Big Bocs Bwyd – rysait lwyddiannus!

Arfer effeithiol
Rhannu'r dudalen hon
Cwmfelin Primary School

Quick links:

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Cwmfelin ym Maesteg, yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr. Mae’r ysgol yn darparu addysg ar gyfer disgyblion rhwng 3 ac 11 oed. Mae 222 o ddisgyblion ar y gofrestr ar hyn o bryd. Mae 13% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Mae’r ysgol wedi cwblhau Cam 5 y Gwobrau Ysgolion Iach, wedi ennill y Faner Platinwm Eco ac wedi ennill Gwobr Arian am fod yn Ysgol sy’n Parchu Hawliau.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Lansiwyd prosiect Big Bocs Bwyd (BBB) ym mis Hydref 2021. Mae’n canolbwyntio ar fynd i’r afael â thlodi bwyd, lleihau gwastraff bwyd ac yn darparu profiadau dysgu dilys ar gyfer ein disgyblion. Yn y flwyddyn gyntaf, sefydlodd arweinwyr gysylltiadau bwyd â busnesau lleol i sicrhau bod cyflenwad cyson o fwyd yn cael ei ddarparu. Caiff y prosiect ei gynnal ar sail talu fel y gallwch chi, gan alluogi pobl i dalu’r hyn y gallant ei fforddio. Mae’r BBB yn hunangynhaliol erbyn hyn, ac mae ganddo sylfaen ddibynadwy o ran cwsmeriaid. O 2021 hyd heddiw, integreiddio BBB i Gwricwlwm Cwmfelin fu’r ffocws trosfwaol, gan ddatblygu medrau llythrennedd bwyd a medrau bywyd sylfaenol hanfodol. Mae enghreifftiau’n cynnwys cyflwyno sesiynau coginio’n iach, gwneud prydau ar gyllideb, blasu bwyd o bob cwr o’r byd, rheoli arian, ac mae chwarae rôl yn rhan annatod o ymholiadau ein hysgol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

I ddechrau, cymerodd pob un o’r disgyblion ran mewn gwasanaeth wedi’i gymeradwyo gan yr Asiantaeth Safonau Bwyd (ASB), i ddysgu am ddiogelwch a hylendid bwyd. Paratôdd hyn y disgyblion i ymgymryd â gweithgareddau yn cysylltu â’r BBB. Mae rhai enghreifftiau o sut mae’r prosiect wedi cael ei roi ar waith yn cynnwys:

Meithrin a derbyn:

  • Trwy waith yn canolbwyntio ar stori ‘Pumpkin Soup’, bu disgyblion yn adnabod ac yn casglu llysiau o’r blwch i goginio a blasu cawl Cynhaeaf.
  • Gwnaeth disgyblion y dosbarth meithrin siocled poeth Carw i’w werthu yn y BBB, gan ddatblygu eu medrau i fod yn unigolion medrus.
  • Tra’n datblygu medrau Cymraeg, cyfieithodd disgyblion restrau siopa o’r Saesneg i’r Gymraeg.
  • Creodd disgyblion eu rhestrau siopa eu hunain, gan ysgrifennu cynhwysion i wneud uwd i Babi Arth, ac aethant i ‘siopa’ i brynu’r eitemau.

Blwyddyn 1 i Flwyddyn 3:

  • Defnyddiodd disgyblion y BBB i ddatblygu medrau fel cyfrif arian a chyfrifo newid.
  • Wrth archwilio bwyta’n iach, cofnododd Blwyddyn 3 y Plât Bwyta’n Iach y tu allan i’r BBB ac wedyn dewis eitemau bwyd go iawn i greu pryd o fwyd iach a sylweddol. Cynorthwyodd hyn y plant wrth iddynt ddysgu am grwpiau bwyd, a’u gwybodaeth am y plât bwyta’n iach. Wedyn, creodd plant bicnic ar gyfer ceidwaid y goleudy, gan wahodd rhieni i flasu eu creadigaethau bwyd.

Blwyddyn 4 i Flwyddyn 6:

  • Cysylltodd disgyblion â chwmnïau lleol, gan ysgrifennu llythyrau perswadiol i ofyn am fwy o roddion.
  • Trefnodd disgyblion Blwyddyn 5 Gaffi Cymraeg ar ddec BBB, yn rhoi archebion gan ddefnyddio eu geirfa Gymraeg.
  • Cafodd disgyblion hŷn brofiad o gynllunio prydau bwyd ar gyllideb gan ddefnyddio strategaethau wedi’u mabwysiadu gan fanc bwyd lleol i fwydo teulu, tra’n blaenoriaethu dewisiadau iach.

Roedd prosiect ysgol gyfan yn cynnwys gwneud reis enfys ar gyfer y Flwyddyn Newydd Dsieineaidd, blasu’r reis, wedyn cynnig y cynhyrchion mewn bagiau wedi’u pecynnu ymlaen llaw i’w gwneud gartref gydag aelodau’r teulu.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae cyflwyno technoleg bwyd a datblygu cysylltiadau cryf rhwng y cartref a’r ysgol yn rhai o’r ffyrdd y mae’r BBB wedi ymestyn dysgu ymhellach ar gyfer disgyblion. Mae codi safonau mewn llythrennedd bwyd ac addysgu plant am faeth wedi cynorthwyo disgyblion i fod yn ddisgyblion iach a hyderus.

Mae’r prosiect wedi galluogi’r ysgol i gyflwyno sesiynau hwyliog a difyr ar gyfer pob grŵp o ddysgwyr. Mae’r BBB yn ymestyn darpariaeth yr ysgol, gan gynnig profiadau bywyd go iawn mewn cyd-destun dilys. O ganlyniad, mae safonau llythrennedd a rhifedd yn gwella gan fod y disgyblion wedi eu cymell i gwblhau tasgau sy’n gysylltiedig â’r BBB.

Mae’r prosiect wedi darparu cyfleoedd gwaith ystyrlon, lle mae disgyblion wedi cael cipolwg ar fyd gwaith. Mae dosbarthiadau’n cynnal y BBB ar system rota ac yn cymryd perchnogaeth trwy reoli stoc a sefydlu trefn lanhau. Maent yn didoli danfoniadau, yn gwirio dyddiadau defnyddio erbyn ac yn sicrhau bod tymereddau’r oergell / rhewgell yn gywir. Mae hyn yn cyfrannu at eu dealltwriaeth o sut caiff busnes ei redeg. Mae arolygon disgyblion wedi nodi’r agwedd gadarnhaol ymhlith ein dysgwyr tuag at y prosiect.

Mae’r BBB wedi cael effaith gadarnhaol ar staff, sydd bellach yn elwa ar ddarpariaeth barod i ymestyn eu harfer yn yr ystafell ddosbarth. Gellir creu cysylltiadau clir â’r holl feysydd dysgu. Mae’r BBB yn cyd-fynd yn agos â gwaith yr ysgol ar addysg amgylcheddol, hawliau plant a bwyta’n iach.

Ar ôl cael grant pellach, prynwyd cynhwysydd ychwanegol, a’i addasu i’w ddefnyddio fel cegin BBB. Bydd yr amgylchedd hwn, sy’n cynnwys adnoddau da, yn darparu ystod ehangach o brofiadau coginio ar gyfer disgyblion. Y gobaith yw y bydd cysylltiadau â’r gymuned yn cael eu sefydlu yn y dyfodol, gyda chynlluniau ar gyfer sesiynau ymgysylltu â rhieni a llythrennedd bwyd.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae arweinwyr y BBB wedi cynnal cyfarfodydd ar gyfer ysgolion eraill yn y clwstwr a’r ardal ehangach. Rhoddwyd cyfleoedd i ysgolion drafod arfer orau. Mae’r sesiynau hyn wedi rhoi blaenoriaeth i gynnig cymorth a rhannu syniadau, gan gynorthwyo ysgolion eraill â’u proses gychwyn. Bob hanner tymor, mae arweinwyr yr ysgol yn ysgrifennu astudiaeth achos ar gyfer gwefan BBB i rannu arfer ledled y wlad.