac ymddygiad cadarnhaol dysgwyr ar draws ysgolion Conwy. Mae darpariaeth yn parhau i esblygu a datblygu i ymateb i angen lleol ac ar sail tystiolaeth a gasglwyd trwy ystod o wasanaethau ar draws Gofal Cymdeithasol ac Addysg.
Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?
Dyfarnwyd Marc Ansawdd Aur am Waith Ieuenctid i’r Gwasanaeth Ieuenctid trwy rannu cwmpas ei wasanaeth a’i ddarpariaeth, yn ogystal â gwobr baner enfys.
Cydweithiodd Gwasanaeth Ieuenctid Conwy â CLlLC i gefnogi a chyfrannu at gynllunio a chydlynu cynhadledd atal Digartrefedd ymhlith Ieuenctid ar y cyd ag End Youth Homelessness Cymru. Rhannwyd enghreifftiau o arfer dda ac astudiaethau achos o Gonwy gyda gwasanaethau llywodraeth leol, gan gynnwys: addysg, tai, gwasanaethau cymdeithasol, yn ogystal â’r sector gwirfoddol.
Mae uwch swyddogion yn aelodau o Grŵp Prif Swyddogion Ieuenctid Cymru.
Mae swyddogion yn ymgymryd â gwaith trawsnewid rhanbarthol a chenedlaethol, er enghraifft Taith i Saith. Caiff arfer dda ei rhannu ar draws ystod o fforymau strategol a gweithredol, yn cynnwys: rhwydweithiau Dechrau’n Deg a Teuluoedd yn Gyntaf.