Cefnogi lles disgyblion trwy hunanatgyfeirio i ddarpariaeth anogol hynod effeithiol yr ysgol, ‘Nyth’
Quick links:
Gwybodaeth am yr ysgol
Mae Ysgol Gynradd Coed Glas yn gwasanaethu cymuned Llanisien yng ngogledd Caerdydd. Mae gan yr ysgol 535 o ddisgyblion ar y gofrestr. Mae gan yr ardal o amgylch yr ysgol gymysgedd o eiddo cymdeithasol, eiddo wedi’i rentu ac eiddo ym mherchnogaeth breifat. Mae poblogaeth yr ysgol yn adlewyrchu’r dalgylch cyfoethog ac amrywiol hwn. Mae tua 36% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd wedi cynyddu’n sylweddol dros y blynyddoedd diwethaf, gyda chyfartaledd yr awdurdod lleol yn 21.5%. Mae’r ysgol o fewn yr ardal sydd 20-30% fwyaf difreintiedig yng Nghymru yn ôl Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru. Mae nifer y plant â Saesneg fel Iaith Ychwanegol wedi codi i 28%. Oherwydd niferoedd cynyddol y plant sydd angen lle ysgol yng ngogledd Caerdydd, mae’r ysgol wedi derbyn hyd at 90 o blant ym mhob grŵp blwyddyn dros y saith blynedd diwethaf, gan arwain at dri dosbarth fesul grŵp blwyddyn mewn sawl achos
Mae 18 dosbarth prif ffrwd o grwpiau oed unigol, gyda dosbarth meithrin â 48 lle a chanolfan adnoddau arbenigol sy’n darparu ar gyfer hyd at 16 o blant o bob rhan o Gaerdydd, sydd â nam ar eu clyw.
Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol
Mae’r ysgol yn ystyried bod lles yn ganolog i bob dim mae’n ei wneud. Ei nod yw darparu amgylchedd diogel a chynhwysol lle mae pawb yn cael eu croesawu, eu dathlu ac yn gallu ffynnu. Mae’r ysgol yn credu mewn grym gwerthoedd a’i nod yw grymuso’r plant i gyflawni eu potensial fel aelodau caredig a pharchus o’r gymuned. Mae’r ysgol yn sicrhau bod yr amgylcheddau dysgu yn fannau sy’n ysbrydoli chwilfrydedd a chreadigrwydd.
Dros y ddwy flynedd ddiwethaf, mae’r ysgol wedi gweld bod ar fwy o ddisgyblion angen cymorth emosiynol nag erioed o’r blaen. Yn ystod y cyfnod hwn, sicrhaodd yr ysgol fod yr holl aelodau staff yn cael hyfforddiant ar les a chynyddodd nifer yr ymarferwyr lles. Fodd bynnag, cydnabu’r ysgol hefyd fod ar nifer o ddisgyblion angen ymagwedd wahanol. Dechreuodd y tîm arwain archwilio’r ffordd orau iddynt allu cefnogi’r disgyblion hyn trwy greu darpariaeth anogaeth bwrpasol. Fe wnaeth hyn gynnwys: · trafodaethau â thimau addysg arbenigol · ymweliadau ag ysgolion eraill â llunio cysylltiadau dysgu proffesiynol gyda’u staff · hyfforddi aelodau o staff Coed Glas ei hun · creu swydd â chyfrifoldeb addysgu a dysgu er mwyn rhoi’r cyfle gorau i’r ddarpariaeth lwyddo a sicrhau ei hirhoedledd · defnyddio’r gyllideb bresennol i staffio’r ddarpariaeth
- ei gwneud yn flaenoriaeth yng Nghynllun Datblygu’r Ysgol
-
use of the existing budget to staff the provision
-
making it a priority on the School Development Plan
Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd
Dros y blynyddoedd diwethaf, fe wnaeth yr ysgol feithrin ac annog perthnasoedd cefnogol a gofalgar â theuluoedd, gan ychwanegu ymhellach at y perthnasoedd hyn yn ystod COVID. Cydnabu’r ysgol fod adnabod teuluoedd yn fanwl yn allweddol nid yn unig i ddatblygu perthnasoedd cryf ond hefyd i wella canlyniadau i ddisgyblion.
Buddsoddodd arweinwyr a staff yn sylweddol mewn dod i adnabod y disgyblion a bodloni eu hanghenion lles yn effeithiol. Er enghraifft, yn y sesiynau lles ar ddechrau pob dydd, mae disgyblion yn dewis eu gweithgareddau eu hunain i’w helpu i dawelu a pharatoi at ddysgu. Mae’r sesiynau hyn yn galluogi staff i arsylwi disgyblion a chefnogi’r disgyblion y gwelant fod angen cymorth emosiynol, meddyliol a chorfforol arnynt. I wella hyn ymhellach, defnyddiodd y tîm arwain rywfaint o gyllideb ddirprwyedig yr ysgol i ariannu a hyfforddi aelodau staff i gyflwyno darpariaeth anogaeth yn y ‘Nyth’. Ers agor ym Medi 2022 a hyd at Fawrth 2023, cefnogodd y cyfleuster un o bob pump o ddisgyblion yr ysgol trwy grwpiau bach a sesiynau unigol wedi’u cynllunio’n ofalus, a system hunanatgyfeirio lwyddiannus. Sefydlwyd y system hon i roi cyfle i ddisgyblion siarad ag aelod hyfforddedig o staff am unrhyw anawsterau, neu bryderon yr oeddent am eu rhannu. Yn wreiddiol, cynigiodd yr ysgol hyn i ddisgyblion Blwyddyn 5 a Blwyddyn 6, ond oherwydd ei llwyddiant, fe wnaethant ei gyflwyno i ddisgyblion Blwyddyn 3 a Blwyddyn 4, hefyd. Mae disgyblion yn gofyn am slot unigol yn ystod amser cinio, y mae eu hathro dosbarth yn ei drefnu ar system archebu ganolog. Mae’r rhain yn sesiynau anffurfiol, un i un, lle mae’r disgyblion yn chwarae gemau ac yn cymryd rhan mewn gweithgareddau creadigol tra’n siarad am eu pryderon neu eu hanawsterau. Mae staff yn cadw slotiau i unrhyw ddisgyblion sydd angen apwyntiad mwy brys, yn eu barn nhw. Mae staff yn cofnodi manylion y sesiynau hyn ac yn eu defnyddio i ennill dealltwriaeth fwy cyfannol o’r disgybl. Lle y bo’n briodol, mae’r ymarferwyr lles yn rhannu’r wybodaeth hon gydag athro dosbarth y plentyn ac yn trafod a oes angen cymorth ar y plentyn yn y dosbarth.
Mae staff yn rhoi cyfle i ddisgyblion sy’n troi at y system hunanatgyfeirio yn rheolaidd fod yn rhan o grŵp sy’n cymryd rhan mewn sesiynau cymorth lles emosiynol mwy dwys. Cynhelir y sesiynau hyn yn ddyddiol ac maent yn para hanner tymor. Mae ffocws y sesiynau yn bwrpasol i anghenion y disgyblion sydd wedi amlygu eu hunain trwy’r system atgyfeirio. Mae hyn yn caniatáu i staff weld y disgyblion hynny na fyddent o reidrwydd yn gwybod bod angen cymorth emosiynol ychwanegol arnynt.
Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?
Ers cyflwyno’r system hunanatgyfeirio, mae nifer y plant sy’n troi at y ddarpariaeth wedi cynyddu’n sylweddol ac mae plant bellach yn fwy hyderus i ofyn am gymorth ar gyfer eu lles emosiynol ac maent yn gwybod sut i wneud hyn.
Mae data o’r asesiadau lles a gynhaliwyd ar ddechrau ac ar ddiwedd y bloc hanner tymor yn dangos cynnydd ymhob maes i bob plentyn. Mae holiaduron disgyblion a staff yn amlygu’r effaith gadarnhaol y mae darpariaeth y ‘Nyth’ wedi’i chael ar ddisgyblion unigol.
Mae arsylwadau gan athrawon dosbarth yn dangos bod disgyblion yn dechrau trosglwyddo’r hyn y maent wedi’i ddysgu i’r ystafell ddosbarth ac i sefyllfaoedd cymdeithasol ehangach. Er enghraifft, mae un plentyn bellach yn dangos lefelau uchel o hunan-barch wrth gwblhau tasgau.
Sut rydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?
Mae Coed Glas yn ysgol arweiniol ar gyfer addysg gychwynnol athrawon (AGA) ac mae’n darparu hyfforddiant i fyfyrwyr o ysgolion eraill. Mae’r myfyrwyr hyn wedi elwa o ymweld â’r ‘Nyth’ i weld y ddarpariaeth ar waith.